Emotieregulatie: Gevoel of emotie?

07 december 2015

Herken je dat gevoel, dat je moe en gestrest bent en zomaar ineens ontvlamt? Dat je je in of na een drukke periode sneller 'geraakt' of geïrriteerd voelt? Of dat je als je bv. ongesteld moet worden overal zomaar boos of verdrietig om kan worden? Of: Out of the blue voel je je ineens heel emotioneel of geïrriteerd? Of een van je geliefden zegt iets of doet iets waardoor het lijkt alsof zomaar de vlam in de pan slaat. Het zijn van die moment waarop je het idee hebt dat dat gevoel jou heeft, in plaats van jij het gevoel. Maar misschien heb jij daar zelf minder last van, maar is er in je omgeving iemand die daar 'last' van heeft. Het is in ieder geval handig om te begrijpen wat er gebeurt...

Verschil tussen gevoel en emotie

Als ik wel eens aan mijn klanten vraag wat volgens hen het verschil tussen gevoel en emotie is, dan komen er vaak diverse antwoorden. Wat in ieder geval wel voor iedereen duidelijk is, is dat er een verschil is tussen gevoel en emoties. Een emotie voelt anders dan gevoel. Van Dale zegt over emotie: aandoening van het gemoed. Over gevoel zegt ze: Het vermogen te voelen. Uit de definitie van emotie, waarin gesproken wordt over een aandoening, kun je al afleiden dat een emotie een zwaardere lading heeft dan gevoel. Ik gebruik zelf de volgende uitspraak om het onderscheid duidelijk te maken:

Geen lading op het gevoel

Stel je maar eens voor: Je kind doet iets wat niet mag en op wat het doet zit bij jou geen lading. Dan kun je heel rustig tegen je kind zeggen, dat je last hebt van wat het doet en je vraagt je kind of hij of zij daar mee wil ophouden of je stelt voor dat het iets anders gaat doen. Helemaal niets aan de hand, dus.

Niet luisteren

Nu de situatie dat je kind, niet naar je luistert, als je dat zegt. En jij hebt in je verleden een deuk of een buts op gelopen dat er als kind niet naar je geluisterd werd. Dat is bij jou een gevoelig plekje geworden. Je voelt je in veel situaties niet gehoord en niet gezien. Als jouw kind dan vervolgens niet naar jou luistert, drukt hij of zij op dat gevoelige plekje en bam in één keer zit je weer (volkomen onbewust) in dat oude gevoel en patroon. En je begint zomaar te schreeuwen. Want jij wilt ‘gehoord’ worden. Daar kies je niet bewust voor, dat is er zomaar ineens. Dan is er sprake van een emotie. Dat onvoorspelbare, alsof er iemand zomaar op je 'knoppen' drukt is waar emotie om te hoek komt kijken. Natuurlijk zijn er ontelbare voorbeelden van te bedenken, maar ik vermoed dat je inmiddels bij jezelf al wel één of meer voorbeelden voor ogen hebt. Lees ook: De boodschap van emoties

Overlevingspatronen

Als je weer rustig bent en niet meer in die emotie zit, weet je zelf ook wel dat wat je doet niet het meest handige is. Maar als je in een emotie zit, ben je daar in de praktijk meestal niet toe in staat. Je reageert dan vanuit een oud 'overlevingspatroon'. Heel basaal gezien kan dat een patroon van vechten, vluchten of bevriezen zijn. Oftewel: Je begint te schreeuwen en om je heen te slaan. Of je trekt je terug en zegt niets meer. Of je bevriest als het ware en zegt ook niets meer. Je klapt als het ware dicht. Alle drie zijn het niet effectieve manieren van omgaan met de situatie. Wat dan wel?

Bewust van de emotie

Ten eerste is het belangrijk dat je je bewust wordt dat je in een emotie zit. En dat reageren vanuit een emotie veelal niet effectief is. De beste manier om daarmee om te gaan is je in eerste instantie even terug te trekken en te gaan onderzoeken wat het in jou is dat geraakt wordt. Wat triggert je? Als je die boodschap hebt ontvangen is hebt kun je ook besluiten uit je emotie te stappen. Hoe je dat doet? Allereerst is het belangrijk dat je weet waardoor je innerlijke staat bepaald wordt. Hoe je je gevoel doet! Lees maar hoe je dat doet en ga bij jezelf eens na wat jij doet in situaties waarin je steeds opnieuw met dezelfde emotie reageert.

Je innerlijke staat wordt bepaald door:

Wat je met je lichaam, je fysieke staat doet. Iemand die zich depressief voelt zit anders kijkt anders en doet anders met zijn lichaam, dan iemand die vrolijk is. Als je aan het swingen bent, lukt het je vast niet om boos of verdrietig te zijn/blijven. En om je depressief te voelen moet je waarschijnlijk ergens heel stil in een hoekje zitten.

Waar je je aandacht op richt. Om je boos te voelen moet je je aandacht richten op iets wat je boos maakt, anders lukt het je niet om je boos te voelen. Andersom werkt natuurlijk precies hetzelfde: om je blij te voelen, moet je ook aan iets denken wat je blij maakt.

Wat je tegen jezelf zegt. De hele dag door zijn we continu met onszelf in gesprek. De kwaliteit van het gesprek dat je met jezelf voert en de vragen die je jezelf stelt, bepalen hoe je je voelt. Stel je jezelf bv. (wat veel voorkomt) de vraag: Waarom ben ik nou weer zo stom geweest om ....(die chocola te eten)? Dan krijg je een heel ander antwoord, dan wanneer je jezelf de vraag stelt: Wat kan ik doen om te voorkomen dat ik de volgende keer als ik me alleen voel weer chocola ga eten. Heb je hier een geheugensteuntje bij nodig, download dan mijn gratis kanskaarten.

Kanskaart

Uit de emotie stappen

Als je dus uit een emotie wilt stappen zul je je aandacht op iets moeten richten waar je blij of bijvoorbeeld weer rustig wordt. En ik zeg je nu maar vast: Het heeft geen zin te wachten met dat te bedenken als je weer in die emotie zit. Want dan bedenk je dat niet. Dat moet je van te voren doen. Je moet je plan klaar hebben. Anders werkt het niet. Een voorbereid mens telt voor twee nietwaar? Dus vraag jezelf af: Wat kan ik doen om me goed of beter te voelen?

Meer tips voor wat je praktisch doen kunt lees je in het artikel: Recept om je goed te voelen

Het gevoel er laten zijn

Bovenstaande tips zijn bedoeld om te gebruiken op het moment dat je uit dat vervelende gevoel wilt stappen. Belangrijk is daarbij wel dat je het gevoel er eerst laat zijn. Want dat gevoel heeft je ook iets te zeggen. Vraag jezelf, je onbewuste maar eens, op het moment dat er een vervelend gevoel naar boven komt, wat het je te zeggen heeft. Onder boosheid bv. zit vrijwel altijd een verdriet of angst en onder het verdriet en angst een behoefte. Wat is die behoefte? En kun je daarin voor jezelf zorgen? Als je die boodschap hebt ontvangen uit het gevoel of de emotie, en je hebt er genoeg van om je vervelend te voelen, dan is het moment daar om eruit te stappen. En dan kun je bovenstaande tips gebruiken.

Afleiden

Feitelijk is het niets anders dan je nu waarschijnlijk zelf al volautomatisch met je kinderen doet. Als je kind gevallen is en het blijft huilen, omdat het hem of haar niet lukt uit de situatie te stappen, dan ga je het kind meestal afleiden. Daarin pak je rechtstreeks twee van de drie elementen. Je verandert de fysieke situatie en je zorgt dat je kind de aandacht op iets anders richt. Als gevolg daarvan zal het kind min of meer vanzelf ook iets anders tegen zichzelf zeggen en voilà het is weer oké.

Nog moeilijk?

Vind je het nog moeilijk om je emoties te reguleren? Dan is een cursus mindfulness vast iets voor jou. Je kunt ook beginnen met geleide meditaties die je helpen terug te komen in een kalme en ontspannen innerlijke staat.

Rust en vrede in jezelf vinden?

Jezelf steeds beter leren kennen en het contact met je lichaam leren herstellen? Meld je dan aan voor de 8 weekse online training Liever Gelukkig met Mindfulness.

Of download mijn gratis E-book: Liever Gelukkig met mindfulness of een van mijn andere gratis E-books.

Geleide meditaties - visualisaties

Meditatie brengt rust en kalmeert je gedachten. Door te mediteren ontdek je hoe je afstand kunt nemen van de vaak negatieve gedachten die ontelbare keren in je bewustzijn voorbij komen. In plaats van energie te steken in die gedachten, verzoen je het denken met je bewustzijn, met je bewuste ik, dat altijd gezond, compleet en heel is. Via meditatie maak je verbinding met wie je werkelijk bent en ontdek je wat voor jou de wezenlijke dingen in je leven zijn. Download gratis meditaties.

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?