Omgaan met moeilijke mensen. Tien tips

Hoewel moeilijke mensen in mijn werkelijkheid niet bestaan, zijn er wel mensen met wie ik het soms nog een beetje lastig vind om om te gaan. Hetgeen dus iets zegt over mijn eigen (on)vermogen om met die ander om te gaan. Daar wil ik graag verantwoordelijkheid voor nemen en dus wijs ik niet met de vinger (meer) naar de ander. Want die ander heeft zijn eigen verhaal en ervaringen waardoor hij of zij geworden is wie hij of zij is. En wie weet vindt hij of zij mij ook wel heel moeilijk :-). Niettemin kan het soms best een uitdaging zijn om met die ander om te gaan. Sommige mensen gedragen zich bijvoorbeeld erg zwart wit, anderen worden snel boos, weer anderen nemen geen verantwoordelijkheid en proberen de aap op je schouder te zetten. Er zijn allerlei mogelijkheden waarin mensen op soms niet functionele manier reageren. En dat doen ze omdat ze dat nu eenmaal op dit moment niet beter kunnen dan ze kunnen. Het is belangrijk om dat als uitgangspunt in je manier van kijken naar je werkelijkheid te nemen. Want dan kun je veel gemakkelijker anders en voor jezelf effectiever naar je situatie en die moeilijke ander kijken.

Met mededogen leren kijken

Het zorgt er ook voor dat je met meer mededogen kijkt, waardoor je niet of minder vast komt te zitten in allerlei emoties in jezelf. Emoties die de ander in jou, maar jij ook in de ander oproept. Niettemin kunnen sommige relaties door het al jong aanleren van niet effectieve patronen best vermoeiend zijn. Sommige mensen zijn in staat je energie weg te halen en als je daarmee om blijft gaan dan blijft dat een energie slurper. Het beëindigen van zo’n relatie kan daar soms een goede oplossing daarvoor zijn. Maar dat wordt lastiger als het om de relatie met bijvoorbeeld een ouder of een kind of ander familielid gaat. Je kunt namelijk de familieband niet doorknippen. Je kunt wel het contact verbreken maar de relatie blijft bestaan. Als je met zijn allen besluit een van de kinderen buiten te sluiten en te negeren, dan blijft er in het onbewuste een lege plek aan tafel. Of je dat nu wilt of niet… Maar wat dan wel? Wat zijn handige strategieën om met moeilijke mensen en lastiger persoonlijke eigenschappen om te gaan?

Hier mijn 10 tips voor het omgaan met moeilijke mensen:

Tip 1 Accepteer moeilijke mensen in wie ze zijn

In plaats van veel energie te steken in het willen veranderen van moeilijke mensen kun je beter accepteren dat je de ander niet kunt dwingen zichzelf te veranderen. Moeilijke mensen met voor de ander lastige gedragskenmerken of persoonlijkheid kunnen soms voor hen goede motieven hebben om hun gedrag in stand te houden. Zo kan het zijn dat bijvoorbeeld voor iemand met weinig zelfwaardering het toegeven van zijn of haar niet effectieve gedrag voor hem of haar kan betekenen dat het kleine beetje zelfwaardering wat betrokkene heeft wordt ondermijnd. Op die manier gezien is het voor die moeilijke ander een effectieve strategie om dan liever de relatie onder druk te zetten dan dat laatste beetje zelfwaardering kwijt te raken. Daarom kun je in plaats van je pijlen op de ander te richten liever je aandacht naar jezelf uit laten gaan. En jezelf de vraag stellen: Wat maakt dit gedrag in de ander nu zo lastig voor mij? In plaats van de ander aan te sporen hulp te zoeken is het effectiever om misschien hulp voor jezelf te zoeken om te leren gaan met die voor jou lastige ander.

Tip 2  Neem het allemaal niet zo persoonlijk

Ook al hebben moeilijke mensen soms de neiging om het balletje bij jou neer te leggen, dat betekent nog niet dat je de bal ook op hoeft te pakken. We hebben allemaal de neiging om in situaties waarin we ons getriggerd (geraakt) voelen naar de ander te wijzen. Dit gaat niet over mij, denken we dan. Maar als je een emotie voelt dan zegt dat vooral iets over jezelf. Als jij je laat triggeren, laat raken, door de overgevoeligheid van de ander dan zegt dat iets over zowel jou als de ander. Sommige moeilijke mensen hebben de neiging om de verantwoordelijkheid bij jou neer te leggen. Dat doen ze vrijwel nooit bewust. Het is gewoon hun overlevingsstrategie. Een oud en vrijwel nooit effectief kind patroon, zoals we allemaal van dat soort patronen hebben. We leren allemaal al heel jong om betekenis te geven aan allerlei situaties (zowel situaties die we als positief en plezierig ervaren als voor situaties die we als negatief en als een pijnervaring zien) waarmee we onze werkelijkheid kleuren. Dat geldt zowel voor jou als voor die moeilijke ander. Zodra je je dit in de situatie bewust kunt zijn, hoef je niet meer alles zo persoonlijk op te vatten. Daarmee gaat al heel veel stress uit jezelf en de situatie vandaan. Meer lezen over pijn en plezier als sturende factoren in je leven? 

Tip 3  Zorg voor jezelf

Een grote valkuil bij veel mensen is dat ze de neiging hebben om andere mensen te willen helpen. Op zich natuurlijk niks mee. Maar er zit wel een valkuil in. De valkuil van de dramadriehoek of de reddersdriehoek. Als je denkt dat je de ander kunt veranderen en je steekt daar al je energie in dan zit je samen in een niet effectief patroon. Je neemt dan de verantwoordelijkheid van de ander over en je stapt in een illusie. Je kunt de ander niet ‘helpen’. Net zo goed als een chirurg een gebroken been niet kan repareren, kan jij een ander niet helpen. Het beste wat je kunt is de ander helpen zichzelf te helpen. Maar dat betekent wel dat je in plaats van iemand die honger heeft vis te geven, de ander beter kunt leren vissen. Wees vooral geen therapeut voor de ander als dat niet je professionele rol is. Je helpt de ander het beste als je vooral goed voor jezelf zorgt. Want jouw voorbeeldgedrag waarin je als rolmodel voor de ander fungeert is het beste wat je de ander maar vooral ook jezelf bieden kunt. Soms is het nodig om van iemand van wie je houdt wat meer afstand te nemen. Met en in liefde afstand nemen. Afstand nemen van bijvoorbeeld de negatieve effecten van het gedrag van moeilijke mensen. Door het nemen van die afstand kun je objectiever en zonder oordeel naar de ander leren kijken en tegelijkertijd toon je liefde. Je kunt ook door meer afstand te nemen makkelijker bij je gevoel van liefde blijven, dan wanneer je je steeds mee laat zuigen in het ‘verhaal’ van de ander. Meer lezen over de reddersdriehoek?

Tip 4  Neem verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag

Een relatie met moeilijke mensen kan zelf gekozen zijn als het om bijvoorbeeld een partner gaat. Maar hij kan ook niet zelf gekozen zijn als het om bijvoorbeeld een familierelatie gaat (broer zus, ouder kind, collega’s). Of die relatie nu zelf gekozen of niet zelf gekozen is, waar je wel altijd zelf al dan niet bewust voor kiest is de mate van betrokkenheid bij de ander. Hoeveel tijd wil je met die ander doorbrengen en hoeveel intensiteit sta je voor jezelf toe. Als je de neiging hebt om je te sterk betrokken te voelen bij moeilijke mensen, dan is het goed om jezelf de vraag eens te stellen wat maakt dat je dat doet. Het volstaat dan niet meer om alleen maar de relatie als uitgangspunt te nemen. Want ook al is het je kind of je moeder en ook al houd je van hem of haar, je hebt keuze in de mate van betrokkenheid. Onderzoek ook eens wat jouw verslaving aan het lastige gedrag van de ander is. Heb je zelf misschien weinig eigenwaarde waardoor je jezelf wijs maakt dat je het verdient om slecht behandeld te worden? Zit je zelf ook in een oud patroon en herhaal je situaties uit je kindertijd? Wat maakt dat die ander jou zo raakt? Wat is de geraaktheid in mij die de ander in mij oproept? Wat heeft dit mij te zeggen? Deze vragen zijn handige hulpvragen om aan jezelf te stellen als je veel te maken hebt met moeilijke mensen. Je bent je het misschien niet bewust maar je kunt verslaafd raken aan je negatieve emoties. Wat natuurlijk niet alleen voor jou geldt maar ook voor moeilijke mensen.

Tip 5  Onderzoek je triggers

Wat je kan helpen in het omgaan met moeilijke mensen is het onderzoeken van je eigen triggers en die van de moeilijke ander. Wat zijn uitlokkende factoren waardoor je je door die moeilijke ander geraakt voelt? En wat kun je bij de ander waarnemen aan triggers? Waardoor gaan zowel jij als de ander aan het haakje, om het zo maar te zeggen. Er is in dit soort situaties altijd sprake van een vuurtje en een bosje hout. Het bosje hout is daarbij een stuk onverwerkt verleden of een eigenschap in jezelf die je ontkent, dan wel een eigenschap in jezelf die je niet hebt, maar wel zou willen hebben. Dat laatste speelt bijvoorbeeld vaak bij onzekere mensen die dominante mensen veroordelen om hun dominantie. Onder dat oordeel zit hun eigen verlangen om zelf ook meer ruimte in te willen en kunnen nemen. We hebben allemaal zo onze eigen triggers. Onze eigen bosjes hout. Wat de ander daarin doet is er een vuurtje bij houden. Waardoor jouw bosje hout vlam vat. Maar zonder bosje hout, zonder uitlokkende factor, kan de ander nog zoveel vuur bij je houden, er is dan niets dat vlam kan vatten en dus geen geactiveerde trigger. Het is belangrijk wanneer je je relaties effectiever wilt maken om meer zicht te krijgen op je eigen triggers en die van die moeilijke ander. Door daar meer zicht op te krijgen kun je ook gaan kijken wat je kunt doen voor zowel jezelf als de ander om jouw bosje hout op te ruimen. Maar ook als je je bewust bent van wat de triggers van die moeilijke ander zijn, kun je besluiten minder vuurtjes aan te steken bij de ander als je weet dat hij of zij daar iets heeft dat vlam kan vatten…. Meer hierover kun je lezen in het artikel: Zielscontracten Emotie = projectie

Tip 6 Stel grenzen

Omdat sommige moeilijke mensen de neiging kunnen hebben om bedoeld maar meestal onbedoeld over je grenzen heen te gaan is het cruciaal dat je je grenzen op tijd voelt en ze op tijd stelt. Dat betekent dat het nodig is dat je je bewust bent van je eigen gedachten en gevoelens. Want alleen dan ben je in staat om op tijd te voelen dat die moeilijke ander jouw grensgebied betreedt. Als je je dat bewust bent kun je nog op een rustige en adequate manier grenzen stellen. Als je je dat niet bewust bent is de ander er al overheen voordat jij dat in de gaten hebt. En dan is je bosje hout weer in de fik gestoken en moet er weer geblust worden. Grenzen gaan over die plek waar jouw ik ophoudt en die van de ander begint. Grenzen maken zichtbaar wie je bent en waar je voor staat. Grenzen beschermen en brengen duidelijkheid, rust, veiligheid en overzicht aan in je leven. Daarbij is het belangrijk dat er in je grenzen een zekere mate van flexibiliteit zit. Ze moeten flexibel mee kunnen buigen met de omstandigheden zonder te barsten. Maar als je grenzen niet stevig genoeg zijn zal die moeilijke ander jou als deurmat kunnen gaan gebruiken en zo over je heen lopen. Gezonde grenzen staan voor zelfwaardering, begrip en zorg voor jezelf en voor het unieke in jezelf. Grenzen maken zichtbaar wat voor jou belangrijk is. Wat jij de moeite waard vindt om voor te gaan staan. Als jij je eigen grenzen accepteert en respecteert, zul je ook als vanzelf de grenzen van een ander accepteren en respecteren. Misschien lijkt het vreemd voor je maar het goed zorgen voor je eigen grenzen verstevigt de relatie. Het vertrouwen groeit erdoor en de intimiteit kan toenemen.

Nu is het wel zo dat sommige moeilijke mensen moeite hebben met het accepteren en nemen van hun eigen verantwoordelijkheid. Mensen die moeite hebben met moeilijke mensen hebben vaak de neiging te veel verantwoordelijkheid te nemen. Dat is een niet effectieve combinatie. Want als je geen duidelijke grenzen voelt en stelt en teveel verantwoordelijkheid neemt, dan wordt moeilijke mensen niet in hun eigen verantwoordelijkheid gezet waarmee je een ongezond systeem in stand houdt. Dat moet je niet willen…

Tip 7  Communiceren met moeilijke mensen

• Wees reëel. Jouw communicatie gaat moeilijke mensen niet veranderen.
• Je hebt altijd drie koninklijke keuzes. Weggaan is er altijd een van.
• Houd je communicatie simpel en duidelijk. Gebruik korte, eenvoudige en directe zinnen.
• Scheid de mens van de zaak
• Benoem die dingen die je als positief ervaart en negeer het negatieve zoveel mogelijk
• Alles heeft altijd meer kanten.
• Wees en blijf je bewust van wat je wilt bereiken. Gebruik desnoods de techniek van de kapotte grammofoonplaat. Lees verder in: Assertieve communicatie
• Wees je bewust van je eigen gevoelens en behoeften en laat ook ruimte voor die van moeilijke mensen.
• Vermijd zoveel mogelijk te oordelen. Heb het wel over gevoelens en behoeften.
• Schenk ook aandacht aan de gevoelens en behoeften van de moeilijke mens
• Straal zelfvertrouwen uit. Als je dat nog niet voelt: Fake it till you make it! Of volg de cursus Zelfvertrouwen voor Vrouwen.
• Vraag de ander om oplossingen voor de situatie te bedenken.
• Wees je bewust van je timing. Meestal moet je eerst horen om gehoord te worden. Oplossingen komen later pas.
• Wees je bewust van het feit dat je je eigen betekenis geeft aan wat er is en daarmee je eigen gevoel kiest.
• Toon begrip voor het niet effectieve gedrag van de ander. Hij kan het niet beter dan hij het op dit moment kan.

Tip 8  Laat de verantwoordelijkheid waar hij hoort

Als moeilijke mensen je iets in de schoenen proberen te schuiven, dan heb je grofweg twee keuzes. Of je trekt de schoen aan of je geeft hem terug. Als je de onbewuste neiging had om de schoen aan te trekken realiseer je dan dat je daarin keuze hebt. Je hoeft hem niet aan te trekken. Beter is het om als een spiegel naar de ander te zijn. Spiegels laten zich niet verwikkeld raken in om het even wat voor reactie: of het nu om beschuldigingen, verwijten, kritiek, gezeur, eisen of wat dan ook van de ander gaat. Spiegels blijven gewoon spiegels. Ze houden hun eigen perspectief en houden hun grenzen in de gaten.

Als je een grens te communiceren hebt kun je dat als volgt doen:

• Benoem de feiten.
• Benoem je gevoelens en je behoefte in de ik vorm en zonder oordelen
• Geef aan waar jouw grens ligt. Duidelijk en zonder omhaal
• Onderstreep de voordelen van jouw grens. Voordelen voor zowel jou als de ander.

Schakel hulp in als het je teveel wordt

Als je je anders gaat gedragen richting moeilijke mensen kan het zijn dat die met een tegenreactie gaan komen. En het kan ook zijn dat zijn of haar reactie heftig is. Soms kunnen moeilijke mensen dan gaan dreigen met ernstige gevolgen als het plegen van zelfmoord, dreigen je iets aan te doen, etc. Voor moeilijke mensen zijn dat normale reacties, maar ze zetten mogelijk wel jouw hanteringsvermogen onder druk. Mocht dat too much voor je worden dan is het altijd handig om professionele hulp in te schakelen.

Wat je zelf kunt doen is:

• Luister naar wat de ander te vertellen heeft.
• Zorg dat je precies begrijpt wat de ander je te vertellen heeft. Desnoods blijf je net zolang doorvragen totdat je het echt begrijpt.
• Onderken de emoties en benoem ze.
• Als de emoties niet te hoog zijn, kun je nu jouw kant belichten. Stel waar nodig grenzen.
• Laat de verantwoordelijkheid voor de gevoelens, behoeften en gedrag van de ander waar hij hoort.
• Vraag eventueel of geef aan waar je de ander in wilt en kunt steunen, maar geef ook aan dat de ander zelf verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen gevoelens en behoeften.

Tip 9  Leer van iedere lastige situatie

Als het gedrag van moeilijke mensen grensoverschrijdend is en er is dreiging van fysiek of verbaal geweld, dan is het belangrijk om bij iedere situatie waarbij je voelde dat je niet adequaat kon reageren om aan het eind van de dag even te gaan zitten en jezelf de volgende vragen te stellen:

• Wat is er precies gebeurd? Wat zijn de feiten?
• Hoe voelde ik me daarbij?
• Hoe had ik me liever gevoeld?
• Wat is er voor nodig om dat de volgende keer voor elkaar te krijgen?
• Wat ga ik de volgende keer anders doen?

Wees je bewust dat het een goede zaak is om daar waar je zelf vast loopt hulp in te schakelen. Of dat nu van je partner, een vriend of vriendin, of een ander familielid of professionele hulp is, het is goed hulptroepen in te schakelen als het je te veel wordt!

Tip 10 Zie moeilijke mensen als een leerproces

Als er moeilijke mensen in jouw werkelijkheid zijn, dan is dat een uitnodiging om jezelf verder te ontwikkelen. Je kunt je daartegen verzetten en je weerstand in de situatie inbrengen, maar dat maakt het alleen maar lastiger voor jezelf. Je weerstand vergroot je negatieve gevoelens over de situatie en maakt hem alleen maar slechter te verteren. Als je accepteert dat dit is wat er in jouw werkelijkheid wil zijn, dan wordt het al een stuk makkelijker. Daarmee wil ik niet beweren dat het altijd gemakkelijk is om ja te zeggen tegen wat er is. Toch is het naar mijn idee de enige vruchtbare weg. Als je kunt laten zijn wat er is, dan valt de weerstand ertegen weg en mogen jij en de ander zijn wie je bent. Een mens die op zijn of haar levensreis ook maar gewoon onderweg is en die af en toe obstakels en obstructie tegen komt. Je kunt ervoor kiezen steeds tegen die obstakels aan te blijven lopen of je zoekt een weg eromheen, overheen of onderlangs. Of je keert om en gaat ergens anders heen. De keus is aan jou…

Het kan anders…

Heb je moeite met een moeilijk persoon en kom je er zelf niet goed uit wat je kunt doen om het beter te maken voor jezelf dan ben je uiteraard van harte welkom om samen te onderzoeken of we in een coachtraject jouw leven meer in de moeiteloosheid kunnen brengen. In die sfeer waarin je niet meer tegen de stroom in hoeft te zwemmen maar je meer met de stroom mee gaat bewegen en je je door de stroom gaat laten dragen.

Lees ook: Moeilijke mensen, ik begrijp ze niet

E-book verbindende communicatie

Verbindende communicatie is de sleutel naar harmonie in je relaties. Als je zou weten en begrijpen wat er allemaal mis kan gaan in de onderlinge communicatie, dan mag het wel haast een wonder heten dat er ook nog zoveel goed gaat. Misschien ben je een natuurtalent in het communiceren en gaat het bij jou als vanzelf. Als dat niet zo is en je wilt begrijpen waarom en wilt weten wat je kunt doen om het beter te maken tussen jou en je partner, collega, kinderen, enzovoorts, download dan dit E-book Verbindende communicatie of een van mijn andere gratis E-books.

Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?

Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?