Allemaal hebben we een innerlijk kompas, dat we al of niet bewust inzetten voor een evenwichtig, zinvol en harmonieus leven. Een leven waarin we het nodig hebben lief te hebben en geliefd te zijn, te groeien en een zogenaamde legacy (onze erfenis als mens) achter te laten. Dit innerlijk kompas zou je kunnen zien als de kern van je bestaan. Je principes, waarden, visie, missie, geweten en verlangens komen er in samen. Verder is tijd (hoewel kwantumfysici beweren dat tijd niet echt bestaat) ook nog een factor. Hoe je omgaat met je tijd bepaalt voor een groot deel in hoeverre je volgens je eigen kompas leeft.
Hoe staat jouw innerlijk kompas afgesteld?
Je klok zou goed afgesteld kunnen staan, maar dat geeft nog geen garantie op een vast innerlijk kompas. Een kloof tussen je klok en je innerlijk kompas uit zich in de crises die je in je plotsklaps in je leven ervaart. Crises die je onbehaaglijk, gespannen, en verloren kunnen doen voelen. En waardoor je soms in de mangel komt te zitten tussen eisen, verantwoordelijkheden, wensen die je hebt en wat je in feite in de praktijk doet. Oftewel, soms doe je niet wat je zegt dat je doet... Bijna iedereen die je vraagt naar zijn of haar waarden zal je bijvoorbeeld vertellen dat zijn of haar gezondheid belangrijk voor ze is. Maar als je dan in de praktijk kijkt naar hoe met de gezondheid wordt omgegaan, dan blijkt daar ineens iets anders uit. Of een ander veel voorkomende: Er zijn nogal wat mensen die veel, erg veel tijd en energie steken in hun werk. Maar als je ze op hun sterfbed vraagt of ze daar blij mee zijn, dan zegt de grote goegemeente dat ze achteraf liever meer tijd met hun geliefden hadden doorgebracht. Ik ken niemand die op zijn sterfbed zegt of heeft gezegd: Had ik maar meer gewerkt... Jezelf en je drijfveren leren kennen, maakt dat je uiteindelijk steeds beter met de crises in je leven om kunt gaan. En dat je kwalitatief betere keuzes maakt in wat je in je leven wilt manifesteren of creëren. Maar dat vraagt wel dat je je eerst beter bewust moet worden van je onbewuste waarden. Oftewel van datgene wat echt belangrijk voor je is. Van datgene dat er voor jou echt toe doet.
Wat doet er toe voor jou?
Zonder dat e er vaak bewust bij nadenkt zijn er dingen die je belangrijk vindt en die je minder belangrijk vindt. In onze jonge jaren vindt de eerste imprint van wat belangrijk voor ons wordt plaats. Onze ouders leven ons van alles voor en veel daarvan nemen we zonder enige vorm van discussie gewoon over. Het is niet voor niets dat we vaak op latere leeftijd moeten constateren dat we meer op ons vader of moeder lijken dan ons soms lief is. Maar het betekent ook dat we allemaal door andere ogen naar hetzelfde kijken. En er allemaal soms een net iets andere betekenis aan geven. De een vindt het vervelend als het een troep is. De ander vindt rommel wel gezellig en kan er prima mee uit de voeten.
Vergroot je bewustzijn over jezelf en je waarden
Als je op een boerderij bent opgegroeid vind je dieren waarschijnlijk leuk omdat je er diverse positieve ervaringen mee hebt opgedaan. Ben je daarentegen zonder dieren in de stad opgegroeid dan vind je dieren misschien wel vies en stinken. Door jezelf en je bewustzijn te ontwikkelen krijg je steeds meer de regie over hoe en welke betekenis je geeft aan wat er in je leven gebeurt. Je kunt leren hoe je los kunt komen van je jong aangeleerde en overgenomen waarden en overtuigingen. Loskomen van je instinctieve reacties, van de mening van je vader en je moeder, van bepaalde autoriteiten of wat een ander ergens van vindt. Het gevolg daarvan is dat je steeds meer en beter in contact komt met je eigen waarden. En je daar op een steeds meer effectieve manier voor kunt zorgen.
Impliciete waarden
De een zijn waarden zijn niet beter of slechter dan de waarden van een ander, maar het is wel een andere kijk op hetzelfde. Onze werkelijkheid wordt ingekleurd door die betekenis die we hebben geleerd te geven aan wat er in die werkelijkheid is gebeurd. En door wat onze ouders en andere gezagsdragers of voor ons belangrijke figuren uit onze kindertijd werd voorgeleefd. Wat er soms echter lastig aan is, is dat die waarden vaak zo impliciet hun werking hebben. En doordat die waarden zo impliciet zijn begrijpen we elkaar soms niet. We ervaren dan verschillen met de ander waar we ons soms ongemakkelijk of nog vervelender bij voelen. Dat kan soms in relaties tot misverstanden en gedoe leiden. Daarom is het handig om die waarden van impliciet expliciet te maken. Zodat we van elkaar weten waar het om gaat. Want als je begrijpt dat iemand doet wat hij doet omdat daar een valide verhaal onder zit, wordt het veel gemakkelijker om de angel uit botsingen te halen.
Waarden zijn waardevast
Waarden zijn over het algemeen redelijk waardevast, maar liggen niet in beton gegoten. Bepaalde ervaringen die je in je leven opdoet kunnen maken dat je waarden verschuiven. Mijn broertje heeft me wel eens verteld over een vriend van hem die toen hij begin dertig was miljonair was geworden. Hetgeen in de ogen van menigeen de waarde van succes onder zich heeft. Maar ja. Dan ben je al succesvol en heb je financieel alles wat je hartje begeert als je begin dertig bent. En dan? Dan worden uiteindelijk ook weer andere dingen belangrijker. Zoals liefde, vriendschap en verbondenheid. En als je altijd gezond geweest bent en je krijgt ineens te maken met een levensbedreigende ziekte, dan wordt gezondheid ineens ook belangrijker. Dus ja waarden veranderen niet dagelijks en gemakkelijk, maar kunnen zeker in de loop van je leven veranderen. Maar eerst moet je voor jezelf natuurlijk wel weten wat je waarden zijn. Wat precies is zo belangrijk voor je dat je is dat je bereid bent soms dingen te doen die je niet zo gauw zou doen. En ook dat je dingen niet meer doet omdat dat in strijd is met waar jij waarde aan hecht. Weten wat je waarden zijn maakt sommige dingen ook gewoon makkelijker. Als je voor jezelf bv. de waarde loyaliteit hebt dan weet je ook dat als iemand je iets vraagt wat niet loyaal is, dat je automatisch nee gaat zeggen. Dat ga je dan gewoon niet doen. Want dat voelt dan niet goed.
Waarden zijn je leidraad
Waarden zijn een leidraad in je leven. Waarden bepalen je koersdoel en je strategie. En waarden leggen de lat voor jezelf neer. Waarden zeggen tegen jezelf of je integer naar jezelf bent. Of je trouw bent aan jezelf. Je zegt ermee: Dit is wie ik ben en dit is wie en wat ik wil zijn. Iemand die eerlijkheid als een belangrijke waarde heeft zegt in feite: Ik ben iemand die eerlijk is en die eerlijkheid in een ander waardeert. Maar zegt daarmee ook dat als er om wat voor reden dan ook een leugen over zijn of haar lippen komt, dat dat pijn doet. Je bent dan niet wie je wilt zijn. Trouw zijn aan jouw waarden en wat je voor jezelf besluit dat belangrijk voor je is, is een belangrijke voorwaarde voor je eigen welbevinden. Doe je dat niet, dan ontstaat er innerlijke onvrede en onrust. Hetgeen leidt tot spanning en stress in je systeem.
Niet rigide vasthouden aan je waarden
Soms daagt het leven je uit en kom je oog in oog te staan met de vraag of je waarden nog passend zijn. Zo is het belangrijk om je te realiseren dat je waarden een leidraad zijn, maar dat het rigide vasthouden aan je waarden ook ondermijnend kan werken. Doorzetten en volhouden kunnen bv. belangrijk zijn om je waarde succes te leven. Maar als je als ervaren bergbeklimmer de Mount Everest beklimt en denkt dat omdat je gemakkelijk de Alpen kon bedwingen je niet hoeft te luisteren naar je hoofdpijn, dan speel je met je leven. Want hoofdpijn is een eerste symptoom van hersenoedeem. En dan wordt succes misschien ineens weer relatief als je het met je leven moet bekopen.
Tot hoever ga je in het leven volgens je waarden?
Als je de Mount Everest beklimt heb je geen dagen de tijd om na te denken wat je gaat doen. De vraag is dan simpel: Ga ik verder of ga ik terug? Als je de voor jou belangrijkste waarden kent, dan heb je je richtingwijzer altijd bij je. Ze bepalen waarom je doet wat je doet. Het zijn je drijfveren. En als je weet wie je bent en waar je voor staat kun je gemakkelijker vertrouwen op je beslissingen. Jij geeft dan voor jezelf invulling aan wat succes betekent. Wat anderen daarvan denken is dan minder belangrijk en ondergeschikt. Voor de een betekent dat desnoods doorgaan tot de dood erop volgt. De ander zal het als succes betitelen als hij of zij gestopt is omdat dat betekent dat hij of zij het heeft overleefd.
Expliciet maken van je waarden
Maar hoe doe je dat nou, dat expliciet maken? Ik heb hier voor de koude winterdagen (maar zomers mag natuurlijk ook) een leuke oefening voor je om met je partner of je collega te doen. In deze oefening gaan we kijken wat je Naar toe waarden zijn. Meer over weg van en naar toe waarden kun je lezen in het artikel: Waarden en overtuigingen, de bron van suces en falen
Kies jouw belangrijkste waarden
Ik nodig je uit om uit de volgende lijst/overzicht (die je kunt downloaden en printen, zie rechtsonder in dropbox het printicoon) vijf waarden te kiezen, of de eigen voor jouw belangrijke waarde toe te voegen. Kies uit de onderstaande lijst die vijf waarden van waarvan je zegt: Ja dit ben ik. Misschien is het nog niet meteen gemakkelijk om een keuze te maken uit de verschillende waarden. Je mag er ook best even de tijd voor nemen om een zorgvuldige afweging te maken. Want ja zeg nou zelf, wat is er belangrijker? Liefde of succes? Of gezondheid en plezier? Of gelijkwaardigheid en onafhankelijkheid? Bij veel verschillende waarden zul je iets voelen dat voor jou belangrijk is. Dat is het om een bepaalde reden. Ga daarom ook voor jezelf eens na wat die reden is. Is dat omdat het je is voorgeleefd of heb je er ook emotionele ervaren onder zitten. Als je bv. jong in je leven veel ziek bent geweest, dan zal gezondheid een andere plek in je leven hebben dan wanneer je daar nooit iets op hebt ervaren.
En wat zeggen anderen over jouw waarden?
Oké, als je je eigen vijf waarden hebt gevonden, dan is de volgende stap dat je je partner, je collega, vriend of vriendin vraagt om vijf waarden op te schrijven die hij of zij op jou van toepassing vindt. Wat vindt hij of zij bij jou passen. Wie ben jij bekeken door de ogen van de ander? Vraag de ander ook om te onderbouwen waarom hij of zij tot die keuze is gekomen.
Blijf je bij je eerste keuze?
Ga vervolgens met de informatie die je van de ander hebt ontvangen voor jezelf na of je nog steeds bij jouw vijf waarden blijft. Of dat daar iets in is veranderd. Kies nu uit jouw vijf belangrijkste waarden en twee of drie waarvan je zegt: Daar draait het echt om. En stel je vervolgens voor hoe jouw werkelijkheid eruit zou zien als je consequent volgens die waarden zou leven. Wat zou je dan wel doen wat je nu niet doet? En wat zou je niet doen wat je nu wel doet? Hoe voelt dat?
Leef je je waarden actief?
Vraag je ook eens af of je de voor jou belangrijke waarden op dit moment al actief leeft. Of dat je die spanning al ervaart in je systeem, doordat je op dit punt niet trouw aan jezelf bent. En als je het op dit moment nog lastig vindt om trouw aan jezelf en je eigen waarden te zijn, wat is daar dan het onderliggende ‘verhaal’ in? Is er ook verschil in de waarden die je op je werk leeft en die je in je persoonlijke situatie leeft? Of zijn ze gelijk? Waarom is dat verschil er? Welke ervaringen hebben daartoe geleid?
Leg je waarden vast
Als je voor jezelf hebt vastgesteld wat jouw vijf belangrijkste waarden zijn, schrijf ze dan op een mooi kaartje wat je op je nachtkastje naast je bed legt en waar je je dag mee begint en eindigt. Op die manier help je je onbewuste de imprint ervan gemakkelijker te maken. Een andere optie is dat je een moodboard maakt waarin je die waarden verwerkt. En hoe bizar het misschien ook voor je lijkt, je zult versteld staan van het effect ervan. Natuurlijk is deze oefening geen eenrichtingsverkeer. Je kunt de oefening natuurlijk ook voor en met de ander doen.
Botsingen over waardes
Soms ontstaan er in relaties botsingen. Soms gaat dat om botsingen over waardes. Over wat echt belangrijk is. En meestal gaat het aan de oppervlakte niet waar het om gaat. Daarom is het ook belangrijk als dit soort botsingen zich voordoen, dat je eerst in de schoenen van de ander gaat staan. Dat je eerst even uitzoomt uit de situatie en je afvraagt: Wat zou ik in deze situatie ervaren? Door te begrijpen en de ander dat begrip ook te geven zul je uiteindelijk jezelf beter begrijpen, maar ook ervaren dat de ander jou ook beter begrijpt. De ander heeft ook zijn eigen innerlijk kompas, gebaseerd op ervaringen die hij of zij in zijn leven heeft ervaren.
Trouw leren zijn aan je eigen waardes
Door je goed bewust te zijn van wat de feiten in de situatie zijn en de betekenis die je er zelf aan geeft en de betekenis die de ander er aan geeft, kun je veel gedoe voorkomen en tegelijkertijd makkelijker trouw zijn aan je eigen waarden. Vraag jezelf en de ander bijvoorbeeld eens: Wat is voor mij en voor de ander belangrijk in deze situatie? En wat is er nog meer belangrijk? En: Wat is er nog belangrijker dan (waarde)? En bij iedere waarde die je duidelijk krijgt vraag je de ander: Wat bedoel je precies met (waarde)? Of: Wat versta jij onder (waarde)?
Door meer helderheid te hebben over datgene wat echt belangrijk is voor de ander wordt het makkelijker om oplossingen te vinden die voor beide partijen kunnen werken.
Ontdek je missie
Net als dat iedereen zo zijn eigen waarden heeft, heeft iedereen ook een doel in het leven en heeft het leven een doel met jou. Misschien realiseer je je nog niet wat jouw missie is, maar bewust of onbewust werk je er elke dag aan, door wat je denkt, doet en droomt. De Persoonlijke Missie-generator helpt jou bij het vinden van de juiste woorden om jouw levensmissie aan het papier toe te vertrouwen.
Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?
Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.
Gratis E-book Van wens naar werkelijkheid
Wist je dat 95% van de mensen die een goed voornemen voor bv. het nieuwe jaar hebben dat voornemen niet waarmaakt? De reden daarvoor is dat de meeste mensen niet weten hoe het proces voor het behalen. Download het E-book van Wens naar Werkelijkheid of een van mijn andere gratis E-books om ervoor te zorgen dat jij jouw wensen wel laat uitkomen!
Leuk of waardevol artikel?
Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?
