Burn-out, werken tot je er bij neervalt

Burn-out voor watjes? Dacht het niet. Burn-out treft vooral de doorzetters. Degenen die maar door blijven gaan. Die veel meer van zichzelf vragen dan ze feitelijk te bieden hebben. Ze gaan ver over hun eigen grenzen heen, tot ze er letterlijk bij neervallen. Dus nee, burn-out is zeker niet voor slappelingen. Integendeel. Het zijn juist de sterksten die maar door blijven gaan. Degenen van wie je het juist niet verwacht, omdat ze altijd zo sterk over kwamen…

Vermoeidheid voorbode van burn-out

Burn-out is niet meer weg te denken uit onze maatschappij waarin de prikkels en de druk zo hoog is. Hoewel de cijfers waarschijnlijk aan de lage kant zijn omdat veel artsen het niet melden wordt er toch gesproken over meer dan een miljoen mensen met burn-out per jaar. Meer dan een miljoen… Dat is veel. Heel veel. En misschien denk je: Dat gebeurt mij niet. Maar dikke kans dat je op die stelling terug zult moeten komen. Maastrichtse onderzoekers hebben in een onderzoek drie jaar lang meer dan achtduizend in aanleg gezonde en fitte medewerkers gevolgd. Wat bleek? Na een jaar bleek tien procent van de mannen en veertien procent van de vrouwen last had van langdurige vermoeidheid. En laat nu langdurige vermoeidheid de voorbode van een burn-out zijn?

Burn-out en gewicht

Een interessante andere constatering was dat er een samenhang bleek tussen het gewicht van de deelnemers en het risico op vermoeidheid. Mannen die te zwaar waren liepen een groter risico en bij vrouwen was het juist een te laag gewicht wat een groter risico met zich mee bracht. Tot zelfs wel drie keer zo groot.

Docenten lopen groter risico op burn-out

Een ander instituut spreekt van zo’n tien procent langdurige ernstige vermoeidheid, met vier procent burn-out. Met docenten als belangrijkste risicogroep. Zij worden relatief gezien het vaakst arbeidsongeschikt bevonden als gevolg van burn-out. En dat is op zich ook wel verklaarbaar. De werkdruk in het onderwijs is de afgelopen decennia enorm toegenomen door grotere klassen en het afschaffen van het bijzonder onderwijs met daarnaast een waanzinnige administratieve last onder andere als gevolg van inspecties… Met daarnaast de persoonlijkheid van de gemiddelde docent die ook vooral doorgaat en het kind ondanks alles centraal stelt. En vaak meer centraal dan zichzelf. En als de ander groter wordt dan het ik, dan is dat op de lange termijn vragen om problemen. Zie mijn artikel over Agressief, assertief en sub-assertief.

Twee momenten in loopbaan cruciaal

Er blijken ook twee momenten te zijn waarop de kans op een burn-out het grootst is. Namelijk aan het begin van je loopbaan en zo ergens halverwege. In het eerste geval heeft het vooral te maken met het niet kunnen realiseren van de dromen en wensen en het daarmee verwerken van een teleurstelling. En in het tweede geval omdat het werk geen of te weinig groei en uitdaging biedt, waardoor er een gevoel ontstaat van vastlopen in het werk.

Werkende moeders hebben minder vaak een burn-out

Hoewel je dat misschien niet zou verwachten, hebben werkende moeder in verhouding minder vaak last van een burn-out. J Maar alleenstaanden hebben daarentegen juist weer meer kans op een burn-out. Nou ja, het zijn maar statistieken, maar er zit wel interessante informatie in.

Hoogsensitief en burn-out

Wat niet in de onderzoeken naar voren komt, maar wat in ieder geval mijn eigen persoonlijke ervaring is, is dat hoogsensitieve mensen ook vaker een burn-out krijgen. In dit geval speelt beter voor een ander zorgen van voor jezelf een belangrijke rol. Net als het onvoldoende stellen van grenzen en het niet of onvoldoende ontwikkeld hebben van de eigen identiteit een rol.

Wat is een burn-out?

Maar wat is dat nou burn-out? Wanneer is er sprake van burn-out? Burn-out is volgens Wikipedia: Een fysiologische aandoening waarbij de patiënt emotioneel en fysiek uitgeput is en weinig tot niets kan presteren. 

Ik zou er zelf nog wat aan toe willen voegen over de gevolgen van een burn-out: Want als je niet goed en volledig herstelt van een burn-out, dan ben je onderweg naar een chronische aandoening.

Of omgekeerd: Veel mensen met een chronische aandoening hebben onderliggend ook een burn-out. Of ook wel een bijnieruitputting genoemd. Een bijnieruitputting geeft de fysieke gevolgen weer van een burn-out. Meer over bijnieruitputting kun je lezen in het artikel: Gewoon moe of bijnieruitputting

Homeostase verstoord bij burn-out

Wat in ieder geval wel heel duidelijk is, is dat bij een burn-out de homeostase in het lichaam is verstoord. Homeostase is het vermogen van je lichaam om je interne milieu (zenuwstelsel, hormoonstelsel, etc.) in evenwicht te houden. Als die homeostase is verstoord, dan functioneert je lichaam gewoon niet meer optimaal. En is er geen of te weinig ruimte voor herstel, dan raakt je systeem steeds verder uit balans. Nu is er bij burn-out sprake van bijnieruitputting, wat in ieder geval zoveel betekent dat je hormoonsysteem niet meer optimaal werkt. Hetgeen weer allerlei andere gevolgen heeft, zoals het niet meer goed functioneren van je darmstelsel, waardoor darmklachten (o.a. verstopping of juist diarree) ontstaan.

Onvolledige vertering van je voedsel

Als gevolg van het niet meer goed functioneren van je darmen is de vertering van je eten onvolledig. Waardoor je vervolgens te weinig voedingsstoffen binnen krijgt, wat er voor zorgt dat de balans nog weer verder verstoord raakt. En zelfs als je echt gezond eet, niet snoept, geen snelle suikers naar binnen werkt, dan nog is het zo dat als je lichaam niet (meer) in staat is om voldoende voedingsstoffen op te nemen uit wat je eet, het probleem blijft. En misschien juist wel verergert doordat je in tijden van stress de neiging hebt om juist ongezonder te gaan eten, minder te gaan bewegen, vaker een wijntje te pakken en misschien zelfs ook nog wel die sigaret…

Chocola is wel lekker maar niet het beste bij burn-out

En ook al weet je dat het niet goed voor je is, het lijkt wel of er iets in je lijf is wat er gewoon om vraagt. En op een bepaalde manier is dat ook zo. Je trek in chocola kan bijvoorbeeld duiden op een tekort aan en behoefte aan magnesium. Is chocola daarmee het meest handige voedingsmiddel om te eten bij een burn-out? Dacht het niet. Maar je lichaam geeft met haar behoeftes wel aan wat het nodig heeft. Alleen hebben we nergens geleerd welk signaal verband houdt met welke behoefte en dus doen we wat we al jong hebben geleerd.

Rust nemen bij burn-out is cruciaal

Een van de meest belangrijke dingen bij een burn-out is dat je voldoende rust neemt en slaap krijgt. Waarom dat zo is? Omdat je sympathische zenuwstelsel, zeg maar je stresssysteem overbelast is geraakt en je parasympathische zenuwstelsel te weinig haar werk heeft kunnen doen. Je parasympathische zenuwstelsel is je zenuwstelsel in rust. In tijden van langdurige stress staat je lichaam te lang en te vaak in vechten of vluchten modus. En in die modus wordt onder andere het hartritme verhoogd, de bloedsomloop in de organen verlaagd, de bloeddruk verhoogd, de maagsappen voor de vertering van je eten verlaagd. Dit laatste heeft dus ook tot gevolg dat je eten niet meer goed wordt verteerd. En als dat te lang duurt of te vaak voorkomt, dan is je homeostase dus verstoord.

Parasympathische zenuwstelsel

Je parasympathische zenuwstelsel is je zenuwstelsel in rust. Het is die stand waarin je lichaam zichzelf herstelt. Waarin foute cellen worden opgeruimd. Waarin nieuwe gezonde cellen worden aangemaakt. Maar ook waarin melatonine wordt aangemaakt. Melatonine is ook een belangrijke stof voor je homeostase. Als je te weinig melatonine aanmaakt, dan raakt je slaap verstoord. En als je te weinig slaap krijgt, raakt je homeostase nog verder verstoord. Het parasympathische zenuwstelsel is net als het sympathische zenuwstelsel onderdeel van het autonome zenuwstelsel. Zeg maar dat deel van ons lichaam dat voor ons zorgt zonder dat wij daar bewust veel voor hoeven te doen, zoals je ademhaling, het kloppen van je hart, je spijsvertering enzovoorts.

Verleerd om naar ons lichaam te luisteren

Rust en slaap zijn maar een paar factoren die spelen bij het hebben van teveel stress en vermoeidheid. Maar het zijn wel cruciale factoren.  Je gaat namelijk niet vanzelf beter worden als je niet beter voor jezelf en je lichaam gaat zorgen. Je lichaam maakt je ook niet voor niets moe!!! Het wil je op die manier dwingen om die rust te nemen, zodat je parasympathische zenuwstelsel haar werk weer kan doen en de homeostase weer kan gaan herstellen. Alleen zijn we het verleerd om naar ons lichaam te luisteren. Sterker nog, we hebben vaak vooral geleerd om het te negeren. Want toen je nog een klein baby'tje was zorgde je wel prima voor jezelf. Bij ieder behoefte die je had liet je luid en duidelijk aan de buitenwereld weten dat er iets was wat je graag ingevuld wilde zien. Of het nu om eten, aandacht een schone luier of iets anders ging. Overigens helpt een deel van de reguliere medische wetenschap mee aan het niet luisteren naar ons lichaam, door in veel gevallen vooral te doen aan symptoombestrijding. Door een pilletje te geven als je je langdurig moe en down voelt, in plaats van te kijken wat het onderliggende probleem is en wat de boodschap van je lichaam is.

Burn-out is een signaal van je lichaam 

Een burn-out is daarmee een heel belangrijk signaal van je lichaam, waar je maar beter naar kunt leren luisteren, voordat je nog verder van huis raakt en een chronische ziekte ontwikkelt. Naast de fysieke component die er in vermoeidheid en een burn-out zit is het ook goed om te kijken naar de mentale of misschien liever juist de gevoelscomponent. Want vaak is een burn-out ook een signaal dat je te lang niet hebt geluisterd naar je eigen gevoelens en behoeften. Allerlei andere dingen dan waar je echt energie van krijgt hebben vaak voorrang gekregen. En daar betaal je vroeg of later een prijs voor.

Waar heb ik mezelf in de steek gelaten?

Het is dan ook belangrijk dat je bij ernstige vermoeidheid of burn-out jezelf de vraag stelt: Als toeval niet bestaat, waarom wil dit dan in mijn werkelijkheid zijn? Waar heb ik niet goed naar mezelf en mijn lichaam geluisterd? In het antwoord op die vraag zitten mogelijk weer allerlei niet functionele gedragspatronen die vragen om herzien te worden. Maar ook weer met de positieve intentie van je lichaam om de homeostase te herstellen. Want als je te lang niet hebt geluisterd naar waar je behoefte aan hebt of had, dan raakt je homeostase verstoord en vertelt je lichaam je dat in beweging hebt te komen. Waarbij je eerst zult moeten rusten, voordat de beweging weer mogelijk is.

Heb jij op dit moment een burn-out?

Mocht je worstelen met vermoeidheid of burn-out, je bent van harte welkom voor begeleiding in je proces. Dat gaat je veel, heel veel opleveren! Veel mensen zeggen achteraf dat hun burn-out het beste is wat ze is overkomen. En laat geld niet je struikelblok zijn, want iedere werkgever is volgens de wet verplicht mee te werken aan je herstelproces. Wat zoveel inhoudt dat vrijwel altijd werkgevers bereid zijn om een dergelijk coachtraject te vergoeden. Sterker nog daar hebben ze ook belang bij. Want hoe eerder jij weer hersteld bent, des te minder jouw burn-out hen kost. En je bent van harte welkom!

Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?

Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.

Gratis E-book Van wens naar werkelijkheid

Wist je dat 95% van de mensen die een goed voornemen voor bv. het nieuwe jaar hebben dat voornemen niet waarmaakt? De reden daarvoor is dat de meeste mensen niet weten hoe het proces voor het behalen. Download het E-book van Wens naar Werkelijkheid of een van mijn andere gratis E-books om ervoor te zorgen dat jij jouw wensen wel laat uitkomen!

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?