Ik heb pas rust als mijn werk af is.
Een lezer vraagt mij: Ik heb pas rust als mijn werk af is. Voor mij moet mijn werk eigenlijk altijd af zijn want dan pas ervaar ik rust en voldoening. Haar vraag is: Waar komt dat van? Want als ik mijn best doe is dat toch goed genoeg? Heb ik misschien een teveel aan verantwoordelijkheidsgevoel?
Niet interessant
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: De vraag is hoe interessant het is om te weten waar dit gevoel vandaan komt? Waarschijnlijk heb je jezelf die vraag al een aantal keer gesteld en ben je er niet uitgekomen. De vraag waarom je dingen doet zoals je ze doet levert in de praktijk meestal niet zoveel op. In het gebruiken van het woord waarom zit tegelijkertijd ook nog een oordeel, want het suggereert dat wat je gedaan hebt niet goed is. Vragen naar het waarom is het stellen van een negatieve vraag die ontstaat vanuit negatieve gedachten. En negatieve vragen leveren weer negatieve antwoorden op. Als je ergens last van hebt is het maar de vraag of het nodig is te weten waar het gevoel vandaan komt om het te veranderen. De kans is overigens aanwezig dat je denken nu in de weerstand schiet en je gaat vertellen dat je toch echt moet weten waar iets vandaan komt om het te veranderen...
Zinloos
Vele jaren geleden ben ik, toen ik in een niet functionele relatie zat, met de moed der wanhoop terug gegaan naar een psycholoog die ik destijds eerder met mijn partner had bezocht. Ik ging daar naar toe om ik graag wilde weten en ontdekken waarom ik mijn toenmalige partner toestond me te slaan. We hadden destijds een soort van knipperlicht relatie en ook daarin had ik iets van: Waarom doe ik dat nou? Waarom ga ik steeds weer terug naar iemand die niet goed voor me is?
Binnen tien minuten weer op straat
Ik stond echter binnen tien minuten weer buiten en kwam echter volkomen gedesillusioneerd bij de psycholoog vandaan. De psycholoog zei destijds tegen me: Om te ontdekken waarom je doet wat je doet kan ik je in psychoanalyse nemen en dan kom je hier drie keer in de week een uur op de bank en dan weten we waar het vandaan komt. Maar wat brengt je dat? Het gaat niet maken dat je dingen anders gaat doen. Hij vond dat zinloos en zette me met die mededeling weer op straat.
Boos en gefrustreerd
Ik ben van dat gesprek lang gefrustreerd geweest en boos op psycholoog geweest. Maar flink wat jaren van ontwikkeling verder snap ik inmiddels wel precies wat hij bedoelde. Want ja inderdaad, dan weet je waarom je doet wat je doet, maar dat maakt nog niet dat je het anders gaat doen. Om een gedragspatroon dat je al jarenlang hebt te veranderen zul je iets anders moeten doen dan kijken waar het vandaan komt.
Alles waar je energie in steekt groeit
Als je iets wilt veranderen, dan zul je een plan moeten maken voor wat je wel wilt dat er in je werkelijkheid is. Je moet om te beginnen ook bepalen wat het is dat je wel wilt dat er in je werkelijkheid is. Vaak weten we vooral wat we niet willen en steken we veel meer energie in datgene wat we niet willen in plaats van te kijken naar wat we wel willen. En aangezien we (zoals de kwantumfysica inmiddels onomstotelijk aantoont) waarmaken waar we energie in steken, creëren we ook die negatieve werkelijkheid. Dus de eerste stap om iets waar je last van hebt te veranderen is kijken wat je wel wilt en daar energie in steken. Als je daar meer over wilt weten lees dan verder in de artikelen die ik heb geschreven over het bereiken van doelen. Dus in plaats van je te ergeren aan het feit dat je pas rust hebt als het werk klaar is, kun je beter kijken naar wat je onderliggende behoefte is: Meer rust in dit geval.
Hoe kom ik er vanaf?
Kijken naar hoe je meer rust krijgt gaat je meer opleveren dan energie steken in het baal gevoel en kijken waar het vandaan komt. Nogmaals: het weten waar iets vandaan komt, maakt namelijk nog niet dat je het anders doet of gaat doen. Daar is iets anders voor nodig.
Heb ik misschien teveel verantwoordelijkheidsgevoel?
Onderdeel van de vraag die gesteld werd was ook: Heb ik misschien teveel verantwoordelijkheidsgevoel? Ook dat is een interessante vraag. Vooral omdat het antwoord mogelijk ook wat dubbel is. Hoewel ik met de simpele vraag die is gesteld te weinig informatie heb om in dit specifieke geval iets te zeggen over te veel of te weinig verantwoordelijkheidsgevoel, maar ik kan er wel in zijn algemeenheid iets over zeggen. De grote vraag is namelijk: Waar neem je verantwoordelijkheid voor?
Drie soorten zaken
Nogal wat mensen waarbij je denkt dat ze teveel verantwoordelijkheidsgevoel hebben hebben zowel te veel als te weinig verantwoordelijkheidsgevoel. Huh, zul je misschien zeggen, waar slaat dat nou weer op... Nou in de praktijk is het zo dat nogal wat mensen verantwoordelijkheden op zich nemen die niet van hen zijn. Ze zorgen vooral goed voor een ander maar veel minder voor: Zichzelf. En in die zin nemen ze te veel verantwoordelijkheid voor iets wat niet van hen is, namelijk de zorg voor een ander. En te weinig verantwoordelijkheid voor zichzelf. Byron Katie schrijft in haar boek: De vier vragen, dat er maar drie soorten zaken zijn: Jouw zaken, mijn zaken en God's zaken. En je hebt er maar met één van doen... Dus: Wie de schoen past, die trekke hem aan... Enne, mijn ervaring is dat er ook nogal wat mensen zijn die zich met God's zaken bemoeien... Waar ik mee bedoel dat ze vooral oordelen hebben over andere mensen en situaties, maar geen of te weinig verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen daden en gedrag.
Waar komt het dan toch vandaan?
En nu ga ik toch nog iets zeggen over waar het vandaan komt. Ook al helpt dat niet om er vanaf te komen. De dingen die je op regelmatige basis doet in je leven zijn een gevolg van (meestal jong) aangeleerde geconditioneerde patronen. Ergens, vaak is dat in je vroege jeugd doe je een ervaring op, waarin je merkt dat het zinvol is om te reageren zoals je reageert. Of je doet gewoon je vader of je moeder na. Je hersens slaan de ervaring op als een positieve ervaring.
Versterken van de hersenverbinding
En een volgende keer in een vergelijkbare situatie gaan je hersens de oude ervaringen langs en komen een vergelijkbare situatie tegen. Ze kijken wat je toen deed en of dat werkte. En vervolgens doe je hetzelfde als toen. En iedere keer dat je een vergelijkbare ervaring opdoet wordt de verbinding in je hersens sterker. Totdat je op een gegeven moment volkomen onbewust reageert en er een patroon is ontstaan. Je handelt niet meer bewust, maar onbewust. Ook in situaties waarin het gedrag allang niet meer zinvol is.
Overgenomen normen en waarden
Mogelijk was er in dit geval sprake van een of beide ouders die waardering hadden voor het afronden van werk. En/of die dat zelf hebben voorgeleefd. En hadden zij ook pas rust als het werk klaar was. Was dat ook hun (ook weer vroeg aangeleerde) norm. Die norm leven ouders hun kinderen voor en kinderen doen, zeker als ze jong zijn, hun ouders na. Als dat lang genoeg duurt, dan ontstaat daar een gedragspatroon, dat je niet meer ter discussie stelt. Je doet het gewoon en automatisch. En dat is ook maar goed, want als je alles iedere keer opnieuw ter discussie zou moeten stellen, dan werd het leven zoals we het nu leven onleefbaar.
Automatiseren helpt ons
Dat automatiseren van ons gedrag is heel behulpzaam omdat het ons de mogelijkheid biedt onze tijd en energie weer in andere nieuw aan te leren dingen te steken. De meeste van die jong aangeleerde patronen zijn ook helpende, ondersteunende patronen. En dan is het dus ook functioneel. Maar iedereen heeft wel een of meer gewoontepatronen die minder functioneel zijn. En daar ontstaat de last... Maar dat is dus waar het vandaan komt. Nou en dan weet je dat. Maar ja, dat maakt het nog niet anders...
Goede vragen stellen aan jezelf
Daarom nogmaals, interessanter is het om te kijken hoe dat anders kan. In plaats van negatieve vragen aan jezelf te stellen kun je beter helpende vragen stellen. Vragen die je bijvoorbeeld aan jezelf kunt stellen zijn:
- Hoe geef ik mezelf rust zonder dat mijn werk af is?
- Wat heb ik nodig om wat laconieker om te gaan met het al of niet af zijn van mijn werk?
- Hoe kan ik mezelf positief versterken en mezelf belonen voor wat ik wel heb gedaan in plaats van mezelf te straffen voor wat ik nog niet heb gedaan?
- Hoe kan ik leren op een andere manier naar deze situatie te kijken?
- Wat heb ik nodig om mijn werk los te laten?
- Hoe kijk ik over tien jaar aan tegen wat ik nu misschien nog moet doen, als ik het niet doe. Hoe belangrijk is het dan?
- Hoe belangrijk is het om mijn werk af te hebben als er morgen oorlog uitbreekt?
Anders kijken naar hetzelfde
Bovenstaande vragen zijn voorbeelden van andere invalshoeken om anders te leren kijken naar hetzelfde. Want dat is de keerzijde van die gewoontepatronen. Als we een keer hebben vastgelegd in onze blauwdruk hoe iets voor ons (op dat moment) het beste werkt, dan stellen we dat niet zomaar opnieuw ter discussie. We doen de dingen dan gewoon zoals we ze doen. We kijken niet meer op andere manieren naar hetzelfde. En gaan er vervolgens vanuit dat iedereen op dezelfde manier kijkt. Maar dat is dus niet zo. Want: Dé werkelijkheid bestaat namelijk niet.
Allemaal onze eigen werkelijkheid
We kijken allemaal naar de werkelijkheid door onze eigen door onze opgedane ervaringen gekleurde bril. Oftewel: We kijken allemaal naar onze eigen werkelijkheid. En die is weer anders dan die van een ander. Door hier bewustzijn over te krijgen, wat gebeurt als je nieuwe informatie aan het systeem toevoegt, kun je ontdekken dat het soms handig is om door verschillende brillen naar hetzelfde te kijken. En als het je lukt om door allerlei verschillende brillen te kijken, kun je in bepaalde gevallen ook makkelijker andere keuzes maken.
Kiezen
Afgezien van naar andere invalshoeken kijken is je bewust zijn van het feit dat je ieder moment van je leven keuzes hebt ook een belangrijk uitgangspunt. In dat automatiseren van je gedrag stel je situaties dus niet meer ter discussie. Je doet gewoon en maakt daarmee jezelf onbewust wijs dat je geen keuze hebt. Wat onzin is. Want in iedere situatie heb je keuzes. En ook hiervan kan je denken in de weerstand schieten en zeggen: Ja maar, ik heb echt geen keuze...
Er is altijd keuze
Toch klopt dat niet. Want keuze is er altijd. Alleen maak jezelf (je denken doet dat) wijs van niet, omdat je de consequenties van de keuzes soms niet als plezierig ervaart. Maar het feit dat een keuze consequenties heeft waaraan jij een negatieve betekenis geeft, betekent niet dat je geen keuze hebt. Je kunt als je genoeg last hebt van je gedrag er voor kiezen het gewoon anders te gaan doen. In de situatie van bovenstaande vraag: Ik heb geen rust, als mijn werk niet af is. kun je er ook voor kiezen de onrust te accepteren en het werk toch te stoppen als je voelt dat dat beter is.
Anders mee omgaan
Vaak is het zo dat wanneer je een aantal keer voor die optie gekozen hebt, je ontdekt dat er geen wereldschokkende dingen gebeuren en je er vanzelf minder onrustig en dus rustiger van wordt. En wanneer je jezelf elke keer als je jezelf betrapt op negatief denken, je aandacht weer te richt op waar je naar toe wilt (jouw doel) in plaats van waar je van weg wilt, dan train je jezelf vanzelf om hier anders en effectiever mee om te gaan.
In het artikel je baas de baas lees je meer over de ons altijd ter beschikking staande drie koninklijke keuzes.
Oefening
Om je motivatie voor je gedragsverandering te vergroten kun je de volgende oefening gebruiken:
Maak een verlies en winstrekening van je huidige gedrag. Schrijf alle winst of voordelen op van het eerst je werk af te moeten maken. En daarna wat de verliezen zijn, oftewel wat is de prijs voor dit gedrag? Als je de verliezen niet groot genoeg vindt om er wat aan te doen, kun je ervoor kiezen de verliezen verder uit te vergroten. Stel jezelf maar eens voor hoe je leven er over één jaar, vijf jaar en tien jaar uitziet als je je gedrag niet verandert. Of wat zijn de consequenties voor anderen in mijn omgeving als ik dat niet doe? Of wat is de prijs voor mijn gezondheid? Enzovoorts. De kans is groot dat je daarin voldoende motivatie vindt om andere keuzes te maken.
In de toekomst kijken
Een volgende stap is het benoemen van het doel dat je wilt bereiken. Wat kies je om anders te gaan doen en hoe ga je dat doen? Stel je vervolgens in gedachten voor hoe je leven er uitziet als je je gedrag wel verandert. Hoe is het dan over één jaar, vijf jaar en tien jaar? Hoe voelt dat? Beter toch? Je kunt je doel nog verder ondersteunen door gebruik te maken van een affirmatie. En gebruik het principe van Altijd Doorgaande Verbetering en beloon jezelf voor iedere kleine stap die je zet in het beter voor jezelf zorgen.
Gedrag veranderen is een proces
Het veranderen van lang ingesleten gedragspatronen is over het algemeen geen knopje waar je drukt en dan is het klaar. Dat kan overigens wel, maar vaak alleen als er een sterke emotionele lading of gebeurtenis aan is gekoppeld. Stel je maar eens voor: Je hebt nooit geleerd dat je bij het oversteken naar links of naar rechts moet kijken om veilig over te kunnen steken. Tot nu toe heb je altijd zonder dat je keek veilig over kunnen steken. Dus dat is je patroon geworden. Je hoeft echter maar één keer te ervaren dat je wordt aangereden of bijna aangereden om direct je patroon te veranderen. De schrik van de (bijna) aanrijding is zodanig groot en heftig in je systeem dat je je patroon volautomatisch en haast onbewust aanpast. Maar voor de meeste veranderingen in gedragspatronen speelt dat niet. En is het een kwestie van oefenen, oefenen, oefenen... Meer over het veranderen van gedragspatronen lees je in het artikel: Veranderingsproces in fasen
Coaching?
Loop je rond met vragen ten aanzien van je werk, gezondheid of je leven? Weet je vooral wat je niet wilt, maar niet wat je wel wilt? Heb je misschien een andere rol in je werk gekregen? Of last van allerlei vage en onbestemde klachten en gevoelens? Misschien lopen je relaties niet zoals je wilt. Of laat de relatie met jezelf te wensen over en zorg je beter voor anderen dan voor jezelf. Misschien heb je een stok achter de deur nodig. Of iemand die je in de spiegel laat kijken. Er zijn vele aanleidingen om in een coachtraject te stappen. Coaching bied je een steun of waar nodig een duw in de rug in de richting van je verlangen. Heb je bepaalde doelen of verlangens die je wilt realiseren? Coaching is geschikt voor iedereen, dus ook voor jou! En in de meeste gevallen vergoeden werkgevers zo'n traject. Dus meld je vandaag nog aan voor een vrijblijvende kennismaking! 
