Angst en depressie zijn beide heftige emoties die ons als we er door getroffen worden diep van streek kunnen maken. Zowel angst als depressie is vrijwel altijd een reactie op een eerdere ervaring in je leven. Heel basaal gezien ervaar je als kind vrijwel geen angst en depressief ben je ook niet. Als kind word je met maar twee basisangsten geboren. Dat zijn de angst om te vallen en de angst voor harde geluiden. Alle overige angsten zijn aangeleerde angsten en kunnen ook weer afgeleerd worden.
Angst en depressie zijn aangeleerde gedragspatronen
Angst en depressie zijn aangeleerde gedragspatronen die ontstaan uit de betekenis die je (vrijwel altijd onbewust) geeft en geleerd hebt te geven aan wat zich aandient in je leven. En het zijn patronen die je heel veel energie kosten. Overigens is naarmate dergelijke patronen langer duren ook niet uit te vlakken wat het effect kan zijn van de door de stress die met de angst en met de depressie voor het lichaam gepaard gaat. Door die stress ontstaan er op langere termijn in het lichaam tekorten aan bepaalde stoffen, zoals omega 3, vitamine B12 en vitamine D3 die de symptomen kunnen verergeren. Daarnaast zijn er ook bepaalde gedragspatronen die ik hieronder zal beschrijven die invloed kunnen hebben op het ontstaan of verergeren van je angst of depressie. Dit als gevolg van de fysiologische veranderingen die ze in je lichaam kunnen veroorzaken. Factoren die verder van invloed kunnen zijn:
Te weinig of teveel slaap
Te weinig of teveel slaap is een uitlokkende factor voor depressie. Langdurig slaaptekort leidt tot moeheid. De moeheid leidt tot een stressreactie en die stressreactie weer tot verhoging van het stresshormoon cortisol. Daarmee raakt de balans in je hormoonhuishouding verstoord hetgeen tot negatieve gedachten leidt, wat de kans op depressieve gedachten doet toenemen. Wat verstoring van de hormonen kan doen ervaren de meeste vrouwen een keer per maand rond de menstruatie. Alleen van die menstruatie weet je vrijwel altijd zeker dat die na een aantal dagen weer stopt. Maar als de aanleiding voor deze stressrespons niet stopt, dan wordt het op den duur van kwaad tot erger. Maar teveel slaap en te weinig beweging leidt ook weer tot een stressrespons. Het draait om de balans. Om die hoeveelheid slaap waarbij je je energiek voelt.
Bepaalde voedingsmiddelen
Bepaalde voedingsmiddelen zoals witte suiker, geraffineerde producten, vlees en suikerproducten geven veel mensen een verhoogde kans op ontstekingen. Ontstekingen betekenen weer stress voor het systeem, vooral als het om langdurige ontstekingen gaat, wat weer tot dezelfde stressrespons kan leiden.
Verstoringen in de darmflora
Een verstoorde darmflora of een te eenzijdige samenstelling van je darmflora kan ook problemen geven. Als je niet in staat bent om op zich gezonde voedingsmiddelen te verteren omdat je niet de juiste bacteriën en enzymen in je lichaam hebt om dat voedsel af te breken en te kunnen opnemen, dan heb je een uitdaging. Dan kan broccoli nog zo gezond zijn, maar is het niet goed voor jou op dat moment in de tijd. Het voedt jou dan niet en je lichaam moet het vervolgens afbreken en uit zien te scheiden. Op dat moment is het voor je lichaam een soort van gifstof. Omdat ze de goede elementen ervan niet kan opnemen en ze energie moet gebruiken om die stoffen af te breken en af te voeren.
Te weinig water
Te weinig water drinken kan ook tot depressie leiden. Te weinig water in je lichaam betekent dat het voertuig waarlangs je lichaam de gifstoffen moet afvoeren ontoereikend is. Dat leidt vrij snel tot allerlei vage klachten, waaronder ook weer moeheid, maar ook hoofdpijn. Het niet goed kwijt kunnen van de gifstoffen, leidt top een ophoping van die gifstoffen, wat weer tot moeheid en een stressreactie leidt. Dus zodra je je minder goed en/of moe begint te voelen: Begin eerst eens met een halve liter water te drinken!
Gebrek aan daglicht
Gebrek aan daglicht zorgt voor een vitamine D3 tekort. Vitamine D3 kun je zien als de dirigent van het hormoonorkest. Als je te weinig D3 in je systeem hebt, dan gaat je hormoonsysteem van de mik. Dat leidt weer tot een stressrespons met eerder genoemde gevolgen. Meer over de gevolgen van een gebrek aan vitamine D lees je in het artikel: Het belang van vitamine D.
Te hoge toxische belasting
Ook als de toxische belasting in je lichaam te hoog is kun je last krijgen van eerst vage symptomen, maar ook weer moeheid, schildklierproblemen, auto immuunreacties, en weer een stressrespons. Wat ik met de toxische belasting bedoel is dat de hoeveelheid gifstoffen die er inmiddels in ons milieu aanwezig zijn en waar we in veel gevallen niet meer volledig voor weg kunnen, zodanig hoog is dat nogal wat mensen daar last van krijgen. Hoogsensitieve mensen misschien nog wel eerder dan andere mensen. Waar je aan moet denken is: Onze lucht is niet meer zo schoon als 50 jaar geleden. Ons drinkwater vervuild met stoffen die er niet uit gehaald kunnen worden, zoals: de enorme hoeveelheid hormoonverstorende stoffen als gevolg van o.a. de pil, die we allemaal ook weer deels uitplassen. Maar wat dacht je van de reststoffen van anti-depressiva en andere medicijnen? De hoeveelheid nieuwe chemische stoffen die dagelijks toegevoegd worden aan ons milieu zijn echt ongelooflijk groot. En een steeds groter deel daarvan kan niet uit ons drinkwater worden gefilterd en krijgen we dus gewoon binnen. Meer over schildklierproblemen lees je in het artikel: Trage schildklier zonder dat je het weet.
Gifstoffen in ons voedsel
Iets vergelijkbaars geldt ook voor ons voedsel. Veel van ons voedsel is bespoten met stoffen waar ons lichaam niks mee kan, maar waar het wel mee dealen moet. En zelfs als je biologisch eet en drinkt wees je dan bewust dat ook daar de rest chemicaliën van de buurman op terecht kunnen zijn gekomen. Maar niet biologische voedingsmiddelen bevatten soms veel gifstoffen. Ik was vroeger zo naïef te denken dat onze overheid ons daartegen toch wel zou beschermen, zou je denken? Maar daar heb ik me toch danig in vergist. Wat je je moet realiseren is dat de hoeveelheid die per stof wordt toegestaan alleen getest wordt voor die speciale stof. Maar wat de opeenstapeling van al die verschillende stoffen is, daar wordt niet op getest. Dat betekent dus ook dat die accumulatie, die gifstof op gifstof niet getest wordt of kan worden, maar wij worden er wel collectief aan blootgesteld. Waarbij de combinatie van allerlei verschillende factoren natuurlijk ook gewoon een rol speelt. Heb je een fijne relatie, leuk werk en weinig stress, dan kan je lichaam meer tijd en energie steken in het afbreken van die stoffen. Maar als je last heb van andere stressfactoren, dan raakt het eerder aan het einde van zijn mogelijkheden. En zul je die gifstoffen opslaan in het vetweefsel van je lichaam. Wat vroeg of later voor problemen kan gaan zorgen.
Stralingsbelasting
Dan nog de hoeveelheid door de mens gecreëerde straling, die van een andere orde is dan de straling die van nature aanwezig is in ons milieu. Sommige mensen hebben daar enorm last van. Het gevolg kan zelfs zijn dat geen enkele therapie meer werkt omdat de stralingsbelasting te hoog is. Als je lichaam moet dealen met een grotere hoeveelheid van die toxische stoffen dan het verwerken kan, dan word je weerbaarheid tegen deze stoffen steeds kleiner. En langzamerhand ontstaan er vage klachten en problemen, waarvan stress en hormoonverstoring en er een is. Met de eerder genoemde gevolgen.
Ga aan het stuur zitten!
Ik ben zeker niet uitputtend in dit artikel, maar wil je een idee geven van verschillende factoren die bijdragen aan het ontstaan van verstoringen in de delicate balans van ons lichaam. Niet om je te ontmoedigen, maar juist om je aan te zetten op zoek te gaan naar waar voor jou oorzaken kunnen liggen. Zodat je aan het stuur kunt gaan of blijven zitten van jouw leven. En je je gezondheid weer terug kunt zien te vinden. Want zoals gezegd angst en depressie kunnen een diepgaande impact hebben op de kwaliteit van je leven. Toch is er dus veel dat je zelf kunt doen. Maar de onderliggende basis is in vrijwel alle gevallen dat er ergens in je systeem stress is, waardoor je op een gegeven moment in een neerwaartse spiraal terechtkomt.
Depressie en angst gaan hand in hand
Depressie en angst kunnen soms ook hand in hand gaan. Hand in hand in die zin dat je ze beiden ervaart. Toch is meestal een van beide emoties sterker aanwezig dan de ander. Omdat er onderliggend dus andere processen gaande zijn is het belangrijk om wel dat onderscheid aan te brengen. Angst kun je bijvoorbeeld ervaren omdat je systeem ergens eerder in je leven in onbalans is geraakt door een traumatische ervaring. Het kan zijn dat er iets in je leven was of is dat je destijds, vrijwel altijd toen je een klein kind was, pijn deed of verdrietig maakte. Dat hoeft niet een levensgroot trauma te zijn, maar kan wel een voor het kind behoorlijk pijnlijke of verdrietige ervaring zijn.
Geen levensgrote trauma's
Dat hoeft dus zeker niet altijd te betekenen dat er sprake is van geweld of misbruik of pesten of iets dergelijks. Dat kan natuurlijk wel, maar het kunnen ook op het oog minder betekenisvolle gebeurtenissen zijn. Gebeurtenissen die je als volwassene misschien als onbetekenend ziet, maar die bekeken door de ogen van een kind wel traumatisch zijn. Je kunt dan bv. denken aan een vader waarvan je wist dat hij boos werd om onbelangrijke dingen. Of een misplaatste opmerking die een docent op school ooit maakte. Of dat je er als kind niet bij hoorde omdat je een bril droeg of op een boerderij woonde en de rest niet. Erbij horen en verbinding ervaren is een basisbehoefte van ons allemaal. En daarom kan dat voor een kind traumatisch zijn. Of je hebt een dierbare verloren toen je klein was. Ook hierin kan ik niet uitputtend zijn en heb je je eigen onderzoek in jezelf en jouw leven te verrichten, maar ik hoop je wel een idee te hebben gegeven waar je aan kunt denken.
Angst en depressie als symbool voor iets anders
Angst en depressie staan in veel gevallen symbool voor die onderliggende pijnlijke ervaring. Die eerste pijnervaring ligt in ons lichaam opgeslagen als een 'pijnervaring'. En elke keer als je in een vergelijkbare situatie komt, komt die eerdere ervaring mee naar boven. Je hebt daar dan een 'trigger' op. Elke losse ervaring bestaat objectief gezien uit een waarneming, de betekenis die je er aan geeft en de actie die daar weer uit volgt. Waar het om actie gaat, gaat het niet alleen om de fysieke beweging, maar ook de beweging die er in je gedachtestroom plaatsvindt. In de betekenis die je aan de situatie geeft. Je kunt dan naast je gedachten ook denken aan je intenties, je ideeën, je overtuigingen.
Waarnemen en betekenis geven
Waarnemen doe je niet alleen buiten jezelf, maar je neemt ook (meestal niet bewust) waar (met je bewustzijn) wat er in je gebeurt. De waarneming en het betekenis geven en de actie die eruit volgt zijn een continu en meestal volkomen onbewust proces. Het gaat maar door en het gaat maar door en staat in een onderling verband met elkaar. Als je waarneming om wat voor reden dan ook verstoord raakt, dan kan het gevolg zijn dat je bang wordt. Onze waarneming heeft te maken met hoe we onszelf waarnemen, maar ook met hoe we door anderen worden waargenomen en de pijn die we in die betekenis ervaren.
Verstoorde waarneming
Een voorbeeld van verstoord waarnemen is het door elkaar halen van een gebeurtenis en wie je op zijnsniveau bent. Er is een groot verschil in de waarneming: Ik doe iets doms of ik ben dom. Zodra je jezelf op zijnsniveau dom benoemd, creëer je een veel groter probleem dan wanneer je iets doms (of nog liever: onhandig) doet. We doen allemaal wel eens iets onhandigs. Maar tegen jezelf zeggen dat je dom BENT, is vragen op problemen. En is wel wat er qua proces regelmatig in mensen gebeurt.
Depressief omdat je 'fout' bent
Depressie staat in direct verband met een pijnlijke actie die we hebben ondernomen en waaraan we later de betekenis geven dat die actie verkeerd was en we onszelf tegelijkertijd wijs maken dat wij ‚fout of verkeerd zijn’. Bij depressie is er sprake van die vertekende waarneming of zo je wilt: er is een betekenis gegeven aan een gebeurtenis waarbij we onszelf klein, machteloos, onbelangrijk, etc. maken. Als dat vervolgens lang genoeg duurt, dan levert dit zoveel stress in je lichaam op dat de fysiologie op zich het vervelende gevoel opnieuw herhaalt. Je kunt dan denken aan bv. moeheid. Je lichaam is moe geworden van de stress die het heeft gehad door de gebeurtenis en die moeheid levert op de langere termijn door het tekort aan energie opnieuw depressieve gedachten op. Ga voor jezelf maar eens na: Is er verschil in de manier waarop je reageert op situaties als je je goed voelt of als je je moe voelt?
Onbalans
Doordat je systeem door die eerste traumatische ervaring uit balans is geraakt en je systeem wel graag in balans wil zijn, blijf je onbewust vergelijkbare ervaringen creëren met de onderliggende bedoeling de onbalans op te heffen. Op te heffen door je het voorgaande proces bewust te worden. Bewust te worden en te voelen wat er gevoeld wil worden. En waar nodig een andere betekenis te gaan geven aan wat er destijds is gebeurd. Tegelijkertijd wil je denken dit proces liever niet aangaan.
Ik wil dit niet voelen
Je denken vindt dat allemaal veel te spannend, lastig en ongemakkelijk. Het geeft er de voorkeur aan om de status quo te handhaven en liever niet die situatie op te heffen. Dat ongemakkelijke gevoel dat je krijgt is een gevoel dat je hoofd liever niet wil dat jij dat voelt. En ze gaat je waar ze kan daarin ondermijnen. Maar wat je denken daarin ook doet: Het helpt je niet. Je kunt het vergelijken met een strandbal die je onder water duwt. Zolang je duwt is het weg, maar zodra je hem loslaat popt ie weer boven het water uit en heb je er weer last van. Het is daarom belangrijk dat je als je last hebt van angst of depressie, in plaats van je te gaan verzetten tegen wat je voelt, je jezelf gaat toestaan om te voelen wat gevoeld wil worden. En zeg nu niet: Dat heb ik al vaak genoeg gedaan. Ik heb al zoveel angst gevoeld, dat werkt bij mij niet, want het gaat er juist om dat je de weerstand tegen het gevoel dat gevoeld wil worden eruit haalt. Dus, ja je bent eerder bang geweest. Maar was het ook oke om bang te zijn? Of had je er een oordeel op dat het niet hoort dat je bang bent voor hoogtes, spinnen of verzin het zelf maar... Als je je gevoel volledig kunt laten zijn en accepteert, dan heb je al veel gewonnen.
En dan zit je in de val…
Doe je dat niet dan zit je in e val. Je zit in de val, want dan ontstaat er dus angst voor de angst. Want… Wat als ik in mijn angst blijf zitten? Wat als ik nooit meer uit mijn depressie kom? Dat wil je denken niet. En dus kies je ervoor om te blijven doen wat je deed: Niet voelen en de strandbal onder water duwen. Het gevolg laat zich raden. De moeheid neemt toe en: Einstein zei het al heel lang geleden: Als je doet wat je altijd deed, zul je krijgen wat je altijd kreeg.
Uit de angst blijven
Het is een heilloze strategie die je niet gaat helpen om je probleem op te lossen. Als je last hebt van angsten, dan heb je vast ook al allerlei (tijdelijke en kortdurende) overlevingsstrategieën ontwikkeld om jezelf uit de angst te houden. En als je last hebt van depressieve gedachten dan heb je ook je manieren om jezelf daar in te krijgen, maar ook om daar wat aan te doen. Maar zolang je niet bereid bent om te kijken naar het probleem onder het probleem, zullen angst en depressie zich van tijd tot tijd toch opnieuw laten zien en in een aantal gevallen steeds groter worden.
Angst en depressie helen
Om hier heling in te brengen is het nodig dat je de herinnering aan de pijn, daar waar het trauma voor het eerst ontstond gaat genezen. Genezen door er een andere betekenis aan te geven of door er een andere actie aan te koppelen. Of door gewoon te gaan zorgen voor dat kleine kind in jezelf. Lees ook eens in mijn artikel: Recept om je goed te voelen, hoe je je gevoel 'doet'.
Neem een voorbeeld aan je zus
Toen ik een jaar of veertien was zei mijn vader ooit tegen mij dat ik een voorbeeld moest nemen aan mijn zus die drie jaar ouder was en wat meer rondingen op haar lichaam had. Ik was vrij mager en had misschien terugkijkend wel een eetprobleem. De betekenis die ik er destijds aan gaf was dat ik niet mooi was. Dat ik niet goed was zoals ik was. En er ontstond in mij de overtuiging dat er geen man zou zijn die iets met mij zou willen. Zo kwam het dat ik op vrij jonge leeftijd er vrij zeker van was dat ik later alleen over zou blijven. Toen er toch een man in mijn leven kwam was ik zo bang hem kwijt te raken dat ik van alles deed om dat te voorkomen. Het resultaat was uiteraard een niet werkende relatie. Ik moest mijn trauma: ik ben niet mooi en niet goed zoals ik ben omzetten in waardering en liefde voor mezelf. Pas toen ik dat kon was ik beter in staat om een liefdevolle en gelijkwaardige relatie te onderhouden.
Voelen wat gevoeld wilde worden
Dat heb ik onder meer kunnen doen door mezelf toe te staan te voelen hoe het voelde dat mijn vader iets dergelijks tegen mij zei. De pijn te doorleven die dat met zich meebracht. Het deed zeer om te voelen dat in mijn kind zijn mijn vader mij niet goed vond zoals ik was. Het deed zeer te moeten constateren dat wat ik ook deed ik het toch niet goed kon doen.... Ik wilde dat heel lang niet voelen en als overlevingsmechanisme ging ik vaak de strijd aan. Heel onhandig en niet productief. Maar door de pijn te voelen hoefde ik niet meer te strijden en kon ik beter voor mezelf en het kind in mezelf gaan zorgen. Het resultaat daarvan was dat dit innerlijke kind op kon groeien en het niet meer zoveel negatieve aandacht vroeg. En ik me niet meer steeds zo depressief hoefde te voelen. Wat ook hielp: Een andere betekenis aan de situatie te geven. Mijn vader heeft vrijwel zeker nooit bedoeld te zeggen dat ik niet goed was zoals ik was. Hij heeft zich waarschijnlijk grote zorgen gemaakt over mijn ondergewicht en dat in zijn onvermogen op een niet adequate manier geuit.
Genees jezelf van je angsten en depressies
Veel trauma’s zijn op deze manier te helen en op te lossen. Wel is het zo dat bij heftige en ernstige trauma’s het zo kan zijn dat je kunt leren er mee om te gaan. Maar het kan soms een gevoelig punt blijven. Iemand die als kind zwaar getraumatiseerd is door bijvoorbeeld pestervaringen of door jarenlang seksueel misbruik zal daar vaak een gevoelige plek houden. Toch is dat op zich niet erg. Want door dergelijke ervaringen te doorleven en er een andere betekenis aan te leren geven, heb ik ervaren dat juist in dergelijke extreme ervaringen er ook een drive en de drang in mensen ontstaat om iets te doen met die ervaring te doen. Iets waardoor ze voor andere mensen met vergelijkbare ervaringen enorm betekenisvol worden. Ze kunnen dan vanuit hun ervaring een bijdrage gaan leveren aan het grotere geheel, wat de nare gebeurtenis in positieve zin weer betekenis geeft. Zoals ik naar de werkelijkheid kijk zijn het ook die ervaringen die richting aan je leven geven.
Ik heb een heel goede jeugd gehad
Een van de belangrijkste weerstandsstrategieën waar je denken mee kan gaan komen als je dit leest en jezelf bewust wordt is dat je zegt: Ja, maar ik heb toch echt een hele leuke jeugd gehad. Ik heb hele leuke ouders en ik kijk met een goed gevoel op mijn jeugd terug. Dat kan. En in veel gevallen is dat ook zo. En toch, naast dat je een heel leuke jeugd hebt gehad, heb je ook pijnervaringen opgedaan. Ieder mens maakt pijnervaringen mee. En om die pijnervaringen gaat het. Daar wil nog iets opgelost, gevoeld en doorleefd worden. Misschien dat je je moeder een keer bent kwijt geraakt in de Bijenkorf. Of misschien wilde je nog niet naar school toen je vier was. Of misschien moest je een keer heel jong in het ziekenhuis worden opgenomen. Er kunnen talloze oorzaken zijn waardoor je je als kind bang, verdrietig en alleen hebt gevoeld. En om die ervaringen gaat het. Het zijn vaak ervaringen die je niet direct meer in je bewustzijn hebt. Maar als je letterlijk stil wordt en je aandacht naar binnen richt, dan zul je ze zeker weer in je bewustzijn krijgen. En jezelf kunnen toestaan om te helen. Een andere zeer effectieve manier om de koppeling tussen een gebeurtenis en de emotie die je erbij voelt te doorbreken is Emotional Freedom Technique EFT.
Emotional Freedom Technique EFT
Lees ook eens mijn artikel over Emotional Freedom Technique EFT.
Depressieve bui? Doe er wat aan!
Of download het Ebook: Depressieve bui? Doe er wat aan!
Moeilijk om zelf op te lossen?
Vind je het nog moeilijk om hier zelf mee aan de slag te gaan? Ik help je er graag mee in een individueel coachtraject. En misschien is dit artikel voor jou niet van toepassing, maar ken je wel iemand anders die iets aan deze informatie kan hebben en kun je deze informatie delen.
