Stoot de manier waarop jij met anderen communiceert de ander af? Er was een tijd (heel lang geleden inmiddels) dat mijn manier van communiceren niet bij iedereen even goed viel. Op mijn rapport van de zesde klas lagere school staat: Is adrem. Iemand die hier niet op voorbereid is zal denken: Dit kind stuurt alles in de war met haar opmerkingen en haar moeilijke vragen. En mijn docent Economie op de middelbare school wees tijdens een van zijn lessen met zijn vinger naar mij achter in het lokaal en zei: Jij gaat nog eens heel erg last krijgen van die grote mond van je… Tja. Het was en is waar. Ik had de neiging snel te reageren en als een echte luis in de pels stelde ik voor anderen lastige vragen waar ze vaak niet direct antwoord op hadden. Dat laatste doe ik overigens nog steeds. Ik kan nog steeds goed ‘moeilijke of lastige’ vragen stellen. Maar het zijn wel vragen die er toe doen en die mensen verder helpen.
Afgekeurd en niet goed genoeg
Maar ja. Leuk was het natuurlijk niet om zo jong al zo’n stempel te hebben. Als kind heb ik het (in combinatie met wat ik thuis ervoer) de betekenis gegeven dat ik een moeilijk kind was. En dat was niet echt bevorderlijk voor mijn eigenwaarde, die toch al niet zo hoog was. Het heeft er voor gezorgd dat ik lang in een soort overleef stand heb gestaan. Want welk kind wil er nu moeilijk gevonden worden? Ik niet in ieder geval want dan is er toch iets mis met je volgens je kinder 'verstand'.
Op mijn hoede
Die overleef stand betekende dat ik steeds meer op mijn hoede raakte en mezelf moest inhouden. ‘Beheers je, was ook zo’n kreet van mijn vader die mijn spontaniteit de kop in moest drukken. Soms lukte dat, maar vaak ook niet. Ik was nu eenmaal wie ik was, maar ik werd er wel vaak verdrietig van. Verdrietig en eenzaam. Maar omdat ik ook een overlever in me heb, ben ik op zoek gegaan naar oplossingen. Oplossingen in de vorm van onder andere communicatietrainingen. Daar heb ik veel van geleerd. Maar ik kon toch nog steeds wel kort door de bocht uit de hoek komen… Of te wel ik bleef mijn patroon nog steeds wel herhalen. En dat heb ik uiteindelijk best lang volgehouden. Ik was denk ik iets over de veertig toen ik tijdens mijn opleiding tot trainer/coach dit onderwerp opnieuw inbracht. En mijn toenmalige trainer ben ik nog steeds dankbaar voor zijn insteek. Die was verrassend simpel, maar nog niet eenvoudig. Hij zei: Je zult moeten accepteren dat dit is wie je bent. Het hoort bij je en je verzet ertegen maakt het alleen maar erger. Pats boem. Die kwam binnen!
Mocht ik wel zijn wie ik was?
Daar heb ik wel even op moeten kauwen, herkauwen en nog eens kauwen. Maar het had wel effect. Want mijn besluit mezelf te accepteren in wie ik ben zorgde er inderdaad voor dat mijn verzet, mijn weerstand tegen mezelf en mijn gedrag veranderde. En daarmee mijn reactie in de buitenwereld ook. In plaats van me direct te gaan zitten verdedigen (oud aangeleerd en niet functioneel patroon) kon ik meegaan in de beleving van de ander. En iets zeggen in de trant van: Ja ik kan soms heel direct of confronterend zijn en ik snap het als je daar last van hebt. Om dan vervolgens vrijwel altijd van de ander een positieve bevestiging te krijgen dat dat wel precies is wat ze nodig hadden. Wat een verschil!
Toon en houding in communicatie
Niettemin is het natuurlijk best handig om het een en ander te weten over communicatie. Want communicatie gaat niet alleen over wat je zegt of schrijft. In feite is dat maar een heel klein deel van wat communicatie is. De feitelijke boodschap bedraagt minder dan 10% van de boodschap. De rest van de boodschap wordt bepaald door de manier waarop je het zegt. Je toon en je houding, je gedrag, zijn veel meer bepalend dan de inhoud van wat je zegt. Zo was mijn toon vroeger waarschijnlijk nogal pittig, juist doordat ik mezelf niet zo geweldig vond wilde ik mezelf 'bewijzen', maar bereikte vaak het tegendeel...
Effect van non verbale communicatie
Met je non verbale communicatie geef je bepaalde specifieke signalen door over jezelf. Als je je goed bewust bent van je non verbale communicatie dan kun je je boodschap veel effectiever aan een ander over brengen. Je kunt dan bijvoorbeeld zelfvertrouwen, commitment of vertrouwen in je boodschap leggen, waardoor je boodschap aan impact wint. Zijn jouw non verbale signalen daarentegen nog niet echt ontwikkeld, dan bereik je zomaar zonder erg het tegendeel. Je kunt dan gemakkelijk de indruk wekken dat je niet geïnteresseerd bent, of onzeker bent of zelfs onbetrouwbaar.
Niet eerlijk
Dat lijkt op een bepaalde manier niet eerlijk, want laten we wel zijn, de meeste mensen hebben net als ik geleerd om vooral te oordelen op de buitenkant. Zo heb je vast wel eens te horen gekregen dat Stille wateren diepe gronden hebben. Dat soort boodschappen heeft een onbewuste impact op hoe we een boodschap ontvangen. We ontvangen sowieso eerder lichaamstaal dan wat er precies is gezegd. Dat komt omdat lichaamstaal de allereerste taal is die we als baby leren. Hoe gedraagt je moeder zich en op welke manier praat ze tegen je is in eerste instantie veel belangrijker dan wat ze precies zegt. Want dat ‘versta’ je in eerste aanleg toch niet. Je hoort aan de toon van haar stem en de manier waarop ze zich gedraagt wat de bedoeling is. De inhoud van de boodschap wordt daar pas veel later aan toegevoegd op het moment dat je praten leert.
Impact van non verbale signalen
Non verbale signalen zijn dus een heel belangrijk onderdeel van je boodschap. En kan een enorme impact hebben. Wat denk je dat bv. de invloed is van een slap handje bij een allereerste kennismaking in een sollicitatiegesprek? De toon is daarmee letterlijk gezet. Daarom is het belangrijk om je bewust te worden wat non verbale communicatie doet en wat het effect ervan is. Of het nu gaat om je toon, de handgebaren die je maakt, je gezichtsuitdrukking, hoe en waar je gaat zitten, hoe hard of zacht je praat, etc. Het is allemaal onderdeel van een al of niet effectieve boodschap.
Ruimte innemen
Zo kom je veel krachtiger over en je straalt meer (zelf)vertrouwen uit als je letterlijk meer ruimte inneemt. Als je je hoofd en je schouders laat hangen en je jezelf daarmee letterlijk kleiner maakt, dan geef je de ander de boodschap dat je je onzeker voelt en onbelangrijk. Houd je daarentegen je hoofd omhoog, sta je rechtop met je schouders naar achteren, dan neem je letterlijk meer ruimte in en krijg je meer greep om je omgeving. Nu niet meteen in de stress schieten omdat je je juist in bepaalde situaties zo onzeker voelt, want hoe je je voelt daar doe je zelf iets in. Meer daarover kun je lezen in het artikel: Hoe doe jij je favoriete emoties?
Recept om je onzeker te voelen
Je lichaam is een van de drie bepalende factoren in hoe je je voelt. Je doet iets om je onzeker te voelen. En de meest bepalende factor is je lichaam. Juist door je klein te maken, ga je je onzeker voelen. We kunnen allemaal rechtop gaan staan en onze schouders naar achteren doen en ons hoofd omhoog. Als je dan ook nog je mondhoeken omhoog doet, dan lukt het gewoon niet meer (zonder wat aan je houding te veranderen) om je onzeker te voelen. En dat is vice versa. Als je je klein maakt, ga ja je ook als vanzelf klein voelen. Dus wees je daar bewust van. Je doet iets om je klein te voelen. Je hebt als het ware een recept om je klein te voelen. Blijf daar uit vandaan, want het maakt je niet gelukkig.
I am superwoman!
Iets of iemand in jouw leven heeft er voor gezorgd dat je net als ik een bepaalde negatieve betekenis hebt gegeven aan wat er is gebeurd in je leven, waardoor je je klein bent gaan maken in bepaalde situaties. Maar dat kan echt anders! Stel je maar voor dat je Superwoman bent en je lijf volgt. Meer hierover kun je lezen in het artikel: Recept om je goed te voelen
Spiegelen
Een van de belangrijke doelen in communicatie is het verkrijgen van verbinding met de ander. Om die verbinding voor elkaar te krijgen stellen we bijvoorbeeld vragen. Of we lachen als de ander lacht of iets grappigs vertelt. Of we vullen de ongemakkelijke stiltes door iets te zeggen. Maar soms is dat niet genoeg. Om verbinding te krijgen is het goed om je bewust te zijn dat mensen die onbewust verbinding hebben onbewust ook elkaars gedrag spiegelen. Dat betekent dat als de ander zijn armen over elkaar heeft dat jij ook je armen over elkaar doet. Of als de ander gaat verzitten jij ook een beetje gaat verzitten. Dat moet je natuurlijk niet al te opvallend doen. Maar als je dat subtiel doet (in bijvoorbeeld een sollicitatiegesprek of op een eerste date) dan krijg je veel gemakkelijker contact en verbinding met de ander.
Handgebaren
Handgebaren zijn ook iets waar je mee aan de slag kunt. Het is belangrijk dat je handgebaren congruent zijn aan je boodschap. Maar ook dat ze bij jou passen. Meer expressieve mensen hebben over het algemeen grotere handgebaren. Meer introverte mensen houden hun handgebaren vaak kleiner. Nu is het niet zo dat grote handgebaren meer impact hebben dan kleine. Wat veel belangrijker is is dat ze ondersteunend zijn aan de boodschap. Dat ze kloppen met wat je zegt. En door je handgebaren kleiner te houden leiden ze ook minder af van wat je aan het vertellen bent.
Friemelen en tics
Nervositeit en stress kan ertoe leiden dat je onbewust begint te friemelen aan je haar, je pen, je blouse of weet ik wat. Het kan ook zijn dat je een onbewuste tic laat zien. Dat je vaker met je ogen begint te knipperen of die pen aan en uit klikt. Of dat je misschien met je vingers begint te tikken. Op zich zou je kunnen denken dat dat onschuldig is, maar het kan behoorlijk irriterend zijn voor je gesprekspartners en daarmee afleiden van wat je over aan het brengen bent. De ander raakt getriggerd en hoort alleen nog het getik van de pen of je vingers. Of raakt gefocust op je oogbewegingen. Dus als je je bewust wordt dat je de neiging hebt om dat soort dingen te doen, neem dan vooraf en ook zodra je je bewust wordt dat je dat doet even de tijd om je aandacht naar je ademhaling te brengen en haal even een paar keer diep adem. Geef jezelf absoluut niet op de kop dat je het doet. Wees mild voor jezelf en heb mededogen met jezelf. Want met zelfkritiek maak je het alleen maar erger. Accepteer dat je dit patroon ergens aangeleerd hebt gekregen en stel je gedrag zodra je je er bewust van bent bij. Wees lief voor jezelf daarin. Het is niet fout dat je het doet. In die zin is het wat het is. Maar in het bereiken van bepaalde doelen kan het handiger zijn om ander gedrag te laten zien.
Valideren
Een van de belangrijkste misser in communicatie is het niet valideren van wat de ander zegt. Zo hebben nogal wat mensen de neiging om het verhaal van de ander over te nemen door over zichzelf te beginnen. Of ze komen bijvoorbeeld meteen met een oplossing, enz. Maar als communicatie over verbinding gaat dan betekent het dat er sprekers en luisteraars zijn. En als de spreker gesproken heeft dan wil die op zijn minst ervaren dat de ander geluisterd heeft en zijn boodschap begrepen. Dus toon dat. Laat merken wat je gehoord hebt en valideer eventuele gevoelens. Als je hebt gezien dat de ander bijvoorbeeld ergens door geraakt was, benoem die geraaktheid dan. En zorg ook dat je je met je houding naar de ander toe gedraaid staat en niet van hem of haar weg. Knik waar dat relevant is en geef kleine signalen van ontvangst bijvoorbeeld in de vorm van: Oh, hmm, ja?, jeetje, etc. Je geeft daarmee de ander het gevoel dat hij belangrijk is. En ons belangrijk voelen is een van onze basisbehoeften.
Oogcontact
Kijk me aan!, zei mijn vader vroeger tegen me als hij me ergens voor ter verantwoording wilde roepen. Met zijn hand onder mijn kin dwong hij me naar hem te kijken. Het was zijn onbeholpen manier om voor elkaar te krijgen dat hij zich gezien en gehoord voelde. En wel effectief in de zin dat ik door zijn gedrag me gedwongen voelde om te kijken. Maar ook om bang voor hem te zijn... Oogcontact is cruciaal in communicatie. Door de ander aan te kijken geef je signalen af van vertrouwen, van autoriteit en van oprechtheid. Je bent letterlijk bereid verbinding te maken. Door geen oogcontact te maken en weg te kijken bereik je het tegenovergestelde. Je boodschap komt niet over. Nu kan het zijn dat je misschien het vertelde even in je om wilt laten gaan om je reactie op de inhoud te formuleren voor jezelf. Dat kan en dat mag natuurlijk. Maar kijk dan voordat je antwoordt de ander eerst even aan en maak opnieuw verbinding met de ander.
Wees wie je bent
Wat je van de voorgaande dingen meeneemt weet ik natuurlijk niet. Het zijn de trucjes en skills die zeker belangrijk kunnen zijn in communicatie. Maar meest van alles is en blijft de impact van je communicatie het sterkst als je gewoon durft te zijn wie je bent. Want wie is er niet af en toe onzeker, boos, verdrietig of…. Zelfacceptatie en durven zijn wie je bent is niet alleen het grootste geschenk aan jezelf maar ook zeker aan de ander. Want zijn we niet allemaal op zoek naar die acceptatie? Geef dat geschenk aan jezelf en aan de ander. Dat is misschien nog wel de meest waardevolle tip die ik je zou kunnen geven.
E-book verbindende communicatie
Verbindende communicatie is de sleutel naar harmonie in je relaties. Als je zou weten en begrijpen wat er allemaal mis kan gaan in de onderlinge communicatie, dan mag het wel haast een wonder heten dat er ook nog zoveel goed gaat. Misschien ben je een natuurtalent in het communiceren en gaat het bij jou als vanzelf. Als dat niet zo is en je wilt begrijpen waarom en wilt weten wat je kunt doen om het beter te maken tussen jou en je partner, collega, kinderen, enzovoorts, download dan dit E-book Verbindende communicatie of een van mijn andere gratis E-books.
Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?
Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.
Leuk of waardevol artikel?
Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?
