Wat is waarheid?

Joke ontvangt in haar mailbox de volgende inspiratiekaart: Als ik open sta voor waarheid, zal waarheid mij ten deel vallen. Ze beantwoordt die mail met de vraag of ik ook eens een artikel wil wijden aan wat waarheid is. En dat wil ik wel. En het is ook wel een mooi onderwerp om eens wat dieper in te duiken, want er valt wel het een en ander over te zeggen.  Allereerst maar eens de definitie erbij gepakt:

Waarheid is echtheid, geldigheid en juistheid. Het adjectief waar wordt in de eerste plaats toegeschreven aan overtuigingen, uitspraken en theorieën. In dit verband kan het gecontrasteerd worden met iemand die met opzet onwaarheid spreekt en dus liegt.

Maar dan loop ik meteen tegen de volgende vraag aan, want wat is dan weer echtheid, geldigheid en juistheid? Het zijn in mijn ogen allemaal begrippen die iets vertellen over het vervolg van de definitie. Waarheid gaat vooral over overtuigingen, uitspraken en theorieën. En dat lijkt misschien op het eerste gezicht een beetje raar. Want in onze gevoelsbeleving hebben de meeste mensen bij waarheid een ‘overtuiging’ dat het iets statisch en iets is dat algemeen geldend is. Iets dat voor iedereen gelijk is. En dat blijkt het in de praktijk dus niet te zijn.

Bestaat DE WAARHEID wel?

Wat ik hier ook over waarheid deel is daarmee meteen ook mijn waarheid en niet de waarheid. Waarheid vertelt iets over een perspectief waarmee we naar iets kijken. Over door welke ogen wij naar de werkelijkheid kijken. Welke betekenis geven we aan wat er in onze werkelijkheid is. Zo wist je als vier jarige zeker dat Sinterklaas bestond. Dat was een absolute waarheid voor je. Maar nu door de ogen van een volwassene heb je daar een andere waarheid over. Daar zou je uit kunnen afleiden dat waarheid een begrip is dat je in een bepaalde context moet plaatsen. En zo ik ernaar kijk heeft het ook te maken met de ontwikkeling van je bewustzijn. Met hoe goed je jezelf kent. Ik denk ook dat jezelf leren kennen voorwaarde is om waarheid te kennen. Ik zal daar zo dieper op in gaan wat ik daarmee bedoel. Maar eerst nog wat meer over dat perspectief, over de bril waardoor wij allemaal naar de werkelijkheid kijken. Of beter nog: over al die verschillende brillen waardoor we naar de werkelijkheid kijken. In feite gaat dat over ons verhaal over onze werkelijkheid. En dat verhaal over de werkelijkheid is voor iedereen anders.

Waar kom je vandaan?

Als je opgroeit in een gezin waar alles in het teken van voetbal staat en voetbal misschien wel het allerbelangrijkste in je leven is, dan zie je werkelijkheid en daarmee je waarheid over jezelf en ook je omgeving er totaal anders uit, dan wanneer je bent opgegroeid in het gezin van een politiek leider. In dat gezin draaien veel dingen om politiek en alles dat daarmee samenhangt. Dan gaan de gesprekken mogelijk vaker over geld, over macht, over ons sociale stelsel, etc. En dat kleurt jouw kijk op de werkelijkheid. Groei je op in het gezin van een professionele muzikant of kunstenaar, dan is je kijk op de werkelijkheid ook weer anders. Net zoals wanneer je opgroeit in armoede, dan krijg je andere dingen mee dan wanneer je in overvloed bent opgegroeid. In de praktijk betekent dat dat iedereen naar de werkelijkheid kijkt door de ogen van zijn of haar conditionering. Oftewel door de ogen van het ‘verhaal’ dat je in je jonge jaren hebt meegekregen over de werkelijkheid. Dat ‘verhaal’ neem je van je opvoeders als ‘waar’ aan. En daarmee kleurt het je werkelijkheid. En daarmee kun je ook stellen dat ‘waarheid’ als zodanig misschien niet bestaat.

Of bestaat DE WAARHEID toch?

Misschien ook wel. Misschien zijn er overstijgende waarheden te vinden die voor iedereen gelden. Maar dan nog zal niet iedereen die op dezelfde manier ervaren. Zo zou je kunnen zeggen: We gaan allemaal dood. Maar we gaan allemaal dood betekent ook voor iedereen weer iets anders. De een weet zeker dat alles dan ophoudt. De ander weet zeker dat er dan iets anders is. Je zou dat kunnen zien als een vorm van dualiteit. Van een werkelijkheid van twee. De werkelijkheid waarin we hier en nu leven is er een van twee. Van de aan en afwezigheid van dingen. Van tegenstellingen. Dat is de manier waarop ons denken werkt. Ons denken vergelijkt en kijkt vooral in tegenstellingen. In goed en fout, in dik en dun, in groot en klein, in lekker en vies. Dat is een manier van kijken naar de werkelijkheid waarin om waarheid gestreden wordt. Want iets is waar of niet waar. En als in mijn werkelijkheid iets waar is, dan is wat jij zegt niet waar. Want ons denken kan die twee dingen niet met elkaar verenigen.  We hebben ook een linker en een rechterhersenhelft. Ook daarin zit een vorm van verdeeldheid.

Kijken door de ogen van je hart

Kijken we daarentegen door de ogen van ons hart, en dan bedoel ik niet het fysieke hart maar wat je misschien het energetische hart zou kunnen noemen, dan kun je constateren dat dat ondeelbaar is. Er is er maar een van. Het hart kijkt niet via tegenstellingen. Het hart kijkt door de ogen van liefde. En het hoofd kijkt eerder door de ogen van angst. Door de ogen van verdeeldheid. Het hart kijkt anders. Het hart neemt alleen maar oorzaak en gevolg waar zonder daar een betekenis aan te geven. Het hart voelt hoe het voelt. En dat kan plezierig of onplezierig zijn als je daar dan toch weer met de ogen van het denken een betekenis aan wilt geven. Maar de gewaarwordingen van het hart zijn voor het hart alleen maar dat. Gewaarwordingen. Dat plezierig of onplezierig zijn betekenissen die het denken daar weer aan geeft.

Kijken door de ogen van je denken (je hoofd)

Nu is het zo dat de meeste mensen in de werkelijkheid waarin we nu leven geleerd wordt vooral door de ogen van het denken te kijken. Dat is niet altijd zo geweest. In oudere en andere beschavingen werd er ook en in sommige gevallen vooral door de ogen van het hart gekeken. Oude inheemse indianenstammen kijken nog steeds door die ogen naar de werkelijkheid. Maar dat is iets dat in de loop van de tijd uit onze cultuur is verdwenen. En daarmee is ook een stuk van ons unieke mens zijn verdwenen. We zijn in plaats van dat we geleerd hebben naar onszelf en ons hart te luisteren geconditioneerd op het kijken en luisteren naar wat een kleine groep mensen ‘goed’ voor ons vindt. Zo voeden we onze kinderen op, is er de invloed van kerk en andere instituten en zo functioneert ons schoolsysteem.

Wie ben je echt?

We leren onszelf kennen aan de hand van onze buitenwereld. In plaats van dat we onszelf leren kennen vanuit wie we binnen onszelf ontdekken wie we zijn en wie we willen zijn. Oftewel het stukje Echt wat in de definitie staat. Wie ben je echt? Het feit dat we niet meer onszelf van binnenuit leren ontdekken maar door de conditionering vanuit de buitenwereld heeft een aantal gevolgen. Want daarmee leven we niet meer de ondeelbare waarheid van de liefde van ons hart. En vallen we ten deel aan de door die conditionering veroorzaakte verdeeldheid. Die verdeeldheid vertelt ons dat er waarheid en leugen is. In de ondeelbare werkelijkheid van liefde is er niet zoiets als waarheid en leugen. Er is alleen maar wat er is. In de werkelijkheid van ons hart ervaren we dat er is wat er is. Op die plek is er geen verzet, geen weerstand, geen ik ben beter dan jij, geen ik heb gelijk en jij zit verkeerd.

Liegen is fout, toch?

Dat is een heel andere manier van kijken dan de meeste mensen ‘geleerd’ hebben in hun leven. Want we hebben collectief geleerd dat ‘liegen’ fout is. Maar daar valt best wel wat op af te dingen. Want wanneer is liegen fout? Is liegen per definitie fout? Bestaat er zoiets als ‘fout’ zijn? Is het liefde om iemand die iets op een bepaalde manier heeft gezegd die niet strookt met wat voor jou waar is uit te maken voor leugenaar?

De rol van je bewust zijn

Zolang je je niet bewust bent van hetgeen ik hier boven schrijf zul je er wellicht vast van overtuigd zijn dat liegen fout is en niet hoort. Maar ja, dan is de vraag weer: Wat is liegen? Als liegen het tegendeel is van de waarheid spreken, dan zou liegen NIET ECHT, NIET GELDEND EN NIET JUIST zijn. Maar de vraag blijft dan weer in wiens ogen dat zo is. Want bekeken door de ogen van degene die ‘liegt’ zou het best wel waar kunnen zijn. Omdat zijn of haar perspectief gewoon anders is. Er zijn culturen, bv. In het oosten waar bepaalde dingen die hier in het westen volkomen normaal zijn not done zijn. Iemand aankijken bv is daar niet netjes. Maar hier geven we daar een andere betekenis aan. Dan ‘vinden’ we iemand al gauw sneaky. En heeft hij of zij iets te verbergen. Terwijl andersom de mensen uit het oosten onze directheid weer als onbeleefd ervaren. Zeg jij maar wat waar is… In mijn versie van de werkelijkheid is beide waar. Maar zonder bewustzijn, blijven we gemakkelijk vasthouden aan onze eigen versie van de werkelijkheid. En dat mag natuurlijk. Alleen is het gevolg daarvan in de praktijk vaak onenigheid en strijd. En daar voelen we ons dat weer ongelukkig bij. En dat klopt weer, want kijken door de ogen van het denken creëren we daarmee geen liefde en dus ook geen geluk. Dat is niet goed of fout, het is gewoon wat het is.

Oefening in anders leren kijken

In mijn trainingen hebben sommige mensen moeite om het idee dat er niet zoiets als een algemeen geldende ‘waarheid’ is voor waar aan te nemen. Sommige mensen zitten nog vast in de overtuiging dat het toch echt zo is dat als je in bed ligt je ziek bent. Een van de opdrachten is dan ook onderscheid maken of bepaalde zinnen waar of niet waar zijn. Zie de zinnen hieronder:

Oefening: Feiten en Meningen

Je werkelijkheid ziet er anders uit, als je je bewust bent, van wat daadwerkelijk een feit is, en wat een mening of interpretatie is. Dit onderscheid aanbrengen, verandert je communicatie niet alleen, je wordt er veel effectiever in je gesprekken door. Jouw waarheid is alleen nog maar jouw waarheid, in plaats van de enig echte waarheid.

Geef achter elke bewering aan of het een feit (f) of een interpretatie (i) betreft.                                                                                               

1.     De zon schijnt
2.     Het is lekker weer
3.     De lonen zijn laag
4.     Dit is een gemakkelijke opgave
5.     Dit is een vreemde bewering
6.     Het is een goede werker
7.     Hij is ziek
8.     Het huis is rood
9.     Het huis is groot
10.  Hij praat snel

Verdeelde meningen

Over een aantal zinnen is meestal weinig verdeeldheid. Maar over de zinnen Hij is ziek, de lonen zijn laag, het huis is rood, is meestal verdeeldheid. Want ja ziek is ziek nietwaar? Nou nee dus. Wanneer ben je ziek? Is dat ondeelbaar vast te stellen? De een voelt zich ziek bij de minste of geringste symptomen en de ander gaat bij diezelfde symptomen gewoon door. Ook over de zon schijnt is vaak discussie. Want wanneer kun je zeggen dat de zon schijnt? Is dat als je hem ziet? Schijnt de zon altijd? Of is de zon gewoon wat hij is? Een lichtbol en schijnt hij niet? Een wat meer ingewikkelde is: Het huis is rood. Daar zou je in het dagelijks spraakgebruik van kunnen veronderstellen dat het ‘waar’ is. Niettemin is het ook de vraag wat rood is? En nemen we rood collectief op dezelfde manier waar? Nou nee dus. Want mensen die blind en kleurenblind zijn nemen rood sowieso anders waar. Maar dan nog is het de vraag of dat wat ik als rood waarneem bekeken door jouw ogen tot dezelfde ervaring leidt. Dat weten we niet en kunnen we ook niet zeker weten.

Is niet eenduidig ook meteen niet waar?

Het feit dat er zo al een paar verschillende betekenissen zijn geeft al aan dat het niet eenduidig is. Is het daarmee niet waar? Dat is ook weer de vraag. En uiteindelijk is het in mijn versie van de werkelijkheid niet zo interessant of dingen ‘waar’ zijn of niet. Ze zijn in ieder geval in het perspectief van sommige mensen waar. En het is zo ik ernaar kijk handig om je dat bewust te zijn en er rekening mee te houden. Je hoeft dan namelijk over een aantal dingen niet meer te strijden. Je kunt accepteren dat het voor de ander waar is en dat jij daar wellicht een andere kijk in hebt. Door je dat bewust te worden wordt je communicatie anders. En doordat je de ander zijn werkelijkheid intact houdt, is hij of zij over het algemeen ook beter in staat om zich open te stellen voor een andere versie. Maar zodra je de werkelijkheid en/of de waarheid van de ander gaat bestrijden, (door vanuit je hoofd te communiceren) dan wordt het voor de meeste mensen vaak erg lastig om nog open te zijn en te luisteren. En mocht je dan een trigger hebben op niet gehoord of niet gezien worden, dan is Leiden helemaal in last.

Als ik jou bestrijd bestrijd ik mezelf

Als je daarentegen kijkt door de ogen van je hart en je je bewust bent dat we op het niveau van de energie allemaal met elkaar verbonden zijn, dan kun je je ook bewust worden van het feit dat je door de ander niet intact te houden in zijn of haar werkelijkheid je in feite jezelf aan het bestrijden bent. Want als alles verbonden is, dan is het ontkennen van een deel van de ander ook het ontkennen van een deel van jezelf. En ook dat is weer niet goed of niet fout. Het is alleen maar wat het is. Maar het geeft wel spanning in je systeem. En daarmee kom ik misschien wel tot een andere definitie van waarheid. Ik denk dat waarheid een soort van synoniem is aan innerlijke rust. Waarheid draagt geen spanning, geen stress in zich. Dat doet liefde namelijk ook niet. Dus als iets als ‘waar’ wordt gebracht, maar jij voelt er spanning bij. Vraag jezelf dan eens af of het misschien voor jou niet echt waar is. Maar gewoon een versie van de werkelijkheid van iemand anders. Die ook hier is om ervaringen op te doen. En om zichzelf in al die ervaringen beter te leren kennen. Dat is in ieder geval in mijn werkelijkheid waar 

Innerlijke strijd over jouw waarheid

Soms heb je ook nog strijd in jezelf over wat waar en niet waar is. Dat kan ontstaan als je dus niet verbonden bent met je hart. Je hart is verbonden met het energieveld waar we uiteindelijk allemaal mee verbonden zijn. Mits we onszelf verbinden met ons hart uiteraard. En daar op die plek ligt ook je antwoord op wat waar is voor jou. Dat antwoord zit in jou. Nooit in je buitenwereld. En daar kom je dan meteen die spanning van je conditionering tegen, want we hebben niet geleerd naar onszelf te luisteren. We hebben niet geleerd contact met ons hart te maken. We hebben vooral geleerd dat we niet verbonden zijn. Dat er niet zoiets als de Law of One bestaat. Dat we afgescheiden zijn van dat grotere geheel. En dat wordt momenteel levensgroot weerspiegeld in onze werkelijkheid. Waarin er een tweedeling aan het ontstaan is. Waarin we elkaar niet meer de ruimte geven om te mogen zijn wie we zijn. En bekeken door de ogen van liefde zou dat niet zo hoeven zijn. Maar bekeken door de ogen van het hoofd is dat iets dat niet te vermijden is. Het hoofd laat zich door angst regeren en het hart door liefde en verbinding. Daar zit aan beide kanten niet veel tussen. En elkaar proberen te overtuigen werkt niet. Het enige dat je daarin in mijn optiek kunt betekenen is je eigen waarheid gaan leven en laten zien dat die jou gelukkig maakt. Dan is er een gerede kans dat anderen je zullen vragen wat het is dat jou zo gelukkig maakt. En dan zijn ze misschien bereid om te luisteren naar de weg die jij hebt bewandeld. Dit is voor mij de afgelopen periode ook weer een harde les geweest. Dat willen overtuigen stoot alleen maar af. Ook al zijn de gevolgen van wat er gaande is misschien groot, hoe meer ik de ander probeerde sneller te laten gaan dan hij of zij kon, des te minder resultaat. Ik verlies er ook mijn energie in. En daarmee vind ik nog een criterium voor waarheid. Waarheid geeft energie. Wat niet waar is verlies je je energie in. Dus ook die vraag kun je jezelf stellen als je wit weten wat waar voor je is.

Wat is bewust liegen? 

In de definitie van waarheid wordt ten aanzien van liegen ook nog gesproken over BEWUST liegen. Ook dat roept bij de mismatcher in mij vragen op. Want wanneer lieg je ‘bewust’? In mijn optiek is dat als je in staat bent om alle consequenties te overzien. En door die bril bekeken zijn er erg weinig mensen die bewust liegen. Even nog een laatste voorbeeld om dat te verduidelijken. Stel je drinkt al jaren koffie en je voelt je daar goed bij. Ook vandaag heb je zin in koffie en pak je omdat je zin in koffie hebt bewust een kop koffie. Vervolgens komt de informatie tot je dat er in koffie een stofje zit dat je gezondheid ondermijnt. Daar zou je uit kunnen afleiden dat je eerder je koffie wel bewust hebt gepakt, maar dat je bewustzijn niet zo groot was dat je alle consequenties volledig kon overzien, omdat je niet over alle informatie beschikte. De boodschap dat er iets in koffie zit dat je gezondheid schaadt kan ertoe leiden dat je er bewuster voor kiest om die koffie al of niet meer te drinken. En in dat proces van bewuster worden zitten we allemaal. Dat proces gaat volgens mij oneindig door. Ik vraag me af of we in de vorm waarin we hier leven de vermogens hebben om het universum en onszelf volledige te kennen en te begrijpen. Maar misschien weet jij het antwoord daar wel op.

Groeien, leren en ervaringen opdoen

Zodra je over de volledige informatie beschikt zou je wellicht kunnen zeggen dat je iets bewust doet. Tot die tijd kun je daar ook vraagtekens bij zetten. Liegt je kind bewust als hij jou een andere versie van de werkelijkheid geeft? Of is je kind nog niet in staat om te overzien wat de consequenties van zijn gedrag zijn? En is het aan jou als ouder om hem of haar daarin te begeleiden? Het is maar weer welk perspectief je inneemt. Maar we blijven allemaal tot onze laatste uren hier op aarde elk moment nieuwe ervaringen opdoen die ons bewustzijn over onszelf (kunnen) vergroten. Als je daarvoor kiest tenminste. Je mag ook blijven kijken door de ogen van het hoofd en jezelf en ander veroordelen om wat jij wel of niet waar vindt. Dat is jouw waarheid en die mag er zijn.

De weg van jouw hart 

Mocht je echter meer willen leren over de weg naar jouw hart, dan zijn er een aantal opties. Hartcoherentie is een snelweg naar die verbinding. Mindfulness en mediteren een andere. Maar je kunt je natuurlijk ook aanmelden voor een individueel coachtraject om jezelf het grootste cadeau te geven wat je jezelf geven kunt: Jezelf echt goed leren kennen zodat je echt goed voor jezelf gaat zorgen en je daarmee het collectief versterkt. 

Rust en vrede in jezelf vinden?

Jezelf steeds beter leren kennen en het contact met je lichaam leren herstellen? Meld je dan aan voor de 8 weekse online training Liever Gelukkig met Mindfulness.

Of download mijn gratis E-book: Liever Gelukkig met mindfulness of een van mijn andere gratis E-books.

Geleide meditaties - visualisaties

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?