Lastige collega? Dit kun je doen!

Last van lastige collega’s op je werk? Op nogal wat plekken op de arbeidsmarkt is de werkdruk ongezond hoog. Je werkt je uit de naad om alles op tijd af te krijgen en zit dan echt niet te wachten op lastige collega’s die niet doen wat ze moeten doen. Die je van je werk afhouden bijvoorbeeld. Of een prikkelbare Paul die zich niet op de juiste manier behandeld voelt en je daardoor bewust of onbewust dwars gaat zitten. Of kattige Kitty die dan misschien wel problemen thuis heeft, maar jou ook stress bezorgt met haar gesnauw en die je niet de informatie die je nodig hebt geeft.

Doe er iets aan!

Wat je uitdaging met je collega ook is, of het nu is dat je lastige collega dominant gedrag vertoont of de neiging heeft van alles uit te stellen of de verantwoordelijkheid niet neemt en liever bij een ander neerlegt, wat de irritatie ook is, je kunt er wat aan doen! Er zijn een aantal algemene dingen die je doen kunt omdat het de collega zelf is die lastig gedrag vertoont en het niet zijn functie is om lastig te doen… En daarnaast zijn er een aantal wat meer specifieke dingen die je kunt doen om lastig gedrag anders te benaderen.

Wat wil je bereiken?

Het eerste en misschien wel meest belangrijke wat je te doen hebt is voor jezelf vaststellen wat je wilt bereiken. Wat wil je dat de uitkomst is van je handelen? Dat lijkt misschien een open deur, maar je wilt niet weten hoeveel mensen vooral en alleen maar weten wat ze NIET willen. Dus hoe wil je dat de situatie anders wordt? HOE PRECIES? Welk ander gedrag en welke andere uitkomst wil je? Neem even de tijd en stap uit je eigen irritatie patroon vandaan en ga voor jezelf na: Wat wil je anders en hoe wil je dat anders? 

Spanningsveld

Stel je hebt een collega die je te pas en onpas van je werk afhoudt. Je ervaart het dilemma dat je de ander respectvol wilt behandelen, maar je wilt ook met je eigen werk door kunnen gaan.  In de praktijk voelt dat vaak als een spanningsveld, omdat je mede door je irritatie het lastig vind om de juiste toon te vinden waardoor je bang bent de relatie in gevaar te brengen omdat je denkt dat de ander boos wordt. Doe je echter niks dan blijf je je irriteren omdat je heel veel tijd kwijt bent voordat je de informatie krijgt die je  nodig hebt. Allemaal voorbeelden van waar je last van kunt hebben. Je doel zou dan kunnen zijn: Het snel, effectief en definitief oplossen van de situatie waarbij alle partijen zich goed voelen.

Gedragsverandering

Een ander belangrijk punt is dat je je bewust moet zijn dat je de ander niet kunt veranderen. De ander is net zoals jij precies zoals hij of zij is. En als je zelf gerespecteerd wilt worden in wie jij bent, zul je de ander daarin ook moeten respecteren. We kennen allemaal wel de voorbeelden in liefdesrelaties waarin de een een rommelkont is en de ander netjes. Je kunt je er vast iets bij voorstellen wat voor consequenties dat kan hebben. Je kunt van de rommelkont niet verwachten dat hij van zichzelf een net en gestructureerd mens gaat worden. Net zoals je van de perfectionist ernaast niet kunt verwachten dat hij of zij voortaan altijd en overal de boel de boel gaat laten. Wat wel kan is de ander vragen om GEDRAGSverandering.

In welk opzicht ben jij een lastige collega?

Voordat je verder gaat kan het handig zijn dat je eerst eens voor jezelf nagaat in welk opzicht jij voor een ander lastig bent. Waarin roep jij bij anderen irritatie op? Als jij de rommelkont bent hoe vervelend is het dan voor jou dat anderen steeds ‘zeuren’ dat je dat bent en dat je je rotzooi op moet ruimen? Of als je moeite hebt om afspraken na te komen omdat je door alles wat je doet en doen wilt soms dingen vergeet, hoe is het dan dat je steeds maar te horen krijgt dat je het niet goed doet? We hebben allemaal zo onze makke en het goed om je daar bewust van te zijn en jezelf niet in gedachten superieur aan de ander te maken. Ook jij hebt zo je valkuilen. Elke kwaliteit heeft een keerzijde. En onder stress verandert je kwaliteit in een valkuil. Ben je bv. netjes aangelegd, dan wordt het onder druk nog belangrijker voor je om de boel netjes te houden omdat dat rust en overzicht in je hoofd geeft. Je kunt daarin dan doorschieten en onder stress heel pietluttig worden. Dat principe geldt niet alleen voor jou, maar ook voor je lastige collega.

Geen noodzaak 

En net zoals jij het lastig vindt om te veranderen, vind je collega dat ook lastig. Wat dat betreft houden we het allemaal graag bij het oude vertrouwde. Omdat je je lastige collega dus niet kunt veranderen is het gevolg dat jij zelf het meeste ‘werk’ te doen hebt in die situatie. Want die ander staat niet te juichen om te veranderen. Niet dat hij niet kan veranderen, maar hij zal de noodzaak niet zien of voelen om te veranderen. En zelfs al ziet hij dat wel, dan nog is het veranderen van wie je bent een heilloze zaak.

Stel je hebt last van:

• Een lastige collega die altijd commentaar op je heeft
• Een lastige collega die graag zijn zin doordrukt
• Een lastige collega die steeds van alles aan of van je vraagt
• Een lastige leidinggevende die de baas speelt en geen rekening houdt met jouw wensen en verlangens
• Een lastige collega die je afzeikt in het bijzijn van anderen

Wat zegt die lastige collega over jou?

Als je last hebt van dit soort gedrag bij collega’s, dan zit er sowieso ook een boodschap voor jou in. Want jouw neiging om dit gedrag bij je collega lastig te noemen helpt je niet verder. Wat je wel verder helpt is de regie nemen over je eigen leven en de verantwoordelijkheid nemen voor wat er in jouw leven is. Bovenstaande voorbeelden zijn voorbeelden die jou vertellen dat jij op het gebied van zelfvertrouwen en assertiviteit nog veel te winnen hebt.

Jouw patroon

Als iemand je iets vraagt om te doen terwijl je geen tijd hebt, wees dan direct en duidelijk. Het is jouw patroon van aanpassen en aardig gevonden willen worden wat maakt dat je je irriteert en rot voelt en het moeilijk vindt om nee te zeggen. Het is belangrijk dat je leert om duidelijk te zijn over hoe jij de situatie ervaart. Hoe het voor jou voelt. Als je collega vraagt of je dat rapport vanavond af wil maken voor haar, zeg dan duidelijk: Nee, dat komt mij nu niet uit. Of: Ik begrijp dat het voor jou belangrijk is  dat dat rapport vanavond af komt, maar ik heb nog teveel ander werk liggen dat ook af moet. Of: Ik merk dat ik gespannen raak als ik er nu nog meer bij moet doen. Het is sowieso belangrijk om aan zelfonthulling te doen. En eerlijk te zijn over wat het met jou doet. Als je dat niet doet, kan de ander er ook geen rekening mee houden.

Kwaliteiten worden valkuilen onder stress

Dat is ook een van de valkuilen bij het omgaan met dominante mensen. Omdat zij in hun gedrag heel zeker overkomen houden veel mensen in hun omgeving hun mond. Het gevolg daarvan is dat de dominante mensen geen signalen krijgen die hen duidelijk maken dat hun gedrag niet effectief is. Ze vragen duidelijk en rechtsreeks om iets, krijgen wat ze willen en hebben geen reden hun gedrag bij te stellen. Terwijl ze daartoe best bereid zijn, maar ze moeten het wel weten. Maar door hun zekere gedrag roepen ze bij de meer onzekere mensen op om zich onderdanig op te stellen. Dat is van beide kanten geen effectief gedrag als ze het beiden belangrijk vinden om de relatie goed te houden. Alleen zal de dominante mens zich minder of niet afhankelijk van zijn buitenwereld opstellen. En dat is precies wat de onzekere mens te leren heeft.

Assertief gedrag is effectiever gedrag

Nu is het niet zo simpel dat assertief gedrag meteen alle problemen tackelt. Maar er verandert wel iets in de uitkomst. Want de frequentie en het aantal onderlinge problemen in de relaties neemt af. En het zorgt ervoor dat je beter voor jezelf gaat zorgen als je oog in oog met lastige collega’s komt te staan. Daarmee is op een adequate manier voor jezelf zorgen belangrijk omdat je daarmee ook beter voor de relatie zorgt. Door niet goed voor jezelf te zorgen en innerlijke irritatie op te bouwen waar je niet constructief iets me doet ondermijn je de relatie. Je gaat stapelen en daar wordt het niet beter van.

Blijf rustig

Naast goed voor jezelf zorgen en je assertief te gedragen is het nodig om in voorkomende gevallen zo rustig mogelijk te blijven. Nu zal dat in de praktijk niet altijd lukken. Er zullen altijd situaties en mensen zijn die je triggeren. Als dat zo is, heb je zelf ook 'werk' te doen. Meer daarover kun je lezen in het artikel: Gevoel of emotie?

Blijf kalm als je een lastige collega wilt aanspreken

Ben je niet getriggerd, maar ervaar je het gedrag van je collega als lastig, ook dan is het het meest effectief als je zo rustig mogelijk blijft. Vind je dat nu nog lastig, dan kun je jezelf helpen door in voorkomende gevallen de affirmatie: Ik ben rustig, kalm en ontspannen te gebruiken voordat je het gesprek aangaat. Je gevoel inbrengen is prima, zolang er niet sprake is van een emotie. 

Emotie roept emotie op

Hoe rustiger jij kunt vertellen waar je last van hebt en wat dat met jou doet in termen van gevoel des te effectiever je zult zijn. Als jij in een emotie schiet is de kans groot dat de ander dat ook doet. En dan is het effect dat er twee mensen zijn die in een kindstuk schieten. Je kunt dat dan vergelijken met twee kinderen die in de zandbak ruzie krijgen en tegen elkaar zeggen: Jij bent stom en ik wil niet meer met jou spelen. Dat werkt niet en is niet effectief. Dus als je een emotie voelt, stap je  uit de situatie vandaan en zorg je dat je eerst weer rustig wordt voor je het gesprek erover aan gaat.

Gebruik verbindende communicatie

Zodra je rustig genoeg bent, kun je met behulp van verbindende communicatie de confrontatie met je lastige collega aangaan. Verbindende communicatie is een vorm van feedback geven die duidelijk is, maar waarbij je de relatie in tact houdt. Dat is zo omdat de boodschap die je geeft enerzijds objectief is en je over jouw gevoel en behoeften praat. Wat in de praktijk meestal mis gaat is dat er een oordeel wordt gegeven en als gevolg van dat oordeel geeft de ander een tegenoordeel. En daar wordt niemand beter van.

Verbindende communicatie kent vier stappen:

1  Wat zijn de feiten?

De eerste stap is het zo objectief en feitelijk mogelijk benoemen van de situatie. Dus in plaats van: Jij zit altijd maar te klagen, zeg je: Je zegt deze week voor de derde keer dat je het moeilijk en zwaar hebt.

2  Hoe voelt dat voor jou?

De tweede stap is dat je de ander laat weten wat zijn gedrag met jou doet. Ook hier weer zonder oordeel en ook niet met een pseudo gevoel, wat in feite ook een oordeel is (bv. ik heb het gevoel dat… is een oordeel) Hoe wel: Ik voel me zwaar worden raak mijn energie kwijt als jij praat over hoe zwaar je het hebt, zonder dat je laat merken wat je gaat doen om jouw situatie beter te maken.

3  Wat is je behoefte?

Bij de derde stap laat je de ander weten waar je behoefte aan hebt. Bijvoorbeeld: Ik merk dat ik zelf niet veel energie heb momenteel en nog meer energie verliezen door te moeten luisteren naar de verhalen waarin jij vertelt hoe zwaar je het hebt trek ik niet meer. Ik ben moe en heb zelf ook geen energie meer.

4  Wat is je concrete verzoek?

Kunnen we afspreken dat je zolang ik me zelf ook rot voel, je mij niet meer vertelt hoe zwaar jij het hebt? Misschien kun je dat bij andere collega’s doen of misschien dat je als je er toch iets over vertellen wilt meteen kunt vertellen wat je gaat doen om het op te lossen. Kunnen we dat afspreken?

Verder lezen over verbindende communicatie? 

Verbindende communicatie is de sleutel naar harmonie in je relaties. Als je zou weten en begrijpen wat er allemaal mis kan gaan in de onderlinge communicatie, dan mag het wel haast een wonder heten dat er ook nog zoveel goed gaat. Misschien ben je een natuurtalent in het communiceren en gaat het bij jou als vanzelf. Als dat niet zo is en je wilt begrijpen waarom en wilt weten wat je kunt doen om het beter te maken tussen jou en je partner, collega, kinderen, enzovoorts, download dan dit E-book Verbindende communicatie of een van mijn andere gratis E-books. 

De ander begrenzen

Je collega wil een deel van haar werk bij je droppen terwijl je er zelf ook geen tijd meer voor hebt. Hoe kun je op een rustige en adequate manier begrenzen?

Jij: Ik snap Anneke, dat het voor jou belangrijk is dat dit werk af komt. Maar ik heb zelf andere dingen te doen die ook af moeten.  Misschien kun je Rita vragen of zij tijd heeft of anders aan onze leidinggevende vragen hoe hij ziet dat het opgelost kan worden, zodat hij kan aangeven welke dingen wel of niet gedaan moeten worden. Vervolgens laat je je lastige collega reageren. Luister, kijk naar de ander en vraag waar nodig door. Pas op dat je niet gaat invullen en als je je daar bewust van wordt check dan bij de ander of wat je denkt ook klopt. 

Communiceer je last op gedragsniveau

Als je reageert op de ander, houd je dan bij wat hij of zij doet en blijf uit het stuk van de identiteit vandaan. Dus never nooit zeg je tegen de ander dat hij of zij vervelend IS. Je hebt last van zijn of haar gedrag, van wat hij of zij DOET. Geef daarnaast ik-boodschappen. Dus niet: Jij BENT dominant, maar: Ik merk dat ik getriggerd raak als je je stem tegen mij verheft. Onderbouw wat je wilt inbrengen steeds met concrete feiten en voorbeelden en zoek naar de win-win. Zodat jij krijgt wat je nodig hebt, maar er ook recht wordt gedaan aan de verlangens en behoeften van je collega.

Samengevat:

• Word je bewust van waar je precies last van hebt.
• Wat zegt dat over jou en wat jij nog te leren hebt
• Wat is je doel, wat wil je bereiken, positief geformuleerd
• Communiceer dat met behulp van de regels van verbindende communicatie:
• Feiten, Gevoel, Behoefte, Verzoek

Zelfvertrouwen voor vrouwen