Je kent ze vast wel. Die periodes in je leven waarin er iets ingrijpends gebeurt of is gebeurd. Periodes waarin je gedachten soms en misschien ook wel vaak met je aan de haal gaan. Soms zijn het rationele en passende gedachten, maar het kunnen net zo goed irrationele en overdreven gedachten zijn. Als je daar last van hebt, last in de zin van dat ze je plagen en je er slecht los van kunt komen, dan kan het volgende je misschien helpen.
Rationeel of irrationeel
Om je irrationele en plagende gedachten te veranderen zul je om te beginnen onderscheid moeten leren maken tussen rationele en irrationele gedachten. Wanneer zijn je gedachten niet meer zo rationeel? Irrationele gedachten zijn vaak steeds terugkerende gedachten. En die gedachten zijn vaak overdreven en onwaar. Daarnaast nemen de irrationele gedachten het niet zo nauw. Ze zijn vaak niet zo precies en vaak zijn ze generaliserend.
Je kunt irrationele gedachten herkennen aan de volgende voorbeelden:
- Je nieuwe jurk voor het feest is vies en jij zegt: Wat een ramp! (overdreven)
- Jij komt altijd te laat op onze afspraken (gegeneraliseerd)
- Jij kunt dit toch niet (onwaar, totdat het tegendeel is bewezen)
Irrationele gedachten blazen de zaak op
Irrationele gedachten zitten vaak vol met groter makende woorden als: altijd en nooit, allemaal, iedereen, niemand, vreselijk, rampzalig enzovoorts. Het is jouw overdreven betekenis van jouw werkelijkheid. Oftewel: in je hoofd maak je de situatie veel groter dan hij is of dan nodig.
Hoge eisen stellen
Je maakt je van te voren als druk over iets wat nog moet gebeuren en wat net zo goed anders kan verlopen. Maar doordat je (vanuit hoe je bent geconditioneerd) hoge eisen aan jezelf en aan anderen stelt, worden je normen die je aan jezelf en aan anderen buitensporig hoog. Bovendien verwacht je daarmee dat anderen net zo doen en denken als jij.
Je hoort altijd op tijd te zijn
Als jij van huis uit hebt meegekregen dat het not done is om te laat te komen op afspraken en je bent ook nog perfectionistisch, dan zul je al snel van anderen verwachten dat zij ook altijd op tijd komen. Daarmee leg je de lat voor jezelf en voor anderen in een bepaalde situatie onnodig hoog. Er ontstaat een soort gedwongen ‘moeten’ in de situatie die spanning met zich meebrengt.
De zon MOET schijnen
Je kunt wel willen dat de zon schijnt voor dat tuinfeest van jou, maar als hij niet schijnt, dan schijnt hij niet. Hoe eerder je je daarbij neerlegt, des te eerder kun je iets alternatiefs gaan regelen voor je tuinfeest. Gedachten als dat het een ramp is dat de zon niet schijnt zijn totaal niet productief en helpen je niet. Accepteer dat de situatie is zoals hij is en ga op zoek naar wat wel past.
Rationele gedachten dwingen niet
Rationele gedachten daarentegen zijn niet eisend of dwingend. Ze kloppen met wat je waarneemt in de werkelijkheid. Je moeten en zou moeten wordt dan: Ik zou graag willen dat de zon schijnt op mijn tuinfeest. En als het niet lukt, ga ik een paar partytenten regelen. In plaats van tegen jezelf of anderen te zeggen: Het moet wel mooi weer zijn, anders dan is mijn hele feest verpest.
Rationele gedachten zijn beschrijvend
Rationele gedachten beschrijven de werkelijkheid zoals hij kan worden waargenomen. Ze beschrijven de kale feiten, ontdaan van hun betekenis. En die werkelijkheid kan plezierig of onplezierig zijn. Je kijkt er meer vanuit acceptatie dat die werkelijkheid is zoals hij is naar.
Positief denken kan ook irrationeel zijn
Rationeel denken is niet hetzelfde als positief denken. Bij het positieve denken geef je een andere meer positieve betekenis aan de gebeurtenis. En die betekenis kan overigens net zo irrationeel zijn als de meer negatieve betekenis uit de tweede alinea. Je zult er in de praktijk alleen vaak minder last van hebben.
Bewustwording zorgt voor meer keuze
Je bewust worden van wat je gedachten doen, zorgt er voor dat je meer keuze krijgt in wat je denken wilt. Je leert steeds beter te kijken vanuit de zogenaamde waarnemer positie. En daardoor ontstaat er meer afstand tussen jou en je gedachten.
Irrationele gedachten relativeren
Dit helpt je om beter te relativeren in bepaalde situaties waarin je irrationele gedachten soms een loopje met je nemen. Situaties en mensen zijn nu eenmaal zoals ze zijn. Wat overigens niet betekent dat je alles ook moet laten zoals het is. Want in veel situaties kun je wel degelijk iets doen, mits het binnen jouw invloed sfeer plaatsvindt.
Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?
Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.
Gratis E-book Van wens naar werkelijkheid
Wist je dat 95% van de mensen die een goed voornemen voor bv. het nieuwe jaar hebben dat voornemen niet waarmaakt? De reden daarvoor is dat de meeste mensen niet weten hoe het proces voor het behalen. Download het E-book van Wens naar Werkelijkheid om ervoor te zorgen dat jij jouw wensen wel laat uitkomen!
Leuk of waardevol artikel?
Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?
Website-reacties op dit artikel
Tara op woensdag 26 maart 2014 om 17:36
Super Artikel! Ik heb nu al een tijdje last van gedachten die steeds maar terugkomen ik heb er geen grip op en word er nu eigenlijk best wel gek van.. Ik weet niet wat ik moet doen ik blijf heel de dag maar denken over mijn gedachtes
Simone op zondag 10 november 2013 om 19:16
ik kan er niks aan doen maar ik heb iets in mijn hooft ik heb de titanic gekeken en ik vind het zo erg maar ik kan het niet aan ik ben 8 maar word nu al gek van mijn gedachten hoe moet dat verder ? ik weer het gewoon niet meer ! ik kan bijna niet meer lachen ik kan niet slapen en word gewoon gek ! wat moet ik doen ?
Mootje op maandag 4 februari 2013 om 15:24
Wat geweldig, die tekst heb ik op mijn wc hangen om er dagelijks aan herinnerd te worden! De diagnose gaf mij rust en erkenning; ik doe mijn best en het is ingewikkeld. Verder laat ik het los en pas toe wat ik leer. Het is geen makkelijke weg, de blauwe plekken voelen voor mij als open wonden. En hier schiet ik dus alweer in het overdrijven. Fijn om er bewust van te zijn. Nogmaals mijn dank :)
Nelly op maandag 4 februari 2013 om 14:35
Tja... Wat zal ik daar nu eens op zeggen. Eerlijk gezegd: Ik heb niet zoveel met dat soort diagnoses, hoewel de gediagnosticeerden soms wel aangeven zich te herkennen in de kenmerken. Ik zeg liever dat je als gevolg van je conditionering bepaalde blauwe plekken hebt opgelopen die je af en toe nog dwars zitten. Voor iedereen zitten die blauwe plekken ergens anders en de manier waarop je er mee omgaat ook. Belangrijker is dat je voor jezelf nagaat of je het leven leeft dat je wilt leven? Ben jij de beste versie van jezelf? Als dat niet zo is, dan is het aan jou om het krachtige besluit te nemen er alles aan te doen om te doen (of te laten) wat nodig is om daar te komen. Niets en niemand buiten jezelf de schuld geven van wat er in jouw leven is. Dat zal nog best lastig vallen, maar is wel nodig. Niet dat het hele leven maakbaar is hoor. Je kunt de wind niet beïnvloeden, maar je kunt wel je zeilen op de juiste stand zetten. Begrijp je? Bij de AA hebben ze er ook een mooie spreuk voor: Heer geef mij gemoedsrust om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. Geef mij de moed om te veranderen wat ik kan veranderen en geef mij de wijsheid het verschil tussen beide te kennen. Dat is volgens mij de essentie van waar het over gaat. Maar niettemin sterkte, want wanneer je een dergelijke diagnose hebt gehad zul je vast problematische situaties hebben ervaren...
Mootje op maandag 4 februari 2013 om 14:22
Dat is wel treffend Nelly, ik geloof zeker dat het (negatieve) aandacht is. Ik vind mezelf niet zo aardig. Als ik er in wegzak eindig ik bij dat ik niet wil leven. En uiteindelijk kom ik daar weer uit en wil het leven weer aangaan. Ik wil erbij opmerken dat ik onlangs diagnose borderline heb ontvangen en hulp heb gezocht.
Nelly op maandag 4 februari 2013 om 14:17
Misschien helpt het als je jezelf de vraag stelt wat het je oplevert om dat te doen Mootje... Want alles wat we doen, hoe vervelend ook, brengt ons (zoals Cruyff al vele jaren geleden zei) ook weer iets. En dat wat het je brengt, kan vervolgens ook de reden zijn waarom je er in blijft hangen... Soms levert het bv. een vorm van aandacht op. Zeg maar net als de negatieve aandacht die kinderen vragen. Het is dan wel negatief, maar wel aandacht... Daarmee zeg ik niet dat dat het bij jou zo is. Het is meer als voorbeeld bedoelt.
Mootje op maandag 4 februari 2013 om 14:08
Dit is een fijn en relativerend artikel. Dank je. Steeds meer dringt het besef tot mij door dat ik kan kiezen welke gedachte ik aandacht wil geven. Het rare vind ik wel dat ik het soms lekker vind om in mijn verdriet en overdrijvingen te blijven hangen. Waarom ik dat doe weet ik niet.
