Taal is zeer bepalend voor het effect dat je kunt bereiken in je buitenwereld, maar ook voor hoe je naar jezelf kijkt. Taal kan je maken en breken. Dat komt omdat we al heel jong door middel van taal geconditioneerd zijn. Waarbij er drie verschillende vormen een rol spelen: Lichaamstaal is de eerste taal die we leren, daarna de tonaliteit, oftewel de toon waarop een boodschap wordt gegeten en pas in laatste instantie de woorden. Niettemin hebben woorden een enorme impact op zowel hoe we met onszelf in gesprek zijn als hoe we met anderen communiceren. Hoe we naar onszelf en onze werkelijkheid kijken is vrijwel geheel te danken aan wat we hebben ervaren en hoe we door middel van taal geleerd hebben betekenis te geven aan wat zich in onze realiteit voordoet.
Alles is energie en informatie
In de kwantumfysica, zeg maar de moderne natuurkunde die in de vorige eeuw is ontstaan, wordt aangetoond, dat alles energie en informatie is. En in die versie van onze werkelijkheid zijn woorden informatiedragers die iets met de energie doen. Zo maakt het bijvoorbeeld nogal een verschil of je bijvoorbeeld tegen jezelf zegt: Ik BEN dom of je zegt: Ik heb dat niet zo handig aangepakt. In het eerst geval veroordeel je jezelf op zijnsniveau, op het niveau van je identiteit, op het niveau van IK BEN. En dat is in feite voor je persoonlijkheid het hoogste niveau. Als je jezelf op dat niveau een dergelijke boodschap geeft, dan voelen alle niveaus eronder dat ook zo. Maar als je zegt dat je iets niet zo handig hebt aangepakt, laat dat veel meer ruimte. We doen allemaal wel eens iets niet zo handig. Kan gebeuren nietwaar? Maar je ondermijnt jezelf niet door wie je bent onderuit te halen. En dat geldt uiteraard ook als je dergelijke boodschappen richting anderen gebruikt.
We geven het stokje door
We zeggen dat soort dingen omdat we ze al heel jong van onze omgeving en meestal van onze ouders hebben geleerd. Die het overigens ook weer van hun opvoeders/ouders hebben geleerd. En zolang je daar geen bewustzijn over hebt of krijgt geef je volkomen onbewust het stokje weer door aan je eigen kinderen. Is dat fout? Nee, het is wat het is. En we doen allemaal binnen onze conditionering die we van huis uit hebben mee gekregen zo goed mogelijk ons best. Maar het helpt wel als je je bewust wordt van dit soort dingen. Je kunt namelijk je eigen werkelijkheid en die van anderen er een beetje mooier door maken.
Bewustzijn is voorwaarde voor verandering
Zonder te weten en te begrijpen hoe dit soort dingen werken is dat onmogelijk. Je moet het je daarom dus ook eerst bewust zijn om het überhaupt te kunnen veranderen. In het artikel: Veranderingsproces in fasen ontdek je hoe dat werkt. Maar voor nu wil ik je eerst van tips meegeven over hoe je je taalgebruik in je voordeel en in het voordeel van ons allemaal kunt gebruiken.
Met de volgende tips kun je je taal voor je laten werken!
Tip 1 Sluit aan bij de ander
Realiseer je dat net zoals alle informatie in jouw hoofd door een filter van jouw gebeurtenissen en betekenissen gaat, dat bij een ander ook gebeurt. Als je iets voor elkaar wilt krijgen is het belangrijk te achterhalen welke betekenis de ander geeft aan wat jij wilt. Wat is bijvoorbeeld de reden waarom het voor de ander al of niet belangrijk is? Wat raakt hem of haar erin? Wat heeft de ander nodig om overtuigd te raken van het nut voor hem of haar? Wat moet jij doen om zijn of haar support te ontvangen? Maar vooral en eerst wat bedoelt de ander precies? Wat jij een mooie vakantie vindt, kan voor de ander wel een nachtmerrie zijn. Daarom zul je eerst zo goed mogelijk moeten leren doorvragen op wat de betekenis van de situatie voor de ander is. Oftewel: Je moet begrijpen om begrepen te worden!
Wat is de win-win?
Als je vervolgens de achterliggende motivatie en behoeften van de ander kent, kun je veel beter bij hem of haar aansluiten. Je kunt dan op zoek gaan naar de win-win in de situatie. Vaak gaan we uit van win-verlies. Oftewel: Als ik maar mijn zin krijg dan is het goed. Maar dat levert op de lange termijn alleen maar verliezers op. Want de ander zal je gaan vermijden als jij ten koste van hem of haar je zin wilt krijgen.
Spreek de taal van de ander
Het helpt ook als je de normen en criteria van de ander gebruikt om hem of haar mee te krijgen in het vinden van een passende oplossing. Let daarbij goed op het taalgebruik van de ander en gebruik de woorden die de ander ook gebruikt. De ander ervaart dat alsof je zijn of haar ‘taal’ spreekt. Er ontstaat dan gemakkelijker een wederzijds ja-gevoel. Je kunt daarbij bijvoorbeeld ook de intonatie gebruiken die de ander ook gebruikt. Als ergens de klemtoon in een woord anders wordt uitgesproken dan normaal, neem dat dan over. Hoe vreemd het misschien ook lijkt, de ander zal er gemakkelijker door met je mee gaan in jouw standpunt. Iets vergelijkbaars geldt ook voor de lichaamstaal. Mensen die soepel met elkaar communiceren spiegelen vaak elkaars gedrag. Hetgeen overigens niet betekent dat je heel demonstratief de houding van de ander moet gaan nadoen. Dat is onnatuurlijk en roept dan juist weer weerstand op. Het gaat om subtiele aanpassingen in je gedrag.
Tip 2 Het gaat om de ander
Maak de ander belangrijk. Geef hem of haar het gevoel en idee dat hij of zij belangrijk is. Vat samen wat is gezegd en gebruik vaak het woord jij. Wat altijd goed werkt zijn complimenten: Ik vind het plezierig om je te zien. Of: het voelt goed om met jou samen te werken. Wat ga jij doen deze vakantie? Dit geeft de ander het gevoel gezien, gehoord, erkend en gewaardeerd te zijn. En laat dat nou net een van onze zes basisbehoeften zijn... Overigens een basisbehoefte die bij nogal wat mensen niet voldoende is ingevuld in hun jonge leven waardoor ze er op latere leeftijd nog gevoeliger voor zijn. En net zoals je moet begrijpen om begrepen te worden moet je ook horen om gehoord te worden... Overigens bedoel ik met Maak de ander belangrijk niet dat je de ander belangrijker moet maken dan jezelf. Jij bent zelf verantwoordelijk voor het invullen van je eigen behoeften en de ander is dat ook voor zichzelf. Maar dit stuk gaat over communicatie en in communicatie kun je de ander wel belangrijk maken. Waardoor je verbinding creëert en relaties soepeler verlopen.
Tip 3 Slijm, slijm, slijm
Misschien heb je er een hekel aan, maar honing lokt nou een keer meer dan azijn. Deel complimenten uit en wees er scheutig mee. Maar wees wel subtiel. Overdrijf niet. Je kunt iets over de kleding van de ander zeggen, of de make-up, een tas, etc. Ga ook maar eens voor jezelf na als je zelf een compliment ontvangt. Zelfs als je weet dat iemand dat zegt om je goed te stemmen, dan nog voelt het fijn om te ontvangen. Complimenten zijn de Haarlemmer Olie in de relaties. Dus gebruik ze in je voordeel. Meer over het gebruiken van complimenten kun je lezen in het artikel: Waardering en complimenten
Tip 4 Noem de ander bij zijn naam
Niets werkt zo sterk als het gebruik maken van de naam van de ander. Noem de ander bij zijn naam en je hebt zijn aandacht. Soms lijkt het heel raadselachtig, maar de naam gebruiken zorgt onmiddellijk voor aandacht. Aandacht voor wat je te zeggen hebt en voor wat jij wilt. De naam van de ander gebruiken is een heel sterke manier van contact maken. En contact maken, echte verbinding leggen is ook een van de zes basisbehoeften. Waar ook nogal wat mensen gevoelig voor zijn. We leven hier in het westen in een Ik-cultuur met nogal wat eenzaamheid als gevolg. Het maken van echte verbinding is daarom heel effectief als je sterke relaties wilt.
Tip 5 Gebruik je stem
Een stevige, stellige toon waarbij je de zinnen in een lagere toon eindigt dan je begon, zorgt ervoor dat de ander voelt dat het menens is. Dat komt omdat je dat als kind ook zo ervoer bij je ouder. Onmiddellijk ontstaat er een onbewuste associatie met vroeger. Je zit direct weer in de opletten stand, die je had als je ouders dat deden. Door stellig en stevig te klinken en door de associatie met je ouders ontstaat er een onbewuste link naar vroeger. De meeste mensen hebben op hun ouders wel een positieve associatie in de zin van: ze zullen het wel goed met me menen.
Toongebruik
Let ook op de toon van de ander. Gebruikt hij of zij ook een stevige en stellige toon? Je toon gaat omhoog als je onzekerder wordt. Net zoals dat gebeurt als je een vraag stelt. Als je daarentegen iets zeker weet gaat je stem omlaag en wordt hij steviger en stelliger. Ervaar je een basisonzekerheid in je systeem, dan is de kans vrij groot dat dat in je stem is waar te nemen. Oftewel: Als je op het niveau van IK BEN ONZEKER praat, dan is dat te horen in je stem. En dan is het dus ook belangrijk om iets de doen aan die basale onzekerheid. Want door je eigen gedrag versterk je steeds opnieuw wat er is. En op die manier creëer je je onzekerheid steeds opnieuw.
Incongruentie
Zoals ik hiervoor al heb aangestipt is de toon waarop je iets zegt van groter belang dan wat je zegt. Als je b.v. met een lach in je stem vertelt dat je moeder dood is, zal niemand geloven dat je daar verdrietig om bent... Dat komt omdat je eerder lichaamstaal en intonatie hebt leren ‘spreken en ontvangen’ dan de woorden. Daarom zul je ook meer en eerder reageren op de toon dan op wat er wordt gezegd. Als de toon en de woorden niet kloppen bij elkaar (incongruent zijn), dan zul je ook geneigd zijn eerder af te gaan op de toon dan op de woorden. Ik nodig je van harte uit daar eens op te letten en ervoor te zorgen dat zowel je stem, als je houding overeenstemmen met de boodschap die je in woorden geeft. Als je een nonchalante houding laat zien bij een serieuze boodschap is de kans vrij groot dat je niet serieus genomen gaat worden.
Incongruentie bij de ander
Maar ook andersom: Als je bij een ander iets dergelijks opmerkt is het weer tijd om dit af te stemmen met je gesprekspartner. Als die een incongruente boodschap geeft, kun je het beste benoemen wat je waarneemt en vragen wat de ander bedoelt te zenden. In het geval van de overleden moeder en de lachende boodschap zou dat het volgende kunnen opleveren: Je vertelt net dat je moeder is overleden, maar je lacht er bij. Dat klopt in mijn kijk op de werkelijkheid niet. Bedoel je te zeggen dat je blij bent dat je moeder is overleden?
Let op je houding
Zorg voor een rechte en waardige houding als je praat. Maak voldoende oogcontact met de ander en zorg dat je houding er een is van stevige vriendelijkheid. Toegankelijk, maar wel zelfverzekerd.
Tip 6 Gebruik liever zo min mogelijk woorden
Je kunt beter niet zoveel zeggen dan veel woorden gebruiken. Veel woorden gebruiken zorgt er voor dat wat je te zeggen hebt onzeker over komt. Zelfs als je iets zegt wat niet zo handig was, is het beter om het daarbij te laten. Laat de ander maar denken en ga je niet verontschuldigen. Invloedrijke mensen zeggen meestal ook niet veel. Zij kennen de kracht van de stilte. Bovendien leidt het gebruik van veel woorden af van waar het om gaat. Veel zeggen en vaag taalgebruik zorgt ervoor dat de aandacht weg gaat van waar het om gaat, waardoor het contact verbroken wordt. En er bovendien meer kans bestaat voor ruis om de lijn. Want bij al die details en omwegen heb je te maken met beelden, gedachten en overtuigingen van de ander die net weer even anders kunnen zijn dan die van jou. Dus wees duidelijk en to the point.
Tip 7 Oordeel niet
Dit is voor de meeste mensen de meest lastige van de tips. Want oordelen hebben we allemaal met de paplepel in overvloed meegekregen. En die oordelen die we zelf hebben moeten incasseren geven we ook weer door aan anderen. Maar het lastige is dat oordelen altijd tegenoordelen oproepen en daarmee strijd. Het is een vorm van communiceren die zelden effectief is. Het is ook een van de eerste dingen die ik mijn klanten leer: Stap uit het oordelende denken vandaan en ga over op het oorzaak en gevolg denken. Het gaat dan niet meer om het gelijk en hoe krijg ik mijn zin, maar meer om: Wat wil ik bereiken? Wat is mijn doel? En wat wil de ander bereiken en wat is zijn of haar doel? En hoe kunnen we dat samen bereiken? En ook: Om meer ruimte te creëren voor mogelijkheden is het belangrijk te onderzoeken wat de gevoelens en behoeften van de ander en jezelf zijn. Daarmee creëer je kansen en mogelijkheden voor wat ik noem: De derde weg. Niet jij je zin of ik mijn zin, maar allebei wat we nodig hebben en wat we willen. Nadeel hiervan is wel dat het meestal veel meer tijd vraagt in de bedenk fase. Maar de uitvoering gaat soepeler omdat je dan een gemeenschappelijke uitkomst hebt.
Jouw geheime wapen?
Waarmee overtuig jij een ander? Wat zijn jouw geheime wapens om voor elkaar te krijgen wat je wilt? Deel ze met ons, opdat we er allemaal wijzer van kunnen worden!
Ebook Communicatiestijlen
Naast bovenstaande tips geef ik je nog een laatste tip mee. We communiceren allemaal via onze eigen aangeleerde communicatiestijl. En die is in veel gevallen anders dan die van onszelf. We hebben dan de neiging om te denken dat we de ander het beste bereiken via onze eigen stijl, maar dat is een misvatting. Hoe beter je kunt aansluiten bij de communicatiestijl van de ander, hoe effectiever je wordt. Meer lezen over communicatiestijlen kun je in het Ebook: Communicatiestijlen.
Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?
Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.
