Hoewel je je dat misschien niet bewust bent, is stress iets dat je nodig hebt in je leven. Iedereen die een succesvol leven heeft zal dat erkennen. Om topprestaties te leveren heb je de opgebouwde spanning nodig. Die opgebouwde spanning zorgt voor een goede concentratie en focus. Bovendien heb je door de adrenaline energie voor tien en ook je immuunsysteem werkt op zijn best. Is stress dan alleen maar positief? Nee toch? Nee. Klopt. Het is niet alleen maar positief.
Wat is stress nu eigenlijk?
Stress is de opgebouwde lichamelijke en ook psychische spanning die ontstaat als de draaglast langdurig te groot is voor de draagkracht. Oftewel: Als je te lang meer moet dan je aan kunt. Het grote verschil zit daarmee in het woord langdurig, in de tijd dat de stress duurt. Kortdurende stress zorgt voor topprestaties en langdurige stress ondermijnt je systeem.
Hoe weet je wanneer stress te lang duurt?
Je lichaam is een precisie-instrument waar het gaat om het afgeven van signalen dat je systeem uit balans is. Er zijn drie cruciale factoren die je laten weten dat je onderweg bent naar ongezonde stress:
1. Je bent sneller geïrriteerd dan anders
Of je nu van nature geduldig bent of niet, als de stress toeneemt neemt ook je ongeduld toe. Je toon laat meer irritatie horen en je begint te snauwen naar je omgeving. En misschien wel het meest naar degenen van wie je het meeste houdt. Als je wachten moet voor de kassa irriteer je je, maar ook in bijvoorbeeld het verkeer als iemand zich niet aan de regels houdt of een domme misser maakt. Je mededogen met anderen neemt af. En je lichaam geeft daarmee het signaal af dat je meer en beter om jezelf moet gaan denken en iets moet gaan doen aan de bron van je stress.
2. Je concentratie neemt af
Als de stress toeneemt, neemt je vermogen om je goed te concentreren af. Je bent sneller afgeleid en hebt minder focus. Je kunt ineens niet meer op die naam komen of je vergeet wat je afgesproken had. Je hoofd lijkt wel een zeef waar alles regelrecht doorheen gaat. Je loopt als een kip zonder kop in de rondte, maakt je over van alles druk, maar je komt tot weinig of niets. Je hebt het idee dat je heel druk bent geweest, maar weinig of niets hebt gepresteerd. Je begint langzamerhand meer te piekeren en hebt last van zich steeds herhalende gedachten. En eerlijk gezegd wil je niets liever dan dat iedereen en vooral die gedachten je met rust laat.
3. Je bent vaker moe dan anders
Het begint al als je dag begint. Je staat moe op en hebt moeite om je bed uit te komen omdat je je niet uitgerust voelt. Je kunt wel hele dagen slapen zo lijkt het. Je merkt dat je steeds meer moeite hebt om jezelf door de dag heen te krijgen en ’s avonds val je kapot op de bank in slaap. Nog iets voor jezelf doen? Geen denken aan. Geen energie meer voor. Laat mij maar gewoon met rust…
Dagelijkse stress
Weet je, we hebben allemaal zo onze eigen dagelijkse stress. We leven in een drukke tijd vol veranderingen. In die zin wordt er veel meer van ons en ons systeem gevraagd dan in de oertijd. Toen had de mens ook wel last van stress, maar dan alleen als hij oog in oog met een beer of een tijger stond. Of als er geen eten te vinden was. Maar die stress was een kortdurende vorm van stress. En daar is ons lichaam, ons systeem ook het beste op toegerust. De langdurige stress zorgt ervoor dat er allerlei chemische reacties plaatsvinden in je hormoonhuishouding. De adrenaline bijvoorbeeld zorgt ervoor dat je in een soort vechten of vluchten stand komt. En die fysieke reactie is nog steeds dezelfde als de reactie op die tijger of die beer. Het was destijds een heel effectieve manier om je lijf in opperste paraatheid te brengen. Deze vorm van angst en stress kun je zien als een heel primaire reactie van ons systeem en onze hersenen. Maar dit soort stress hebben we in het hier en nu niet zo vaak.
Chronische stress
Onze stress is meestal meer een vorm van chronische stress. En die stress is in die zin niet vergelijkbaar met de stress uit de oertijd doordat we feitelijk een heel veilig en relatief luxe leven leiden. Oog in oog met die tijger staan en je weet dat die tijger jou als lekker hapje ziet is een heel andere vorm van stress dan je meestal in het hier en nu ervaart. Maar de fysieke reactie van je lijf op de stress is nog steeds dezelfde. En dat is gewoon niet zo gezond. Langdurige stress wordt dan een soort van uitputtingsslag voor je lijf. Fysiek gezien sta je dus maanden achter elkaar oog in oog met die tijger. Je snapt wel dat je dat op de lange duur gewoon niet vol gaat houden. Daarom is het ook belangrijk wat aan je stress te doen.
Belangrijke dingen om te doen als je last van stress hebt:
Zorg voor voldoende slaap
Zeven tot acht uur per nacht is echt nodig. Waar te weinig slaap toe kan leiden kun je lezen in mijn artikel Stemmingsstoornis of slaapgebrek. Die zeven tot acht uur rust zijn echt nodig om je systeem weer in balans te krijgen. Zowel fysiek als mentaal tank je bij tijdens je slaap. Alle informatie en alle prikkels die je overdag hebt ervaren worden tijdens je slaap verwerkt, zodat je uiteindelijk niet overprikkeld en overbelast raakt. Genoeg slaap zorgt er ook voor dat je meer uitgerust wakker wordt.
Pas op voor burn-out en bijnieruitputting!
Wat nog relevant om te weten is, is dat er is een tegenstrijdig mechanisme mogelijk is als je al langer last hebt van stress en de vermoeidheid toeneemt. Nadat je eerst ’s avonds bekaf op de bank bent beland, kan het in het een later stadium zo zijn dat je later op de avond weer opleeft. En dan in de valkuil belandt dat je dan nog weer van alles gaat doen. Met als gevolg dat je je waak- en slaapritme verstoort. Pas daarvoor op! Het is een van de symptomen van een burn-out en bijnieruitputting. Daar moet je niet terecht willen komen. Blijf ervan weg. Als je merkt dat je na tien uur ’s avonds weer in de doe stand terecht komt, pas dan op. En kies er bewust voor toch op tijd naar bed te gaan. Want als je dat niet doet, betaal je later en sowieso de volgende morgen de prijs ervoor. Moeheid is sterk verbonden met stress. De moeheid die we tegenwoordig vaak ervaren is meestal stress en niet de moeheid die we ervaren als we een dag hard in de tuin hebben gewerkt…
Geleide meditaties helpen
Heb je moeite met inslapen dan zijn geleide meditatie weldadig. Je ontspant ervan en valt er gemakkelijk mee in slaap. Bovendien zorgen ze ervoor dat je hersengolven in alfastaat komen. Een meer ontspannen staat waarin de stress afneemt. Je wordt er meer uitgerust wakker door en dat helpt je ook weer beter door de dag.
Mocht je liever een specifieke geleide meditatie willen gebruiken dan nodig ik je uit om eens te kijken bij mijn andere geleide meditaties en visualisaties.
Successen vieren
Iets anders dat je kan helpen is om ’s avonds voor je gaat slapen je successen te vieren.
Schrijf dagelijks voor je gaat slapen in je dagboek drie positieve dingen op die je hebt ervaren of waar je dankbaar voor bent. Het opschrijven van je successen is een zeer effectieve manier om terug te kunnen zien wat er allemaal wel goed gaat. Bovendien train je je denken om je meer bewust te worden van wat er wel goed gaat. Het gevolg daarvan is dat je minder stress ervaart.
Successen opschrijven
Schrijf daarom voor een langere periode (bv. zes maanden) in een schriftje iedere dag je successen op, maar benoem er minimaal drie.
Successen zijn b.v.:
- Je hebt om je lijf gedacht
- Je hebt beweging genomen
- Je hebt genoten van de dag
- Je hebt een tussendoel gehaald
- Je hebt op tijd rust genomen
- Je bent iets leuks gaan doen
- Je hebt ontspanning genomen toen je moe was
- Je hebt aan je huiswerk gewerkt
- Je hebt een gewenst resultaat behaald
- Je hebt een actie waarover je eerst aarzelde toch gedaan
- Je begrijpt iets beter dan voorheen
- Je hebt een inzicht (aha gevoel) gekregen
- Je hebt een fout geïdentificeerd
- Je bent door je weerstand heen gegaan
- Je hebt een grens aangegeven
- Je hebt je kwetsbaarheid laten zien
- Je hebt dingen gedeeld
- Je hebt contact met iemand anders gezocht
- Je hebt contact gemaakt met wat je voelt
- Je hebt een beslissing genomen en ergens bewust voor gekozen
- Je hebt jezelf beloond voor iets dat je goed hebt gedaan
- Je hebt gedaan wat je met jezelf hebt afgesproken
- Je …..
Denk ook eens na over de vraag met wie je je successen wilt delen.
Balans tussen ontspanning en inspanning
Misschien heb je niet zoveel last van stress op dit moment in je leven. Misschien ook wel. Maar voor iedereen is het om in balans te blijven belangrijk om voldoende oningevulde tijd te hebben. Tijd die helemaal alleen voor jou is en waarop je niets moet en niets hoeft. Tijd waarover je op dat moment helemaal vrij kunt beschikken. En waarop je op dat moment ook besluit waar je zin in hebt om te doen of juist niet te doen. Daarnaast is het ook belangrijk om op dagelijkse basis van dit soort momenten te hebben. Gewoon even aan jezelf vragen: Hoe gaat het nu met mij? En: Waar heb ik nu behoefte aan? Luister goed naar wat je lijf je te zeggen heeft. Als haar boodschap is om rust te nemen, neem die dan ook. Want als je niet (tijdig) naar je lijf luistert, dan zorgt ze er in de vorm van disbalans of ziekte alsnog voor dat je gaat luisteren!
Fysieke klachten die samen hangen met stress:
- Moeheid
- Slecht slapen
- Weinig zin in seks
- Hartkloppingen
- Hoge bloeddruk
- Maag en darmklachten
- Hoofdpijn
- Spierpijn
- Hogere ademhaling
Mentale klachten die samenhangen met stress:
- Rusteloosheid
- Gespannen en opgejaagd voelen
- Machteloos voelen
- Depressie
- Lusteloosheid
- Vergeetachtigheid
- Onzekerheid
Het gevolg in je gedrag van stress:
- Onbeheerste boosheid
- Paniekreacties
- Uitstelgedrag
- Piekeren
- Klagen
- Anderen de schuld geven
- Veel zuchten
Fysieke ontspanning bij stress
Fysieke ontspanning is een van de meest eenvoudige manieren om je spanning los te laten en je beter te ontspannen. De meeste oefeningen die hierop zijn gericht en die het snelst en het meeste effect hebben zijn ademhalingsoefeningen. Wanneer je ontspannen bent, vertraagt je ademhaling als vanzelf. Ben je gespannen dan wordt je ademhaling vaak sneller en oppervlakkiger. Ademhalingsoefeningen zorgen er aantoonbaar voor dat je (mits op regelmatige basis gedaan) je bloeddruk verlaagt, je beter slaapt, je meer energie en een betere conditie krijgt. Doen dus! Oefeningen om fysiek te ontspannen vind je het in het artikel: ademhalingsontspanning
Weten of je ook last van stress hebt? Doe dan nu de test!
Rust en vrede in jezelf vinden?
Jezelf steeds beter leren kennen en het contact met je lichaam leren herstellen? Meld je dan aan voor de 8 weekse online training Liever Gelukkig met Mindfulness.
Of download mijn gratis E-book: Liever Gelukkig met mindfulness of een van mijn andere gratis E-books.
Leuk of waardevol artikel?
Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?
