Steeds meer onderzoek wijst uit dat we in feite wandelende computers zijn. We zijn op een bepaalde manier geprogrammeerd en doen veel meer dingen onbewust dan je in eerste instantie zou denken.
Kiezen wordt lastiger door te veel keuze
Modern hersenonderzoek toont nog meer interessante dingen aan. Het maken van keuzes bijvoorbeeld wordt in veel gevallen steeds lastiger omdat het aanbod steeds groter wordt. Als je keuze uit twee hebt, kies je veel gemakkelijker dan wanneer je keuze uit veel hebt.
Met elkaar vergelijken
Dat komt omdat je doordat je keuze hebt de verschillende dingen met elkaar gaat vergelijken. En door dat vergelijken word je je negatieve dingen van je keuze gewaar, die je je anders niet bewust zou worden. Bovendien leidt teveel keus tot besluiteloosheid omdat het niet te doen is om uit vijfentwintig soorten honing de enig juiste te kiezen.
Jam kiezen
In een psychologisch experiment boden winkeliers zes verschillende soorten jam aan. Als je de jam had geproefd, kreeg je een dollar korting op jouw jam naar keuze. Er werd volop gebruik gemaakt van die aanbieding. Verderop in het experiment werden er vierentwintig soorten jam aangeboden. Je kon dus meer soorten jam proeven. Het gevolg was dat er vrijwel geen jam meer verkocht werd.
Onbewust kiezen
Meer keuze leidt tot meer keuze stress. In zijn boek Het slimme onbewuste komt Ap Dijksterhuis tot de conclusie dat je vooral in gecompliceerde situaties het beste je onbewuste kunt laten kiezen. Het oude 'er nog even een nachtje over slapen' blijkt bij lastige ingewikkelde beslissingen een geweldig advies te zijn.
Rationele keuzes niet de beste
Niks niet verstandig alle voors en tegens afwegen. Alle rationele overwegingen leiden in dit soort situaties uiteindelijk tot een minder goede keuze. Een minder goede keuze in die zin dat de kiezers achteraf minder tevreden waren met hun keuze. Daarentegen lijkt het voor simpele beslissingen weer wel handiger te zijn om bewuste keuzes te maken.
Beperkte bewuste denkcapaciteit
Dijksterhuis onderbouwt dit doordat we met ons bewuste denken maar een zeer beperkte capaciteit hebben. Het onbewuste heeft daarentegen een veel grotere capaciteit tot zijn beschikking. Verder zegt hij: "Als je nadenkt ga je (deels) andere argumenten gebruiken dan de argumenten die je zonder nadenken zou gebruiken, en die andere argumenten zorgen voor een slechtere keuze."
Op je gevoel afgaan
Als je minder nadenkt ga je meer op je gevoel af. Veel nadenken maakt dat sommige argumenten belangrijker worden gemaakt dan zou moeten. Zeker bij belangrijke beslissingen spelen vaak gevoelsoverwegingen een rol en die zijn vaak rationeel niet zo goed mee te wegen. Waarom vind je pindakaas lekkerder van honing? Waarom draag je liever een vest dan een jasje? Dit zijn voorbeelden van argumenten die door de gevoelslading minder gemakkelijk rationeel zijn mee te wegen.
Elk besluit is een gevoelsbesluit
Anthony Robbins geeft in zijn trainingen aan dat in feite alle beslissingen die je neemt gebaseerd zijn op gevoel. Alles wat je doet, doe je om een bepaald gevoel te krijgen of een bepaald gevoel te vermijden. En dat proces verloopt vrijwel altijd onbewust. Je hebt onbewust de beslissing al genomen en zoekt daar vervolgens logische argumenten bij om je beslissing te onderbouwen.
Illusie van het ego
Eerder dacht ik dat ik daar zelf ook nog wel wat over te zeggen had, maar dat was de illusie van mijn ego. Mijn ego dat de behoefte had zichzelf belangrijk te maken en die zichzelf daarin fantastisch kon overschatten.
Ik zal jou wel even vertellen hoe het allemaal in elkaar zit
Toen ik achttien was, kan ik me nog herinneren, had ik een houding zoals wel meer jongeren. Ik dacht dat ik wel wist hoe alles in elkaar zat. Maar naarmate ik ouder werd, werd ik steeds nederiger. En langzamerhand realiseerde ik me hoe weinig ik weet…. Maar heerlijk toch dat je niet veel hoeft te weten om toch gelukkig te zijn. En bij het kiezen kan ik vanaf nu gewoon op mijn gevoel vertrouwen en er lekker nog eens een nachtje over slapen. Daar wordt het allemaal ook wel weer simpeler van, nietwaar?
Kiezen?
Heb jij ook last van keuzestress door een teveel aan keuze? Waarin heb jij moeite met kiezen? En hoe los je dat op?
Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?
Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.
Leuk of waardevol artikel?
Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?
Website-reacties op dit artikel
Randy op dinsdag 3 september 2013 om 12:47
Dus...? Bij twijfel, niet doen! Slaap er eerst nog een nachtje over, totdat je twijfel weg is. En dan blijf je dus niet zitten waar je zit, omdat door er een nachtje (of meer) over te slepen, verdwijnt die twijfel. Zoiets? :)
Carla op zondag 16 december 2012 om 10:07
Janneke, na het lezen van jouw reactie kan ik alleen maar zeggen. Goed dat je de keus voor jezelf hebt gemaakt! Maar ik voel ook je verdriet van het verlies van je kinderen. Zelf ben ik de afgelopen week wakker geschud door het verlies van mijn nichtje. Zelf moeder van vier kinderen voelt het verdriet van haar ouders ondragelijk.
Ik hoop voor jou van harte dat het voor jou het verlies van je kinderen niet definitief is en dat je kinderen alleen wat tijd nodig hebben voor het verwerken van hun verlies. (het was natuurlijk ook niet hun keuze dat hun ouders gingen scheiden, zoals het ook niet jou keuze is dat zij op dit moment geen contact willen) Actie is Reactie.
Marjan geeft in haar reactie aan dat haar moeder als wijze raad had gegeven "bij twijfel niet doen". Ik wil hier graag een paar andere wijze uitspraken tegenaan gooien, die toch het tegenovergestelde zeggen:
Toen wij afgelopen week moesten kiezen of we onze jongste dochters mee gingen nemen naar de crematie. Zij mijn wijze lieve man tegen me: "je kunt beter spijt hebben van iets wat je wel hebt gedaan dan spijt van iets wat je niet hebt gedaan" en ik ben blij dat ik naar hem geluisterd heb en ik heb geen spijt. Een ander wijs persoon (jij Nelly de Jong) heeft ooit eens tegen mij gezegd: "Er is geen foute keuze, alleen een andere uitkomst!"
Angst is zeker een gevoel, maar kan soms ook een slechte raadgever zijn. Zeker als deze angst gebaseerd is op conditioneringen uit je verleden die nu (niet meer) van toepassing zijn. Dus hiernaar te luisteren en dan zeggen "bij twijfel niet doen" zorgt er in mijn ogen alleen maar voor dat je blijft zitten waar je zit (in je comfort-zone). Nelly heeft mij geholpen met behulp van affirmaties om van een aantal niet kloppende overtuigingen van mij af te komen. Ik voel dat ik nu ook gemakkelijker keuzes kan maken en minder last heb van keuzestress.
Janneke op woensdag 5 december 2012 om 13:07
Ik voel een grote behoefte om te reageren, het woord "keuze" triggert mij namelijk.
Keuzes, beslissingen, je leven zit er vol mee, zo ook in mijn leven.
In 2005 heb ik de grootste beslissing genomen: na 23 jaar huwelijk (lees: ondergewaardeerd zijn, niet gerespecteerd zijn zoals ik ben, model moeten staan voor, geen gelijkwaardigheid, samen maar eenzaam), heb ik vanuit mijn gevoel de knoop doorgehakt en voor mezelf gekozen, ik ben gaan scheiden. Enorme opluchting en blijheid, ik kon eindelijk mezelf weer zijn. Maar dat viel zwaar tegen: want in deze 23 jaar was ik mezelf totaal kwijtgeraakt, was altijd bezig met het welzijn van mijn ex, mijn 2 dochters, en omgeving; dus kwam ik mezelf tegen: wie is Janneke, wat wil Janneke, waar heeft Janneke behoefte aan? Heb professionele hulp ingeroepen (eigen keuze) en na een half jaar keihard werken aan mezelf heb ik mezelf weer terug gevonden en begon ik alsnog aan nieuwe toekomst, vol zelfvertrouwen. Heb mijn huidige man leren kennen en ben erg gelukkig met hem.
Maar er zit een grote schaduwkant aan ons geluk; soms heb je niets te kiezen en ben je afhankelijk van de keuzes van anderen. Ik zal dit uitleggen:
Na mijn scheiding is het mis gegaan met het contact van mijn kinderen, ik heb op vele manieren geprobeerd contact te krijgen, maar ze willen dit niet; laten òf niks van zich horen òf zijn erg kwetsend naar mij toe.
Je snapt dat dit niet mijn keus is, het is de keus van mijn kinderen, ik heb het te accepteren en moet het proberen naast me neer te leggen. Maar dat is nou net zo moeilijk: dit gemis is elke minuut bij mij, en zeker tijdens de decembermaand: ik ben een familiemens en een gevoelsmens, een Kerst zonder kinderen doet pijn, en ik voel me daardoor verdrietig en eenzaam; ook mijn man heeft hier veel problemen mee. Voor mij geldt een andere keus:
òf ik ga het gezellig maken tijdens deze donkere dagen, voor mijn nieuwe kring, òf ik ga in mijn verdriet en gemis staan. Verstandelijk weet ik wel wat ik het beste kan doen, maar mijn gevoel spreekt anders.
Ik wil graag het gevoel van saamhorigheid terug, er zijn voor elkaar, liefde laten voelen, een knuffel geven, hun geur weer ruiken...
ik hou met heel mijn hart en ziel van mijn kinderen en wil hun graag terug in mijn leven, maar zij kiezen anders...
Ik geef de moed niet op, en blijf hopen... Misschien gebeurt er
met deze Kerst wel een wonder...
Karin op maandag 3 december 2012 om 23:06
@wouter. Invoelzaam en mooi geschreven.
Wouter op maandag 3 december 2012 om 16:57
Het onderwerp van "er een nachtje over slapen" heeft wellicht minder met het eigen gevoel dan met de nacht zelf te maken. Zo ben ik er zeker van dat " de nacht brengt raad" geen loze slogan is, maar een oeroude wijsheid gebaseerd op eeuwen ervaringen van wijze mensen. Als je naar de nachtelijke hemel kijkt met duizenden sterren en soms een heldere maan, dan lijkt keuzes maken zo eenvoudig. Als je dan 's avonds na een zware werkdag nog snel even naar de supermarkt boodschappen moet doen voor het avondeten, dan is kiezen vaak pure ellende. "more is less" vind ik in dit opzicht erg juist. Als beroepsmuzikant kén ik heel goed de ervaring dat je na lang oefenen op een punt komt dat je het allang goed vindt, maar helemaal tevreden ben je niet. Na een nachtje slapen zet ik me vol goede moed achter de piano en zie(voel): ineens gaat het als vanzelf!? In het leren kiezen is voor mij daarom de nacht en meer nog de natuur zélf de enige juiste maatstaf. De natuur houdt a.h.w. de maat en het ritme in het gevoel, de ordening van wat vaak gechaotiseerd wordt door wat "ver van mijn bed" is. In "ik slaap er nog een nachtje over" word je uitgenodigd om als mens niet steeds controle te willen houden over alles, maar te leren opgaan in het geheel van de natuur. De helderheid van de maan en sterren, de wijdsheid van de zee, de machtige bomen in een bos, de prachtige kleur van bloemen, maar ook de ongelooflijke pracht van herfstkleuren en wolkenvormen; dit alles geeft een weldadige rust van waaruit keuzes maken plots helder en eenvoudig lijkt. Hoe dichter je als mens verbonden bent met de natuur, hoe bewuster je kunt kiezen; dit is althans mijn ervaring en toch ook overtuiging.
Ineke op maandag 3 december 2012 om 15:48
Ik voel een golf van herkenning over mij heen komen terwijl ik stukken uit "Ik slaap er nog een nachtje over" Wauw wat leuk dat deze informatie van het keuzes maken op gevoel en het onderbewuste mij bevestigt in wat ik belangrijk vind
Sylvie op maandag 3 december 2012 om 13:58
Kan het ook niet zo zijn dat we wanneer de keus complexer wordt, onze verwachtingen hoger leggen door het overwegen. Waardoor een product niet meer aan de verwachting kan voldoen? Hoe test je of de keus goed was, tevredenheid of herhaling?
Tietie op maandag 3 december 2012 om 12:52
Als ik een moeilijke beslissing moet nemen, ga ik alle voors en tegens uitwerken. Dit laat ik dan een tijdje in mij omgaan en maak dan een keuze door mijn gevoel te laten spreken. Mijn keuze is dan gebaseerd op wat ik het belangrijkste vind in argumenten van voor en tegen. Omdat ik zelden impulsief een beslissing neem kost het mij vaak meer energie dan ik zou willen om een beslissing te nemen.
Karin op maandag 3 december 2012 om 11:16
Mooi artikel! En ja ook heel toepasselijk. Een jaar of twee geleden stond ik op het punt om een belangrijke beslissing te nemen over mijn werk. Ik was van het moederbedrijf voor een aantal jaren uitgezonden naar de dochteronderneming in Duitsland. Die onderneming was door de jaren heen in opbouw en vroeg veel inzet van ons. Er moest veel gewerkt worden met te weinig mensen en een altijd te krap budget.
Ik rolde daar in en vond het een hele uitdaging en leuk werk. Wat ik niet echt in de gaten had was, dat mijn privé- en gezinsleven eronder leed. Zonder dat ik het merkte werden de werkdagen langer en nog en klus moest af en de verkoopcijfers moesten kloppen. Je kunt je voorstellen hoe dat (door)werkt.
Dit ging al 6 jaar zo maar in het laatste jaar kwam er nog stress bij, het bedrijf moest worden verkocht. Oplage van de Europese mededingingsraad. Zo gebeurde het. En dan kwam ergens mijn personage om de hoek kijken. Zou ik worden overgenomen onder welke condities of zou ik terug gaan naar het moeder bedrijf. Ik wist het echt niet wat ik wilde of waarvoor ik zou kiezen.
Het vervelende was dat ik niet goed bij mijn gevoel kwam en dat zorgde voor veel extra stress bij mij. Mij werd een termijn gesteld wanneer ik een beslissing genomen moest hebben maar de condities voor beide opties waren niet duidelijk. Lastig!
Ik nam dus een paar nachtjes. Dat maakte dat ik me toch voor 100% kon blijven inzetten en toch tijd had om alles op zijn plek te laten vallen. Een dag voor de deadline heb ik in de ochtend de munt geworpen. Kop was terug naar het moederbedrijf en getal was overgenomen worden door een Duitse koper. Het was kop! Ik wist die dag nog niet waarom mijn opluchting zo groot was toen ik mijn besluit mededeelde.
Kort geleden hoorde ik van een oud collega dat de hele afdeling
gesloten werd, contracten niet werden verlengd, medewerkers ander werk moesten gaan zoeken of gaan verhuizen in een andere regio vele honderden kilometers van hun gezinnen vandaan.
Ik volg op dit moment een opleiding in de "complementaire" gezondheidszorg een 4-jarige beroepsopleiding waarin ook een 1-jarige opleiding medische basiskennis zit. Wat heerlijk eindelijk beginnen waarvan ik het gevoel heb dat ik op de goede weg zit. Werken met de mens, vooral dan wanneer er klachten ontstaan die in de huisartsen praktijk niet als zodanig erkent worden omdat het om pijnklachten gaat waarbij het innemen van een pilletje niet meer helpt.
Had ik toen de munt niet geworpen was ik nooit deze weg gegaan. Ik ben inmiddels de 55 bijna gepasseerd en wil toch een waardevolle bijdrage leveren aan de mens in een ingewikkelde maatschappij alsook mijzelf trouw blijven en dat werk doen waar mijn hart ligt en niet mijn ego!
Jo op maandag 3 december 2012 om 09:50
flip a coin; terwijl het muntje in de lucht hangt weet je ineens waar je op hoopt dat er uit zal komen...
Maar los daarvan: ik heb een schrijfboekje met een pen op mijn nachtkastje. Grote (en kleine) ideeën die ik 's nachts ineens heb schrijf ik op. Zo voorkom ik a. dat ik ze vergeet of b. dat ik de halve nacht lig te woelen omdat ik bang ben het te vergeten.
Lian Vos op maandag 3 december 2012 om 09:49
Mooi artikel en ik geloof ook dat keuzes vanuit je gevoel tot een grotere tevredenheid leiden! Het is echt zonde om het niet te gebruiken.. Tip: sluit je ogen, leg je handen op jouw buik en VOEL!
Jacqueline op maandag 3 december 2012 om 09:34
Op een zondagmorgen lag ik nog wat te half te slapen, te dromen of misschien was ik ook wel wakker. Ineens kwam er iets in me voorbij dat ik bij een open huis van een bewustwordingscentrum ook een lezing moest gaan geven. Het was een helder en duidelijk bericht! Totdat ik er nog meer nachtjes over ging slapen want mijn ego of denken, hoe je het maar noemen wilt ,had allerlei bezwaren, enge gedachtes, onzekerheid, en zei alsmaar "wat als........". Hoe meer nachtjes, hoe meer momenten van "over"denkingen en hoe meer ik ging voorbereiden op de lezing, hoe meer ik stroomde en tegen mijn gedachtes begon te zeggen : Vannacht wil ik er niet meer over na denken, ik doe het gewoon!!
Marjan op maandag 3 december 2012 om 09:22
Nu ik dit zo lees, denk ik onwillekeurig aan raad die mijn mama mij altijd geeft als ik keuzestress heb: bij twijfel niet doen. Merk wel vaker dat in oude volkswijsheden meer aandacht voor gevoel. Mooi dat dit nu ook wetenschappelijk is onderbouwd:)
