Hartcoherentie voor balans tussen hart en hoofd

Wat is hartcoherentie? Wat doet hartcoherentie? Waar kan ik hartcoherentie voor gebruiken?

Wist je dat je hart hersencellen heeft? Hartcoherentie is de logische, ordelijke en harmonieuze verbinding tussen ons hart en ons hoofd. Coherentie in zijn algemeenheid (ongeacht in welk systeem, of het nu om ons lichaam of onze sociale relaties, of wat dan ook maar gaat), verwijst naar een logische, ordelijke en harmonieuze verbinding tussen delen van een systeem of tussen mensen. Waar het gaat om hartritme coherentie of lichamelijke coherentie verwijst deze verbinding naar een specifiek onderzoek van het hartritme dat er wanneer een systeem optimaal functioneert harmonieus, ordelijk en in een sinus-achtig golfpatroon uitziet. Het is een staat van zijn waarin we optimaal functioneren, in flow zijn en er daardoor niet onnodig energie wordt verloren. Wat hartcoherentie oplevert is meer energie, helderder denken, een verbeterd immuunsysteem en je hormonen in balans.

Hersencellen rond je hart

In de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw ontdekten Amerikaanse wetenschappers (Lacey en Lacey) dat ons hart niet alleen een pomp is die bloed rondpompt, maar ook dat het hersencellen heeft. Wist je dat? We hebben dus hersencellen in onze buik. :-) en kunnen dus denken met onze buik! Via een bijzondere zenuwverbinding die de nervus vagus wordt genoemd is ons hart met ons hoofd verbonden. Er werd ontdekt dat in plaats van dat de hersenen ons besturen, de hele dag door ons hart met ons hoofd ‘in gesprek’ is. Wat daarbij ook ontdekt werd is dat er meer zenuwcellen van het hart naar het hoofd lopen dan omgekeerd. Oftewel: Ons hart geeft meer boodschappen aan onze hersenen dan andersom. Overigens is die ontdekking ook weer niet zo nieuw, want oude wijsheid tradities wisten natuurlijk allang van die verbinding tussen hart en hoofd… Maar ja, zolang het niet gemeten en bewezen kan worden dan bestaat het volgens sommige mensen niet.

Het autonome zenuwstelsel

Ons hart klopt de hele dag door zonder dat we daar ook maar een seconde bij stil hoeven te staan. Als alles gezond functioneert uiteraard. De snelheid waarmee ons hart klopt kan elk moment veranderen en is afhankelijk van tal van factoren, zoals je ademhaling, inspanning, stress, etc. In tegenstelling tot andere spieren zorgt het hart voor zijn eigen samentrekking. De frequentie waarmee dat gebeurt vindt wel in samenspraak met ons autonome zenuwstelsel plaats. Het autonome zenuwstelsel is het zenuwstelsel dat de onwillekeurige en onbewuste functies van ons lichaam verzorgt. Daarbij kun je denken aan bijvoorbeeld de bloedsomloop, ademhaling, spijsvertering, je hormonen en je immuunsysteem.

Gaspedaal en rempedaal

Dit autonome zenuwstelsel kent twee standen, twee subsystemen die alle organen van zenuwen voorzien vanuit ons emotionele brein. Je zou ze kunnen vergelijken met een gaspedaal en een rempedaal. Waarbij het gaspedaal weer te vergelijken is met de vechten en vluchten respons en het rempedaal met de ruststand. Met deze twee standen, het gas en rempedaal zorgt ons autonome zenuwstelsel voor het stimuleren of het afremmen van de hartfrequentie

Vecht en vluchtrespons

Ons sympathische systeem oftewel het gaspedaal scheidt adrenaline en noradrenaline af en reguleert daarmee onze vecht en vluchtreacties. Zijn activiteit versnelt je hartritme. Het parasympathische subsysteem, oftewel het rempedaal scheidt de neurotransmitter acetylcholine af. Dit hormoon hoort bij toestanden van ontspanning en van rust. Acetylcholine zorgt ervoor dat ons hart vertraagt.

Evenwicht 

Het autonome zenuwstelsel met daarin die twee standen zorgt voor het creëren en houden van evenwicht in je systeem. Het stelt je in staat om je aan te passen aan alle veranderingen die in je omgeving kunnen optreden. Zo kan een konijn voor zijn hol eten, geregeld even om zich heen kijken en alert de bedreigingen van een roofdier vaststellen. Als het autonome zenuwstelsel het sein veilig geeft eet het snel zijn eten op. Op deze manier kunnen zoogdieren zich aanpassen aan de zich steeds veranderende buitenwereld. Daarbij is het belangrijk dat zowel het gaspedaal en het rempedaal beiden even sterk en in topconditie zijn. Ze moeten elkaar kunnen waar nodig kunnen compenseren.

Intelligentie van het hart

De hersenen van het hart kunnen behalve langs de hormonale weg, de bloeddruk en het magnetisch veld van ons lichaam ook op het emotionele brein inwerken via directe zenuwverbindingen. Er zit dus een vorm van intelligentie in ons hart die onafhankelijk van onze hersenen kan functioneren. En die hartcellen kunnen door middel van hartcoherentie worden geharmoniseerd met onze hersencellen. Als ons hart ontregeld raakt sleept het ons emotionele brein mee. Wat in de praktijk dus bijvoorbeeld angst- en paniekaanvallen kan veroorzaken. Of een andere emotionele reactie.

Versnellen en afremmen

Omdat de twee systemen van het centrale zenuwstelsel altijd in evenwicht zijn, zijn ze voortdurend bezig het hart te versnellen en af te remmen. Het gevolg daarvan is dat de pauze tussen twee opeenvolgende hartslagen nooit gelijk is. Die veranderlijkheid is op zich heel gezond omdat ze vertelt dat de rem en het gaspedaal goed functioneren. En daarmee ook ons lichaam. Deze versnelling en vertraging heeft ook niets te doen met hartritmestoornissen waarvan sommige mensen last hebben. Hartritme verstoringen die het hart op hol kunnen doen slaan en die soms een paar minuten duren zijn een signaal dat het rempedaal niet meer goed functioneert. Het andere uiterste is als het hart als een metronoom slaat zonder enige veranderlijkheid, hetgeen ook niet bevorderlijk is, want daarmee is het aanpassingsvermogen aan de omgeving ook verstoord.

Hartritme variatie

De frequentie van je hart gaat normaal gesproken als je inademt omhoog en als je uitademt omlaag. En omdat je ademhaling normaal gesproken varieert, varieert je hartslag mee. Dat is normaal en volkomen gezond. Een normale variatie in hartslag bij iemand met een gezonde conditie schommelt tussen de 40 en de 80 slagen per minuut in rust. Deze hartritme variatie in rust laat bij een rustige buikademhaling een harmonieus verloop zien wat een hartcoherentie wordt genoemd. Daarmee staat hartcoherentie voor een soepel overschakelen van rem en gaspedaal en het vloeiende verloop van de versnelling en de vertraging van het gas en rempedaal.

Onbalans in de hartcoherentie

Is er daarentegen sprake van onbalans, bijvoorbeeld als gevolg van een negatieve emotie als boosheid of angst, dan ontstaat er in die verbinding een chaotisch verloop. De samenwerking is dan niet meer optimaal en je kunt je voorstellen dat dat chaotische verloop het lichaam meer energie kost dan een harmonisch verloop. Een schommel die ritmisch heen en weer beweegt is gemakkelijker in beweging te houden dan wanneer je de beweging van de schommel om wilt keren. Negatieve emoties hebben een vergelijkbaar effect op onze hartritme variatie als het willen omkeren van de schommel. Dat kost je nogal wat energie.

Je lichaam als voertuig van emoties

Emoties ervaar je ook in je lichaam en niet in je hoofd. Je lichaam is als het ware het voertuig van de emoties. Je kunt dat terugzien in onze taal. Zo slaat de angst ons om het hart, zijn we luchthartig en kunnen we ergens een maagzweer van krijgen. Dat zijn aardig nauwkeurige omschrijvingen van hoe je je voelt in die situatie. Hetgeen best wel voor de hand ligt nu je weet dat er hersencellen in je buik en rondom je hart zitten. Die hersencellen in je buik kunnen zelf ook ‘waarnemen’ en hun en daarmee jouw gedrag aanpassen. Ze kunnen zichzelf veranderen en hebben ook hun eigen herinneringen. Ze hebben voor een deel hun eigen autonome netwerk met neuronen (verbindingen). Je kunt je hart daarmee ook zien als een geheel eigen hormoonfabriek.

Je hart maakt hormonen aan

Je hart maakt haar eigen voorraad adrenaline (vecht/vluchthormoon) aan dat ze afscheidt als je op de toppen van je kunnen moet presteren. Ze maakt ook andere hormonen aan die bijvoorbeeld de bloeddruk regelen en ook het liefdeshormoon oxytocine. Dat laatste gebeurt bijvoorbeeld als je als moeder je kind borstvoeding geeft. Of als je aan het flirten bent. Die hormonen die je hart aanmaakt werken rechtstreeks in op je hersenen, waardoor weer bepaalde gedachten ontstaan en er vanuit die gedachten weer bepaalde fysieke reacties ontstaan.

Onlosmakelijke verbinding tussen hart, hoofd en lichaam

Ons hart neemt waar en heeft gevoelens. En als je hart met je praat dan beïnvloedt ze met haar communicatie je hele systeem, je hele organisme. En dat beïnvloeden van je systeem start in je hersenen. Kijk maar eens naar wat er gebeurt bij een angstaanval. Je hart gaat ineens sneller kloppen en misschien heb je zelfs wel het idee dat je hart op hol slaat. Misschien denk je dat je flauw gaat vallen. Dergelijke gedachten leiden weer tot een vorm van onzekerheid in je systeem waarmee je wat er is versterkt. Je voelt je er niet lekker bij, want dit wil je niet. Dus ga je dergelijke situaties vermijden. Je past je gedrag aan om te voorkomen dat het weer gebeurt. Als je bijvoorbeeld een angstaanval in de auto kreeg, dan ga je autorijden vermijden. Je hebt geen idee waar het door wordt veroorzaakt, maar je krijgt vertroebelde gedachten, waarmee je jezelf ongerust maakt en je lichaam begint te trillen.

Symptomen bestrijden

Je zou er dan voor kunnen kiezen om aan de medicijnen te gaan in de hoop dat het probleem oplost. Maar wat je daar in feite mee doet is het symptoom bestrijden en niet het probleem oplossen. Sterker nog het kan zijn dat je op de lange termijn een veel groter probleem creëert. Medicijnen hebben vaak nogal wat bijwerkingen. Of het nu is dat je er dikker of moe van wordt of je zin in seks verdwijnt zoals bij antidepressiva. Ik wil daarmee niet zeggen dat je nooit medicijnen zou moeten slikken. Soms is het nodig. Maar soms wordt het ook te gemakkelijk en te snel voorgeschreven gewoon omdat de dokter binnen ons huidige systeem van gezondheidszorg de tijd niet heeft of neemt om te kijken wat er echt aan de hand is. Wat er in veel situaties nodig is is dat je leert praten met je hart. En uiteraard ook en misschien wel vooral leert luisteren naar je hart.

Je autonome zenuwstelsel beïnvloeden

De verschillende delen van je hersenen staan allemaal op een bepaalde manier met elkaar in verbinding. Je hart en het emotionele deel van je hoofd zijn de sleutel in wat emotionele intelligentie wordt genoemd. En er zijn manieren waarop je kunt leren je hartcellen te reguleren waardoor je ook je emotionele brein leert reguleren. Ondanks dat we er zelden bij stilstaan en er lang gedacht werd dat je je centrale zenuwstelsel niet kunt beïnvloeden blijkt dat dus wel te kunnen. Het is dus wel mogelijk je autonome zenuwstelsel en je hartcoherentie te beïnvloeden. Wim Hof, oftewel The Iceman is een voorbeeld van het levende bewijs daarvan. Hieronder deel ik een oefening in een korte en een lange versie van een oefening in hartcoherentie. Als de oefening op dagelijkse basis minstens twee keer doet, zul je een directe toename ervaren van innerlijke rust. Daarnaast word je steeds bewuster van wat je voelt en wat jouw behoeften zijn. En dat draagt bij aan de balans tussen hoofd en hart en daarmee aan jouw balans. 

Met hartcoherentie krijg je ook toegang tot een vorm van bewuste intuïtie. Meer over hartcoherentie en intuïtie lees je in het artikel: Hartcoherentie en intuïtie.

Hartcoherentie langere versie van ruim 20 minuten

Hartcoherentie kortere versie van vier minuten

Gregg Braden over hartcoherentie

Rust en vrede in jezelf vinden?

Jezelf steeds beter leren kennen en het contact met je lichaam leren herstellen? Meld je dan aan voor de 8 weekse online training Liever Gelukkig met Mindfulness.

Of download mijn gratis E-book: Liever Gelukkig met mindfulness of een van mijn andere gratis E-books.

Geleide meditaties - visualisaties

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?