Drie soorten geweten
Je bent je vast wel bewust van het feit dat je een geweten hebt. Volgens de dikke van Dale is geweten een innerlijk besef van goed en kwaad. Nu heb ik persoonlijk niet zoveel met de termen goed en kwaad. Want dat veronderstelt dat er dingen zijn die goed zijn en dingen zijn die niet goed zijn. En als je zoals ik uit gaat van eenheidsbewustzijn, dan bestaat er niet zoiets als goed en kwaad. Dan zijn er alleen maar ervaringen die we al of niet bewust ervaren. Maar goed, daarover verderop meer. Uitgaande van dat innerlijk besef van goed en kwaad zijn er volgens Bert Hellinger, de grondlegger van de familieopstellingen drie soorten geweten.
Persoonlijk geweten
Het eerste geweten zegt hij is ons persoonlijk geweten. Ons eigen innerlijk besef dus van goed en kwaad. Je zou kunnen zeggen ons persoonlijk bewustzijn van goed en kwaad. Dat wat ooit in onze blauwdruk is vastgelegd als goed en kwaad. Wat we van onze ouders of andere opvoeders hebben meegekregen als norm voor goed en kwaad. En die is voor ons allemaal anders. Want de normen voor goed en kwaad verschillen. Als je bv. in een gezin opgroeit waarin er sprake is van wederzijds respect en van liefde, dan neem je iets anders mee over goed en kwaad, dan wanneer je in een gezin opgroeit waarin het overschrijden van fysieke, mentale of emotionele grenzen aan de orde van de dag is. Als je als kind regelmatig wordt geslagen, dan vind je dat als kind normaal. Het is je referentiekader. Je weet als het ware niet beter. De kans is ook groot dat je vanuit dat referentiekader later zelf ook losse handen ontwikkelt. Tenzij je in de loop van je leven aan persoonlijke ontwikkeling doet en er nieuwe informatie aan je bewustzijn wordt toegevoegd.
Collectief geweten
Maar de meeste mensen luisteren niet voldoende naar hun eigen persoonlijke geweten. Want naast dat persoonlijke geweten is er ook zoiets als een collectief geweten. Je zou kunnen zeggen het geweten van de groep. Het geweten dat we met zijn allen creëren met onze gezamenlijke normen en waarden. Dat groepsgeweten maakt vaak dat je je conformeert aan wat de groep vindt dat goed en kwaad is. En de groep kan verschillen. Dat kan ons gezin, onze familie zijn. Maar ook onze vrienden, ons werk, de samenleving. Maar ook vooral niet uit te vlakken wat de politiek en de media vinden… Dat is het groepsgeweten, het collectieve geweten. Wat de groepsnorm of geweten is, hangt af van de situatie. We passen ons aan aan de groep en wat de groep vindt ten koste van ons eigen geweten. Ons eigen innerlijk besef van goed en kwaad. We luisteren beter naar het collectieve geweten omdat we als we daar niet naar luisteren we ons schuldig gaan voelen omdat we niet naar de algemene norm luisteren. Waarom doen we dat?
Angst
Er zijn meer redenen waarom we ons eigen besef van goed en kwaad aan de kant zetten. Maar onderliggend speelt altijd een vorm van angst. We hebben allemaal ingebakken basisbehoeften. En de ingebakken basisbehoeften die in het gedrang komen als we trouw zijn aan ons eigen besef van goed en kwaad zijn bv. De behoefte aan verbinding is een heel belangrijke basisbehoefte die we kwijt kunnen raken als we ons niet conformeren aan het groepsgeweten. Om die verbinding niet kwijt te raken passen we ons gedrag aan en volgen we het groepsgeweten. De angst om die verbinding te verliezen en de eenzaamheid in jezelf tegenkomen is voor de meeste mensen belangrijker dan trouw zijn aan zichzelf. We willen er vaak zo graag bij horen dat we bereid zijn onze individualiteit op te geven om dat te ervaren. Meer over basisbehoeften lees je in het gratis ebook: Zes basisbehoeften
Onzekerheid en onveiligheid
Naast het verlies van verbinding is de angst voor onzekerheid en onveiligheid ook een reden om ons aan te passen. De onzekerheid en de onveiligheid die je eigen koers varen met zich mee brengt is voor veel mensen ook een angst die ze niet goed kunnen hanteren. Vooral niet als je je als basis overlevingsmechanisme vluchten hebt eigen gemaakt. De angst voor de onveiligheid zal dan in veel gevallen groter zijn dan het verlangen om trouw aan jezelf te zijn. Want ja, wat gaat er gebeuren als je je kop boven het maaiveld uit steekt? Wordt hij er dan afgehakt of niet? En kun je dat aan als dat spreekwoordelijk gebeurt? Als je wordt aangevallen op jouw versie van de werkelijkheid en jouw versie van goed en kwaad? Kun je dan blijven staan en je rug recht houden? Of is dat zo bedreigend dat je je liever voegt naar de gangbare norm?
Groepsnorm
Misschien helpt een voorbeeld om een en ander te verduidelijken. Stel je bent 13 jaar en je weet voor jezelf roken is niet goed voor mijn gezondheid. Maar al je vriendjes en/of vriendinnetjes steken een sigaret op en proberen je over te halen er ook een op te steken. Er wordt geprobeerd druk op je uit te oefenen om ook te gaan roken. En een deel van jou wil het niet, maar een ander deel wil er wel graag bij horen. De kans is vrij groot dat in die situatie het deel wat erbij wil horen sterker is dan het deel wat trouw wil zijn aan het eigen geweten. Het gevolg: je gaat overstag. Want ja, wat gebeurt er als je het niet doet? Vinden ze je dan nog wel leuk? Hoor je er dan nog wel bij? En wat als dat niet zo is? Met wie moet je dan omgaan? Dan klopt eenzaamheid en onveiligheid op je deur. En daar zit je niet op te wachten als 13-jarige. Want alles voelt toch al zo onzeker in deze periode.
Zoenen en supplementen
Ander voorbeeld. Elk jaar op de nieuwjaarsreceptie is het gebruikelijk dat er gezoend wordt. Eigenlijk vind je daar niks aan. Maar toch doe je maar gewoon mee, want je wilt niemand voor het hoofd stoten. Of misschien wat actueler. Er is een virus. En de media vertelt je dat het een heel dodelijk virus is waar je weinig aan kunt doen. Maar jij hebt geleerd en ontdekt dat vitamine C, D en zink en misschien nog wat andere supplementen wel kunnen helpen en dat je leeftijd en levensstijl veel bepalender is. Wat doe je dan? Ga je de confrontatie met de buitenwereld daarover aan? Of houd je je stil? Houd je je stil en conformeer je je aan ‘het nieuwe normaal’ omdat je niet wilt worden uitgemaakt voor een complotdenker?
Spanning in jezelf
Maar wat gebeurt er in je als je je conformeert in dergelijke situaties? Als je kiest voor wat de norm buiten jezelf is in plaats van de norm in jezelf? Als je trouw bent aan een ander en niet trouw aan jezelf? In de meeste gevallen is het gevolg dat er spanning in jezelf ontstaat. Spanning omdat je niet trouw aan jezelf bent. Maar het lastige is dat er ook spanning ontstaat als je wel trouw aan jezelf bent. Omdat je dan de groepsdruk voelt die ook weer spanning in je systeem creëert. In feite geven we ons geluk maar ook onze integriteit op om erbij te kunnen horen. En dat is een hoge prijs om te betalen. Het lijkt een lastig dilemma, ware het niet dat er nog een derde soort geweten is. Naast je persoonlijke geweten en het groepsgeweten is er ook nog zoiets als het spirituele geweten.
Het spirituele geweten
Wat is dat spirituele geweten? Het spirituele geweten staat in contact met wat je je ‘spirit’ zou kunnen noemen. Of je ziel. Met wie je in essentie bent. Degene die je bent voorbij je denken en je ego. Degene die je ten diepste bent. Voorbij de rollen die je je eigen hebt gemaakt in dit leven. Degene die zich bewust is van het doel in zijn of haar leven. Als je leert luisteren naar de essentie van wie je bent en daar trouw aan bent verdwijnt de spanning en de angst.
Angst voor eenzaamheid
In de voorgaande vormen van geweten ontstond er spanning en angst. Spanning en angst voor eenzaamheid en onveiligheid. Maar die spanning en angst ontstaat vanuit een principiële aanname dat er zoiets als afgescheidenheid is. Dat anderen je echt af kunnen wijzen om wat je doet of wie je bent. En dat er echt onveiligheid is. Aan de oppervlakte gezien is dat natuurlijk ook zo. En ons denken wil heel graag geloven dat het ook werkelijk zo is, want daaraan ontleent het het grootste deel van zijn bestaansrecht. Maar het is ook maar een aanname over hoe onze werkelijkheid in elkaar zit. In mijn versie van de werkelijkheid ga ik uit van wat wel The law of one wordt genoemd. Of in het Nederlands: het eenheidsbewustzijn. The law of one veronderstelt dat alles met alles verbonden is. En we hier zijn om te ervaren en te leren. In the law of one zijn we bewustzijn in een lichaam. Dat lichaam stopt op enig moment maar je bewustzijn is eeuwig. Het bewustzijn bevindt zich ook niet in je lichaam, maar buiten jezelf. En je lichaam en je hersens zijn een soort ontvangststation voor dat bewustzijn. Ervaar je eenzaamheid? Lees dan eens: Omgaan met eenzaamheid
Innerlijk weten
Kijk je nu vanuit die aanname naar de werkelijkheid dan is er ook zoiets als een innerlijk weten. Een innerlijk weten van goed en kwaad. Niet aangeleerd door anderen, maar een eigen besef van wat goed en niet goed is. Een ziele besef waar je contact mee kunt maken via de stilte van je hart. Via hartcoherentie of via meditatie. Via de stilte naar binnen gaan en voelen wat goed voelt en wat niet. Je ziel die eeuwig is en niet bang is om dood te gaan. En die zich voor altijd verbonden weet met alles wat er is, is niet bang voor eenzaamheid. Je ziel weet dat de ander je geen pijn kan doen. Dat jij dat zelf doet met de betekenis die je geeft aan wat er gebeurt. Vanuit dat perspectief ben je altijd volledig vrij om trouw te zijn aan jezelf. Aan je diepe innerlijke weten. Trouw aan je ziele weten. Trouw aan jouw geweten. In het artikel: Hartcoherentie vind je een oefening die je direct terug naar jezelf brengt.
De prijs van je ziele geweten
Toch heeft dat trouw zijn aan je ziele geweten ook een prijs. Want je kunt je gemakkelijk schuldig gaan voelen naar het collectief als je niet dat collectief volgt, maar je eigen koers vaart. Hellinger zegt daarover: Er zijn maar weinig mensen sterk genoeg om dat schuldgevoel te kunnen dragen. Om te kunnen zeggen: oké, dit voelt niet fijn, maar trouw zijn aan mijn eigen geweten weegt zwaarder. Trouw zijn aan mezelf en niet meer mezelf verliezen aan het geweten van een ander of de groep is voor mij belangrijker dan de groepsnorm.
Er is moed voor nodig
Misschien vraagt het tijd om zo’n besluit te kunnen nemen. Tijd en wellicht ook moed. Moed om waar dat nodig is tegen de gevestigde orde in de durven gaan. Het heeft mij ook de nodige tijd en moed gekost om dat te doen. En daarnaast waren er diverse crisissen voor nodig. Terugkijkend ben ik nu juist dankbaar voor de vele pittige ervaringen in mijn leven. Want die hebben de weg geplaveid om uiteindelijk in de verschillende crisissituaties trouw aan mezelf te durven zijn. What doesn’t kill you makes you stronger. Als je de spannende en pijnlijke gebeurtenissen in je leven accepteert en je je er niet meer tegen verzet, maar kijkt wat ze je te zeggen hebben, dan heb ik ervaren dat die ervaringen je uiteindelijk weer helpen. Maar het zijn ontwikkelingen waarin we meestal stap voor stap gaan. Soms willen we dat sneller gaat. Bij onszelf of bij anderen. Maar ook al willen we dat nog zo graag: Gras groeit niet sneller door eraan te trekken. We gaan allemaal op onze eigen manier en in ons eigen tempo. En soms moeten thema’s in ons leven gewoon vaker voorbij komen. Elke keer als het leven ons iets wil leren, kun je zien als een zaadje dat wordt geplant. Dat komt ook niet in een keer op. Het moet water krijgen en af en toe een beetje mest. En mettertijd zie je vanzelf wel of er iets op komt.
Welk geweten ben jij trouw?
Het zaadje dat ik vandaag wil planten is de volgende vraag: Ben je je bewust van welk geweten jij volgt? Ben je trouw aan je ziele geweten? En ben je ook bereid om een mismatcher te zijn. Om uit de pas te lopen en mogelijk uit de groep te worden gestoten? Verandering, transformatie en verbetering (van het nieuwe normaal) kan alleen maar plaatsvinden als we bereid zijn om op een andere manier naar hetzelfde te kijken. Als we bereid zijn om te luisteren naar onze essentie. Naar ons echte zelf… En als we in plaats van een volger te zijn bereid zijn om een leider te worden. De leider van ons eigen leven. We volgen dan onze eigen waarden. In wat zijn jouw waarden lees je daar meer over.
Heb je nog moeite om trouw aan jezelf te zijn?
Als je er tegenaan loopt dat je graag trouw aan jezelf wilt zijn, maar je bent daar nog niet, dan kun je natuurlijk ook hulp zoeken bij het ontdekken van wie je werkelijk bent. Je bent van harte welkom om gratis en vrijblijvend langs te komen voor een kennismakingsgesprek.
Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?
Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.
Gratis E-book Van wens naar werkelijkheid
Wist je dat 95% van de mensen die een goed voornemen voor bv. het nieuwe jaar hebben dat voornemen niet waarmaakt? De reden daarvoor is dat de meeste mensen niet weten hoe het proces voor het behalen. Download het E-book van Wens naar Werkelijkheid of een van mijn andere gratis E-books om ervoor te zorgen dat jij jouw wensen wel laat uitkomen!
Leuk of waardevol artikel?
Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?
