Assertiviteit: Hoe je kunt omgaan met jaloezie

Ongetwijfeld ben je wel eens jaloers geweest in je leven en misschien heb je er nog wel mee te maken. Jaloezie kan soms heftige vormen aannemen en er zijn moorden door gepleegd. Dat laat niets aan duidelijkheid te wensen over aangaande de heftigheid die deze emotie teweeg kan brengen. Maar wat is jaloezie nu eigenlijk? En hoe ontstaat het? 

Jaloezie als niet ingevulde behoefte

Jaloezie ontstaat pas in de leeftijdsfase waarin een kind ik leert zeggen en zijn ego ontstaat. Een pas geboren baby kent geen jaloezie. Pas als je als kind je afgescheidenheid van je ouders ervaart en je je realiseert dat jij een individu bent, kan er jaloezie ontstaan. Jaloezie heeft iemand nodig die ik zegt en daarnaast nog iets of iemand anders. Er is nog een derde component die een rol speelt bij jaloezie en dat is een niet ingevuld verlangen of een behoefte. Het ik of ego heeft een verlangen of behoefte en ervaart dat die niet is ingevuld en mogelijk niet ingevuld zal worden. De ander is of heeft iets wat jij als jaloers persoon niet hebt. 

Je denken maakt je jaloers

De aanleiding van deze ervaring is dus gekoppeld aan je denken, je ego. Het zijn je gedachtes, die de basis vormen voor wat je voelt. Net zoals wat je voelt ervoor zorgt dat je je op een bepaalde manier gedraagt en je gedrag leidt uiteindelijk weer tot resultaten in je buitenwereld. Als je op iets of iemand jaloers bent, is het zeer waarschijnlijk dat je gedachten zult hebben over die ander of die situatie, die jou vertellen dat hij of zij iets heeft of kan wat jij niet hebt of kunt. Jij hebt het verlangen dat wel te hebben, te kunnen of te zijn, maar je ervaart dat niet. En de ander heeft wat jij graag zou willen. 

Jaloezie motiveert je tot actie

Dat kan er vervolgens toe leiden dat je actie gaat ondernemen om je behoefte of verlangen ingevuld te krijgen. En in die zin is jaloezie een motiverende emotie.

Minder effectieve vormen van jaloezie 

Op zich allemaal niet zo spectaculair zou je zeggen. Toch zijn er redenen die kunnen maken dat jaloezie minder effectieve vormen aanneemt. Wanneer jaloezie gepaard gaat met een negatieve innerlijke zelfdialoog en onzekerheid en wanneer het zich veel vaker in je leven herhaalt, dan kan er een geconditioneerd patroon ontstaan wat leidt tot steeds heftiger emoties en spanning en stress.

Meer lezen over negatieve emoties? Lees het in: Angst en andere negatieve emoties

Negatieve zelfdialoog in combinatie met jaloezie

De negatieve innerlijke zelfdialoog versterkt het vervelende gevoel van iets niet te hebben of te zijn en is dan meestal gekoppeld aan een gesprek met jezelf waarin je jezelf bewust of onbewust wijs maakt het bijvoorbeeld niet waard te zijn. Je verlangen kan steeds groter worden, net als je gevoel van gemis en wanneer je dat verlangen of die behoefte terugkerend niet ingevuld kunt krijgen dan hoopt de bijbehorende frustratie, boosheid en ongemak zich op. Langzamerhand bouw je dan een ongezond patroon en systeem van gedachten, gevoel en gedrag op, wat uiteindelijk kan escaleren. 

Niet accepteren van jaloezie

Wat dit nog versterkt is het gegeven dat jaloezie een emotie is die vaak niet geaccepteerd wordt. Hij wordt meestal niet geaccepteerd door anderen, maar ook meestal niet door jezelf. Het is een gevoel waar je zelf meestal ook niet trots op bent. Terwijl je uiteindelijk alles bent. Je bent liefde, maar je bent ook jaloezie. Je hebt nu eenmaal alles en alle tegendelen in je. Ons ego gerelateerde denken beschouwt jaloezie echter als een minder productieve emotie, waardoor die vaak ondergronds gaat en zich op een andere manier gaat uiten.

Schamen voor je jaloezie

We hebben allemaal in een aantal situaties geleerd om ons te schamen voor onze jaloezie, waardoor je aanleiding ziet om haar te vermommen. Je gaat dan bijvoorbeeld juist extra je best doen, of je vervalt in leedvermaak, of je probeert de ander jaloers op jou te laten worden.

In je behoeften leren voorzien

Wat je je daarin niet realiseert is dat je uiteindelijk de fysieke representatie van je verlangen niet nodig hebt om je behoefte in te vullen. Wat bedoel ik daarmee? Als je vurig naar een auto verlangt en je bent jaloers op iemand met een heel mooie dure auto, dan zou het handig kunnen zijn om je eens af te vragen waar die auto symbool voor staat. De meeste mannen die ik dat vraag (want dat zijn toch vaak degenen die naar mooie auto’s verlangen) geven aan dat het een gevoel van vrijheid is. En dat gevoel van vrijheid kun je altijd en overal oproepen in jezelf als je daar behoefte aan hebt. Je hebt daar uiteindelijk die auto niet voor nodig. Het is ook een misvatting te denken dat de buitenwereld zoals we die waarnemen bestaat. Hij bestaat namelijk alleen maar in onze gedachten. Neem elke willekeurige ander en hij of zij zal je een totaal andere werkelijkheid beschrijven. 

In gemis leven

Het is dus je denken wat je misleidt, wat er voor zorgt dat je in gemis leeft. Door je negatieve gedachten van afgescheidenheid en van gemis creëer je een buitenwereld waarin dat weerspiegeld wordt. Je geeft daarmee voeding aan de donkere kant in jezelf. Een kant die we allemaal in ons hebben. En een kant ook die we graag in onszelf ontkennen omdat ons ego, ons denken het helemaal niet fijn vindt om toe te geven niet perfect te zijn. En daarmee is er een paradox. Want het bijzondere is nu juist dat we perfect zijn doordat we alles in ons hebben. Je bent alles en je hebt alles in je. Zowel die wat we negatieve emoties noemen, maar ook de positieve. En wanneer je leert zien dat jaloezie niets anders is dan een niet ingevuld verlangen, dan gaat er heel veel van de lading van het gevoel af. 

Ja zeggen tegen je jaloezie

Als je je daarom ook een keer of misschien wel vaak jaloers voelt, kun je beter in plaats van wat je geneigd en gewend bent om dat gevoel weg te sturen en te ontkennen, het er eens laten zijn. Er laten zijn wil niet zeggen dat je het botviert om je omgeving, maar wordt eens de waarnemer van dat gevoel. Wat heeft het je te zeggen? En wat is de onderliggende behoefte? 

Meer over weerstand en acceptatie lees je in het artikel: Weerstand of acceptatie

Wat roept jaloezie bij je op?

En voor degenen die te maken hebben met andere mensen in je omgeving die jaloers zijn: Wordt je eens gewaar van het gevoel dat de jaloezie bij jou oproept. Is dat angst of boosheid? Of wordt je er juist onzeker van? Misschien ook stiekem wel een beetje trots? Wat voel je als je in je omgeving jaloezie ervaart? Kijk eens of je kunt luisteren naar de stem van je hart in plaats van de stem van je hoofd, je denken dat vol oordelen zit en zichzelf en anderen afwijst.

Behoeften invullen

Door meer te luisteren naar wat je voelt en te ervaren dat er bepaalde behoeftes zijn die ingevuld willen worden, kun je je energie gaan richten op hoe je die behoeften ingevuld kunt krijgen. Behoeften invullen kan op veel meer manieren dan alleen op die ene manier waarop je je nu focust. Door op die manier je denken te veranderen, zul je ook iets anders gaan ervaren en uiteindelijk andere resultaten ervaren in je buitenwereld. Richt je aandacht daarom vooral op de behoefte achter of onder het jaloerse gevoel. En vraag jezelf af wat jij kunt doen om jezelf dat te geven wat je nodig hebt.

Jaloers op de modelkinderen van je beste vriendin

Ik zal mijn best doen om je het proces aan de hand van een voorbeeld te verduidelijken. Stel je hebt al jaren een vriendin en dat is ook je beste vriendin. Jullie hebben beiden twee kinderen. Die van haar zijn slim, doen het goed op school en zijn ook bij het sporten uitblinkers. Je vriendin praat daar, omdat ze trots op haar kids is, met jou over en ondanks dat je weet dat je vriendin dat niet zo bedoelt, voel je je klein naast haar. Omdat jouw kinderen veel meer moeite moeten doen op school en ook voor hun sport. Het raakt je en je voelt je jaloers op haar modelkinderen mede omdat jouw kinderen ook dat niet zijn, maar juist nogal eens druk en soms wat onaangepast. Dat raken wat het je doet is van jou. Het is niet je vriendin met haar trotse verhalen, maar jouw oordeel op de situatie. Je geeft er de betekenis aan dat jouw kinderen in vergelijking tot die van haar minder goed zijn. Zo voel je dat ook. En dat gevoel zal je vriendin nooit bij je weg kunnen nemen. Het is jouw gevoel en betekenis bij deze situatie. Als vervolgens je kind wat bij haar kind in de klas zit van school gestuurd wordt, ben je helemaal overstuur. Je verwacht bewust of onbewust dat je vriendin je belt om je te steunen. Als dat niet gebeurt raak je steeds verder geïrriteerd en je maakt hele verhalen waarom ze je niet belt. Ze zal wel vinden dat je kind niet deugt, terwijl jij vindt dat ze je had moeten steunen.  Je belt vervolgens je vriendin op om haar te zeggen dat je wel iets anders van haar had verwacht. Je verbreekt de vriendschap en laat een verbijsterde vriendin die van niets weet achter. Dat is wat jaloezie doet….. 

Jaloers uit angst iets te verliezen

Een andere vorm van jaloezie is jaloezie uit angst om je partner te verliezen aan iemand anders. De angst om iets kwijt te raken speelt dan een rol. Die angst zegt je in feite dat je weg bent bij jezelf. Je gelooft dat je het niet waard bent om een relatie met de ander te hebben, of dat andere mannen of vrouwen interessanter of belangrijker zijn dan jij. Het resultaat is dat je je zo gaat gedragen dat dat nou precies is wat er in je fysieke realiteit gebeurt. Je creëert wat je niet wilt. Door je jaloers te gedragen en wantrouwig te zijn, jaag je je partner als vanzelf weg.

Jaloezie als symptoom voor een gebrek aan verbinding met jezelf

Bovendien staat jaloezie in relaties vaak synoniem voor het gebrek aan de behoefte aan verbinding. Je voelt je niet verbonden met jezelf, wat je weer projecteert op de buitenwereld, want die moet dat gat in jezelf in gaan vullen. Dat lukt nooit 100% zoals jij dat graag zou willen hebben en zie daar er is weer een nieuwe voedingsbodem voor je jaloezie. Zoek daarom de liefde, verbinding en contact met jezelf, zodat de ander, je geliefde iets gaat toevoegen in je leven in plaats van een gat, een leegte invullen. Als jij je verbonden voelt met jezelf en je bent gelukkig met jezelf, dan gun je de ander ook zijn of haar geluk. En dan weet je ook dat niemand ooit echt iets van je af kan pakken. Je bent sowieso elkaars bezit niet. Je kunt elkaar niet bezitten. En ook in relaties spelen paradoxen een rol. Hoe meer je je partner echt los kunt laten, hoe liever die als hij of zij echt van je houdt bij je wil zijn, kan ik je mede uit eigen ervaring zeggen. Als je partner af en toe, of misschien zelfs regelmatig aandacht schenkt aan een ander dan hoeft dat echt niet te betekenen dat jij niet belangrijk voor hem of haar bent. Als jij dat idee hebt, dan is dat meer iets waar jij mee aan het werk zou moeten gaan om te leren je goed te voelen met en bij jezelf. Ja maar... hoor ik je al zeggen, wat nou als mijn partner daadwerkelijk verliefd wordt op iemand anders. Dat kan toch gebeuren? Ja.... Dat kan inderdaad soms gebeuren. En zelfs als dat gebeurt, dan wil dat nog niet zeggen dat er iets met jou mis is. Daar begint opnieuw jouw verhaal.

Meer lezen over anders kijken naar loslaten kun je in het artikel: Vasthouden of loslaten

Jaloezie zijn verhalen in je hoofd

Het zijn vooral de ‘verhalen’ in je hoofd waar je last van hebt. Als je je bewust bent van je behoefte aan steun, liefde of verbinding, dan kun je jezelf vragen hoe die steun er uit zou moeten zien. Dan kan het zijn dat je jezelf antwoordt, dat je er graag met iemand over zou willen praten. Of dat je je graag verbonden wilt voelen. Of je wilt er gewoon even mogen zijn, zonder dat er geoordeeld wordt over jou of je kinderen. Als je je eigen behoefte kent, dan kun je kijken hoe je dat kunt invullen. Soms is het al genoeg te weten waar je behoefte aan hebt om het aan jezelf te geven. En soms heb je daar iets van iemand anders voor nodig. Pas als je je dat bewust bent, kun je er om vragen. 

Ken jij je eigen behoeften wel?

Veel te vaak vullen we voor een ander in dat die maar moet aanvoelen waar we behoefte aan hebben, terwijl we het zelf ook niet eens weten. Als jij niet weet waar je behoefte aan hebt, hoe kun je dan van een ander verwachten dat die dat voor je kan gaan invullen?

Kun je vragen om wat je nodig hebt?

Als je wanneer je weet waar je verlangen ligt de ander gewoon vraagt of je even mag zeuren over jouw situatie of dat je even vastgehouden wilt worden, zul je merken dat in de meeste gevallen de ander van harte bereid is je daarin tegemoet te komen. 

Lees ook eens: Jaloezie, het dodelijk gif in relaties

Zelfvertrouwen voor vrouwen

Gratis e-book Liever Assertiever downloaden?

Meer informatie over hoe je grenzen stelt en goed voor jezelf kunt zorgen zonder de ander daarbij uit het oog te verliezen? Vraag dan mijn gratis E-book Liever Assertiever aan!

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?