Conflicten oplossen

Allemaal komen we van tijd tot tijd wel eens in een conflict terecht. Dat kan in je privé situatie gebeuren, op je werk maar ook met een volslagen wildvreemde. Wat is een conflict eigenlijk? Definitie van een conflict: Een conflict is een situatie waarin twee of meer partijen methodes hanteren, doelstellingen nastreven of waarden aanhangen die, daadwerkelijk of in de perceptie van de partijen, onverenigbaar zijn en daardoor in botsing komen. Hoewel dat niet voor iedereen zo voelt, is een conflict op zich niet verkeerd. Maar het is wel handig dat je er op een adequate manier mee omgaat. En daar hoort elkaar voor alles wat mooi en lelijk is uitmaken niet bij. Ook het andere uiterste: altijd maar de lieve vrede willen bewaren is geen handige optie. Want wat doe je na die tijd? Kijk je de ander nog steeds recht in de ogen aan? En kun je uiteindelijk met jezelf in het reine blijven als je niet goed zorgt voor wat voor jou belangrijk is en wat jij nodig hebt? Maar wat dan wel?

Waar gaat het conflict echt over?

De ervaring heeft mij geleerd dat een conflict vrijwel nooit gaat waar het over gaat.... Wat ik daarmee bedoel is dat er onderliggend vaak hele andere dingen een rol spelen en meedoen. Het conflict gaat heel vaak niet echt om de inhoud van hetgeen er speelt. In communicatie heb je grofweg drie lagen (hart, hoofd en handen) die alle drie mee bepalen wat ontvangen wordt. In veel gevallen wordt er langs elkaar heen gecommuniceerd en wordt er iets anders ontvangen dan bedoeld werd te zenden. Meer over die lagen in communicatie kun je lezen in het artikel: Tips om te zenden en ontvangen.

Conflicten gaan niet waar ze over gaan 

Wat ik daarmee bedoel is dat als bv. een vrouw tegen haar man: Je houdt niet meer van me, want je bent nooit op tijd thuis voor het eten. Of omdat je nooit de vuilnisbak buiten zet. Of: Omdat je niet met me mee gaat naar school voor het 10 minuten gesprek van de kinderen, etc. Die vrouw die zegt eigenlijk: Ik wil gezien en gehoord worden. Ik heb behoefte aan erkenning en waardering. Maar dat zal de man niet ontvangen. De man ontvangt alleen maar verwijt. Het conflict gaat dan dus niet over de vuilnisbak, het 10 minuten gesprek of het op tijd thuis komen, maar over de betekenis die de vrouw geeft aan die acties. Niet iedere vrouw zal zich daar druk over maken. Pas als je daaronder een trigger hebt zitten wordt dat een issue. En denk niet dat dat alleen voor privé relaties geldt, want zakelijk gezien werkt het net zo. 

Niet luisteren

Een conflict ontstaat vaker als mensen niet in staat zijn om echt naar elkaar te luisteren. Waarbij luisteren niet hetzelfde is als horen wat er wordt gezegd. Luisteren gaat meer over het ontvangen van hetgeen de intentie van de ander was om te zenden. Het is in veel gevallen sowieso al een uitdaging om dit proces goed te doorlopen. Maar als niet meer geluisterd wordt naar wat de intentie is en je elkaar op woorden gaat 'pakken', dan belooft dat niet veel goeds. Als er niet meer naar elkaar wordt geluisterd, dan wordt het ook steeds lastiger om een conflict, een onenigheid of een verschil van inzicht, dan wel mening op te lossen. Een van de dingen die daar een rol in speelt is dat nogal wat mensen niet luisteren om te luisteren, maar luisteren om wat terug te zeggen. Als dat laatste het geval is, dan is de kans op miscommunicatie en problemen sowieso groter dan wanneer partijen bereid zijn echt naar elkaar en elkaars standpunten en behoeften te luisteren.

Emoties dragen het conflict

Als het oplossen van conflicten lastig wordt of is dan komt dat vrijwel altijd omdat er bij een of beide partijen emoties in het spel zijn. En zodra er emoties meedoen, gaan we collectief echt heel slecht luisteren. En horen we vooral wat we willen horen... We vergroten allerlei zaken negatief uit hetgeen meestal niet tot de oplossing van het conflict leidt. Een andere optie  is dat er sprake is van totaal verschillende persoonlijkheden en daarmee gepaard gaande behoeften. Wat er onderliggend ook speelt, de oplossing van conflicten begint met het goed leren luisteren naar jezelf en de ander. Luisteren naar je eigen gevoelens en behoeften en naar de gevoelens en behoeften van de ander en elkaar daarnaast vriendelijk en respectvol te blijven behandelen. Maar als er emoties meedoen, is dat nog niet zo gemakkelijk als het lijkt... Want we hebben de neiging om als we in een emotie schieten naar de ander te wijzen. Een neiging waarbij we onze eigen tekortkomingen of verlangens projecteren op de ander. Want die.... In plaats van bij onszelf te onderzoeken wat de emotie ons vertelt: Dus in plaats van: Hij luistert niet is het veel beter te vragen: Wat gebeurt er in mij als ik het idee heb dat hij niet luistert?  

Wat is de winst van een conflict?

Je zou het misschien niet denken, maar conflicten leveren ook het een en ander op. Je hoeft niet te genieten van je conflict, (mag uiteraard wel) maar ze zijn wél ergens goed voor:

• Conflicten vertellen je soms dat er een grens is die wordt overschreden. Dat levert je dus duidelijkheid op over waar jouw grenzen en die van de ander liggen. Soms voel je het wel dat er een grens is maar communiceer je hem niet zo duidelijk. Ook dat kan duidelijk worden. Dat je veel duidelijker moet gaan zijn over jouw grens.
• Meestal wordt in een conflict duidelijk waar het echt om gaat. Wat zijn de dingen waar je last van hebt en hoe denk en voel je je daarover en hoe belangrijk is dat voor je.
• Als het conflict al langere tijd ergens in de lucht hing, kan het uitspreken ervan, zelfs al is dat met stemverheffing, enorm opluchten. Doordat je het uitspreekt wordt het ook bespreekbaar hetgeen de mogelijkheid brengt om de situatie beter te maken.
• Conflicten kunnen ook leiden tot een hernieuwd begin van de relatie. Beide partijen gaan bij zichzelf na wat de behoeften, gevoelens en belangen zijn. Dat kan ertoe leiden dat blijkt dat die gevoelens en behoeften zo ver uit elkaar liggen dat dit leidt tot het besluit dat de wegen zich scheiden als de tegenstellingen in de belangen onoverbrugbaar lijken. Maar vaak ook leidt een conflict tot een nieuw begin.

Verlies van verbinding

Veel conflicten in liefdesrelaties gaan over het verlies van verbondenheid in de relatie. Aan de oppervlakte ontstaat er een conflict. Dat conflict kan over van alles en nog wat gaan. Over het opvoeden van de kinderen, over hoe je je niet gezien voelt, over het niet nakomen van afspraken, bedenk het maar. Het zijn uiterlijke vormen van een onderliggende innerlijke uitdaging. Stel dat je je als partner niet gezien, niet erkend, niet gewaardeerd voelt, dan zie je vaak het mechanisme ontstaan van emotionele terugtrekking.  Het gevolg daarvan is dat bij de ander het idee kan ontstaan afgewezen te worden. Maar dat is niet het gesprek wat de liefdespartners hebben. Want dat niet gezien, erkend en gewaard voelen kun je in allerlei situaties terug zien. Als het bv. om de opvoeding gaat, zal degene die zich niet gezien voelt, de ander waarschijnlijk aan gaan vallen, dat zij (in de meeste gevallen) er alleen voor staat. De partner zal zich dan ook niet gezien voelen in wat hij allemaal doet en zich afgewezen voelen. En daar ontstaat de kiem van het conflict. Maar in feite gaat het conflict niet over die opvoeding maar over de emotionele laag eronder. Niet over waar het op dat moment in die situatie over gaat. Het gaat niet over de opvoeding. Het gaat over het verlies van het gevoel van verbondenheid. Van het samen optrekken. En dat gevoel van verlies ontstaat aan beide kanten. En doet aan beide kanten pijn.

Verbinding is een van de basisbehoeften

Behoefte aan verbinding is een van de basisbehoeftes van mensen. Het ontbreken ervan vormt een bedreiging voor onze overleving. Als een klein kind geen liefde en verbinding ervaart bestaat de kans dat het stopt met eten. Zo belangrijk is de behoefte aan verbinding. Dat betekent ook dat ons lichaam reageert (vanuit automatische patronen) alsof het in gevaar is. Ze zal daarmee signalen afgeven dat je moet gaan vechten of vluchten. Wat uiteindelijk dus tot de uiterlijke conflicten leidt.

De gevolgen van een mentale of emotionele dreiging op je lichaam

Een van de gevolgen van dat gevoel van dreiging is dat je niet meer de beschikking hebt over je volledige hersenpotentieel om het zomaar te zeggen. Doordat je in een overleef stand terecht komt maakt je lijf zich ook op om te vechten en te vluchten. Wat betekent dat het bloed naar je spieren gaat, zodat je in staat zult zijn om te vechten of hard weg te lopen. En dat betekent dat het emotionele deel van de hersenen, je nieuwste brein, te weinig bloed en zuurstof krijgt waardoor de functie ervan flink afneemt. Dus in die situatie ben je over het algemeen veel minder goed in staat om op een weloverwogen manier te reageren. En genuanceerd te kijken en te luisteren. En zodra dat voor beide partijen geldt, wordt het lastig om daaruit te komen.

Er is meestal geen fysieke dreiging meer

Ons lichaam reageert op een manier zoals het al duizenden jaren reageert. Alleen de dreiging die er duizenden jaren geleden was is niet meer de dreiging die er nu is in veel gevallen. Maar het effect is nog steeds hetzelfde. Terwijl je in onze huidige werkelijkheid in de meeste gevallen niet meer fysiek hoeft te vechten of te vluchten. Integendeel. De dreigingen zijn van een totaal andere orde, maar daar is ons lichaam niet op ingesteld. En dat bezorgt ons systeem ook een behoorlijke mate van stress.

Wijzen naar de ander

Het oplossen van dit innerlijke conflict is de beste manier om het uiterlijke conflict op te lossen. Maar meestal blijven we hangen in het wijzen naar de ander. Wat uiteindelijk tot langdurige stress in ons systeem leidt. En langdurige stress leidt weer tot een lager energieniveau en een lager energieniveau leidt weer sneller tot conflicten... En zo kun je in een negatieve spiraal terecht komen. Meer over hoe dat met je energieniveau werkt lees je in het artikel: Alles is energie en informatie

IK VIND

Conflicten ontstaan vooral in je hoofd, in je denken en door je ego. Want dat is de plek waarmee je ooit in je vroege jeugd geleerd hebt betekenis te geven waar wat er in je werkelijkheid is. In je hoofd zitten ook je normen, waarden en overtuigingen. En het is ook precies die plek waar de conflicten ontstaan. Waar de oordelen zitten. Oordelen over jezelf en de oordelen over de ander. Die oordelen doen in ieder conflict mee. Het gaat dan over IK VIND. En na IK VIND komt vervolgens altijd een oordeel. En dat oordeel dat na IK VIND komt leidt meestal tot het conflict en tot afgescheidenheid. Tot een verbreken van de verbinding. Het zou daarom gemakkelijk zijn om te zeggen: Oordeel niet! Maar hoewel dat uiteraard een mooie en gemakkelijke oplossing zou zijn is de uitvoering ervan op zijn minst voor de meeste mensen lastig. En dat is ook wel verklaarbaar. Want ons denken denkt nu eenmaal en in dat denken vergelijkt en categoriseert het denken en weegt het denken en oordeelt het denken. Het is nu eenmaal wat ons denken doet.

Je bent niet wie je denkt dat je bent

Waar je je wel bewust van kunt worden is dat het denken niet is wie jij bent. Het is je denken over jouzelf en de werkelijkheid. En wij mensen hebben bewustzijn gekregen over ons denken. Wat betekent dat we niet ons denken zijn. Hoewel de meesten van ons wel geleerd hebben om onszelf te identificeren met ons denken. Maar we zijn ons denken dus niet. We kunnen van een afstand onze gedachten waarnemen. En als je dat doet, dan kun je afstand nemen van je oordelen en je oordelen zien voor wat ze zijn. Constructies van je denken. En die constructies van je denken als je die communiceert in je buitenwereld, dan leg je de kiemen voor conflicten.

Vechten of vluchten?

De reactie op de oordelen in jezelf of vanuit de buitenwereld leiden vaak tot een in je blauwdruk aangeleerd reactiepatroon van vluchten of van vechten. Van het aangaan van het conflict of van het wegduiken en voegen naar wat de ander wil. Beide zijn over het algemeen geen handige opties. Met vechten heb je wellicht de kans op een overwinning, maar op een verlies op de lange termijn. Of zoals de uitspraak: Je wint de strijd, maar je verliest de oorlog. Als het om een voor jou belangrijke relatie gaat die je wilt houden, dan is vechten op de lange duur ondermijnend. Vluchten overigens ook. Want het gevolg daarvan is dat je uiteindelijk in gevecht met jezelf komt omdat je niet goed voor jezelf zorgt.

De weg van het hart

In plaats van te vluchten of te vechten is het belangrijk op zoek te gaan naar de derde weg. De derde weg is de van het hart. De weg van de gevoelens. Van gevoelens en behoeften. Een ander belangrijk uitgangspunt bij conflicten is uit de valkuil van het communiceren van je oordelen stappen. Want door te oordelen versterk je het patroon van de conflicten. Na een oordeel ervaren veel mensen een emotie. Omdat we vroeger als kind allemaal wel geoordeeld zijn en daar allerlei zaken aan vast hebben leren knopen. Als je geoordeeld wordt dan doen die oude oordelen ook mee. Of dat nu inmiddels je eigen oordelen over jezelf zijn of de oude oordelen die je als kind voor je kiezen kreeg van je ouders of andere verzorgers.

Neem een time out als je een emotie ervaart

Daarom is een eerste stap bij het voelen van een emotie altijd het nemen van een time out. Je zult eerst terug naar jezelf moeten en moeten voelen wat gevoeld wil worden. Wat is de reden dat je voelt dat de ander op jouw rode knop drukt? Wat is jouw rode knop? En kun je je partner (in het conflict) ook in alle rust laten zien en vertellen dat het een rode knop voor je is? En dat het je pijn doet dat hij steeds te laat thuis is voor het eten? Of dat je je eenzaam voelt in het verbale geweld dat er plaats vindt? Wat belangrijk is, is dat je het onderliggende patroon gaat doorbreken. Dat je stopt met elkaar te bevechten en op zoek gaat naar het gezamenlijke patroon waar jullie samen in terecht zijn gekomen. 

Manieren van omgaan met conflicten

In het voorgaande besprak ik vooral wat er intern gebeurt in conflicten en hoe je daarmee om kunt gaan. Hierna volgen tips over hoe je op een handigere manier in je buitenwereld om kunt gaan met conflicten. Er zijn vijf basale manieren waarop je over het algemeen in de uiterlijke werkelijkheid met een conflict kunt omgaan:

1. Je past je aan
2. Je vermijdt het conflict of de ander
3. Je gaat vechten
4. Je kunt samenwerken
5. Of je gaat de onderhandelingen aan

Onderstaand model kijkt op twee niveaus naar conflicten. In dit model wordt gekeken enerzijds gekeken naar wat de inhoud van het conflict is en anderzijds naar de relatie. In het onderstaande plaatje kun je zien welke manier van omgaan met een conflict veel voorkomt bij welke situatie. Er is in conflictsituaties niet een beste manier van omgaan met een conflict. Wat in iedere specifieke situatie 'de beste' manier is, hangt af van wat je ermee wilt bereiken. Want er zijn meer dingen die een rol spelen, die invloed hebben op wat jij voor jezelf als de beste strategie ervaart. Iedere strategie heeft ook weer voordelen en nadelen afhankelijk van die situatie en van wat voor jou de beste uitkomst is. Iedere strategie heeft daarmee voordelen en nadelen.

1. Aanpassen

Aanpassen in een conflictsituatie is handig om te doen als de relatie voor jou belangrijker is dan de inhoud van wat er speelt. Het gevolg daarvan is dat je je aanpast en je daarmee de belangen van de ander voor laat gaan op die van jou. Je zet daarmee je eigen belangen opzij. Aanpassen kan een verstandige strategie zijn als je realiseert dat je dat wat je deed of zei niet terecht was of als er iets speelt bij iemand die je nog niet zo goed kent (bijvoorbeeld als je net een nieuwe baan hebt).

Voordeel: je bouwt er sociaal krediet mee op en bewaart er de vrede mee.
Nadeel: Door je aan te passen laat je je soms iets in de maag splitsen waar je niet achter staat. Als je geneigd bent in situaties sub assertief te reageren, dan zul je vaker kiezen om je aan de ander aan te passen als strategie. Maar dat maakt je op de langere termijn niet echt gelukkig. Want het resultaat is dat je geen conflict meer met de ander hebt, maar wel met jezelf! Laat het daarom niet je standaard strategie zijn, maar gebruik hem wijs. Choose your battles wisely wordt wel gezegd.

Voorbeeld:
Je bent net gestart in een nieuwe baan. Nieuwe bezems vegen schoon en je hebt een goed idee. Je vertelt je baas over dit idee, waar hij veel geld mee kan besparen volgens jou. Je baas luistert echter niet echt goed naar je en reageert met: “Zo werkt het hier niet, dat zul je later zelf nog wel ontdekken.” Aangezien je hem nog niet zo goed kent, laat je het er bij. Je reageert dan met: “Ja je hebt gelijk, ik ken nog niet alle ins en outs. Afhankelijk van de situatie kun je dan besluiten er al of niet later op terug te komen.

2. Vermijden

Een andere mogelijkheid is om het conflict te vermijden. Deze keuze komt vaak voor als de inhoud van het conflict niet belangrijk genoeg voor je is en je aan de relatie ook niet veel gelegen laat. Het boeit je allemaal niet zo erg. En daarmee vermijd je de ander en het conflict.

Voordeel: Je steekt er geen energie in het conflict en verliest daarmee ook geen energie in het oplossen ervan.
Nadeel: Het vermijden van een conflict is niet een handige keus als je je privé of zakelijk contact met elkaar moet blijven houden. Het conflict blijft dan bewust of onbewust tussen jullie in staan en kan op elk moment weer oplaaien. En ook hier geldt weer. Het uit de weg gaan, kan tot gevolg hebben dat je misschien geen conflict met de ander ervaart, maar wel met jezelf, doordat je niet gaat staan voor jouw visie, gevoelens, behoeften of verlangens.

Voorbeeld: Je zit in gedachten verzonken in je auto en slaat zonder richting aan te geven af. Een andere automobilist irriteert zich aan jou en steekt zijn middelvinger naar je op!” Na deze overtrokken reactie haal je je schouders op en rijdt door. Uiteraard heeft de ander wel een punt en je houdt je aandacht nu weer bij het verkeer. Maar die andere automobilist die laat je lekker in zijn sop gaar koken.

3. Vechten

Vechten als strategie in een conflict doe je vaker als je de inhoud van het conflict erg belangrijk voor je is de relatie juist weer niet belangrijk. Als de inhoud voor jou belangrijk is dan stel je jouw belangen, of behoeften voorop. Als het belang echt groot voor je is zul je eerder geneigd zijn om alles op alles te zetten om te winnen van de ander. Je grijpt alle opties om jouw positie ten opzichte van de ander te verbeteren aan met de bedoeling om je zin door te drukken. Dat kan gaan om argumenten, je hiërarchische positie, sancties, nadruk leggen op de zwakke punten van de ander, etc. Vechten kan een goede strategie zijn in noodsituaties, of als er jouw grenzen zwaar worden overschreden of iemand iets van je wegneemt wat van jou is, bij zaken die van groot belang voor je zijn en om jezelf te beschermen tegen anderen die je willen misbruiken

Voordeel: je kans om het conflict te winnen neemt toe als je volledig vasthoudt aan je eigen behoeften en belangen.
Nadeel: Vechten is absoluut geen handige strategie als je later nog wilt samenwerken of op wat voor manier ook de relatie in stand wilt houden. Je zou kunnen zeggen dat je dan misschien deze strijd wint, maar je verliest de oorlog. Oftewel als dit je standaard strategie is, dan zul je weinig vrienden overhouden omdat de meeste mensen er niet van houden dat er zo met ze wordt omgegaan. Bovendien is deze manier van omgaan met het conflict alleen mogelijk als je degene bent die de meeste machtsmiddelen tot zijn beschikking heeft. Vechten is vaak de standaard strategie voor mensen die niet assertief, maar juist agressief zijn.

Voorbeeld: Je hebt een conflict met je collega die coördinator van de afdeling is. Het klikt niet tussen jullie. Hij gaat je gangen na en kijkt bij alles wat je doet over je schouder mee. En zonder jou daarover te informeren gaat hij over je klagen bij je baas. Voor jou wordt de situatie daarmee onwerkbaar. Je wilt graag dat er een mediator ingeschakeld wordt en je geeft geen duimbreed toe. Je bent niet meer bereid verder te praten zonder een derde persoon erbij en neemt daarmee het risico je baan kwijt te raken. Maar in ieder geval verbetert de relatie met je collega er niet door.

4. Samenwerken

Samenwerken is vaak de meest handige strategie in een conflict als zowel de inhoud van het conflict als de relatie belangrijk voor je is. Samenwerken betekent dat je op zoek gaat naar een win-win situatie. Naar een oplossing die zowel jouw belang als het belang van de ander dient. Dat betekent dat je in de praktijk open stelt voor een andere uitkomst dan je in eerste instantie voor ogen had. Goed luisteren en open staan voor elkaars standpunten en behoeften en belangen leidt naar een gezamenlijke oplossing. Samenwerken is de aangewezen strategie als je de relatie wilt versterken of als je wilt leren van wat er speelt. Deze strategie heeft als nadeel dat de ander ook bereid moet zijn. Als de anders sowieso het gevecht aan wil gaan of zich aanpast of vermijdt, dan zal dit niet zomaar zonder meer lukken. Je kunt wel via een open gesprek kijken of je de ander kunt bewegen tot een andere strategie.

Voordeel: je versterkt de relatie en het proces is leerzaam.
Nadeel: deze strategie vraagt veel tijd en die is er niet altijd.

Voorbeeld:  Er zijn tussen jou en je leidinggevende steeds irritaties. Je hebt het idee dat ze bovenop je zit en alles wat je doet in de gaten houdt. Ook je collega’s ervaren weinig ruimte. Ze zit ook nog vlak naast je in de ruimte waar je werkt. In jullie functioneringsgesprek geeft ze aan dat ze het idee heeft dat er wat is met je. Ze zegt dat je de laatste tijd nogal kortaf reageert. Je eerste reactie is er een van verzet. Je voelt je aangevallen en gaat je tegen deze aanval verdedigen. Toch is ze in haar reactie heel rustig en ontvankelijk. Dit nodigt je uit om tegen haar te zeggen war je last van hebt. Je bent volkomen verrast door haar reactie waarin ze voorstelt om jou en je collega’s meer ruimte te geven door een andere werkplek voor haarzelf te vinden. Ze heeft daarbij wel een tegenvoorstel. Ze wil iedere maand met jou om de tafel om te kijken hoe jullie de wederzijdse relatie ervaren. En ze wil dat jij je daarin wat ontvankelijker opstelt en feedback geeft en blijft geven op hoe zij functioneert.

5. Onderhandelen 

Ook bij onderhandelen is zowel de inhoud als de relatie belangrijk. Onderhandelen kan betekenen dat je beiden bereid bent om het verschil te delen. Je doet alle twee concessies om het conflict op te lossen en te komen tot een uitkomst die voor jullie alle twee acceptabel is. In tegenstelling tot samenwerken houd je wel vast aan je eigen doel, behoeften en belangen. Alleen ben je beiden wel bereid hierin water bij de wijn te doen en naar elkaar toe te bewegen. Deze strategie is een handige strategie als er sprake is van een machtsevenwicht. Er kan sprake zijn van tijdsdruk of complexere situaties en je gebruikt deze manier als vechten of samenwerken niet tot de gewenste uitkomst leidt. Het kan handig zijn om in bepaalde situaties een derde onafhankelijke partij in te schakelen, bv. een mediator.

Voordeel: Met onderhandelen kom je sneller tot resultaten dan door samenwerken.
Nadeel: onderhandelen leidt tot compromissen, wat betekent dat je niet altijd de beste oplossing krijgt

Voorbeeld
Je wilt een nieuwe auto kopen, maar vindt de prijs die de verkoper vraagt veel te hoog. Bovendien is hij toen je hier de vorige keer je auto kocht niet altijd zijn afspraken nagekomen. De autoverkoper houdt echter vast aan zijn prijs. Na een felle discussie waarin de gemoederen soms hoog oplopen doen jullie beiden water bij de wijn. Jij accepteert de prijs, maar krijgt daar wel een extra stoelverwarming en een gratis tweede beurt bij. Bovendien zegt de autoverkoper toe er persoonlijk op toe te zien dat de auto op tijd geleverd wordt. Mocht hij daarin in gebreke blijven, dan ontvang je alsnog een korting van € 500,00.

Plan van aanpak in een conflict 

Hoe kom je nu, als je in een conflict zit, tot een verantwoorde keuze voor een te gebruiken stijl? Als je de onderstaande stappen stap voor stap volgt, dan is aan het eind als vanzelf duidelijk welke stijl je het beste kunt volgen en wat de reden daarvoor is.

Stap 1. Waar gaat het conflict over?

Ga voor jezelf na waar het conflict over gaat. Wat is precies de inhoud van het conflict? En zijn er ook onderliggende factoren? Wat triggert je bijvoorbeeld in het conflict en in de manier waarop de ander reageert? Welke emoties spelen onderliggend een rol? Heb je daar zelf misschien nog wat te doen? Daarnaast is het belangrijk om voor jezelf na te gaan hoe belangrijk de ander en de relatie met de ander voor jou is. Als de inhoud voor jullie beiden erg belangrijk is, dan heb je drie opties: Samenwerken, onderhandelen of vechten. Welke keus het meest voor de hand ligt of het beste werkt hangt af van hoe belangrijk de ander en jouw relatie met de ander voor je is. is de ander voor jou niet zo belangrijk, dan kun je ervoor kiezen om de ander te vragen zich aan jou aan te passen. 

Stap 2. Is de ander belangrijk voor je?

Als het conflict met iemand is waar je om geeft of die om een andere reden belangrijk voor je is, omdat je bijvoorbeeld met hem of haar nog moet samenwerken of bij andere gelegenheden om moet gaan dan zijn vechten en vermijden geen functionele opties. Het kan dan beter zijn om je aan te passen, samen te werken of te onderhandelen. Het is overigens ook niet uit te sluiten dat de ander bereid is zich aan jou aan te passen. Als zowel de relatie met de ander als de inhoud van de situatie niet echt belangrijk voor je zijn, dan mag je je afvragen of het je de moeite waard is er nog energie in te steken. Als dat een optie voor je is dan kun je in die situatie beter de ander en de kwestie en de ander vermijden.

Stap 3. Zijn er andere factoren die van belang zijn?

Is er misschien sprake van tijdsdruk en moet er binnen een korte tijd een oplossing komen dan is de confrontatie aangaan en vechten mogelijk een adequate oplossing om de situatie snel de wereld uit te helpen. Weeg voor jezelf wel af of je machtspositie gelijkwaardig is aan die van de ander. En ga wel voor jezelf na of je zeker weet dat jouw standpunt stand houdt. Als wat je zegt niet blijkt te kloppen ga je finaal onderuit als je gaat vechten. Je verliest dan zowel de relatie als het resultaat. Ook vechten met je baas is geen goede optie als je je baan wilt houden. Ben je wel toe aan iets anders: Dan kan vechten eraan bijdragen dat je uiteindelijk ander werk kunt gaan zoeken. Onderhandelen is in deze situatie ook een optie mits de inhoud van het conflict zich daartoe leent. Is de situatie complex? Dan kun je wellicht beter kiezen voor samenwerken, als daar de tijd voor is. Mocht die tijd er niet zijn, dan is onderhandelen de betere optie.

Stap 4. Een open gesprek voeren

Wanneer samenwerken of onderhandelen in jouw situatie de beste strategie is, dan zul je het gesprek aan moeten gaan. De beste manier om dit te doen is door om te beginnen elkaar de ruimte te geven je visie op de zaak te geven, zonder dat je elkaar in de rede valt of onderbreekt. Luister goed naar elkaar. Je moet namelijk horen om gehoord te worden…. Luister dus goed naar wat gezegd wordt, maar ook naar wat niet gezegd wordt, maar er wel is. Als dat zinvol en/of noodzakelijk is haal er dan een onpartijdige derde bij die dit proces in goede banen kan leiden.

Verschil tussen conflict en confrontatie

Nog even iets wat ook zinnig kan zijn om bij stil te staan is het verschil tussen een conflict en een confrontatie. Er is in mijn versie van de werkelijkheid een subtiel verschil tussen een conflict en een confrontatie. Maar in de praktijk halen mensen die twee nogal eens door elkaar. Dat subtiele verschil zit in het feit dat een confrontatie (oog in oog komen te staan met...) niet tot een conflict hoeft te leiden, maar een conflict meestal wel een confrontatie in zich heeft. Als je confronteert op een verbindende manier, waarbij je gaat staan voor wat belangrijk is voor jou maar je dat in je communicatie ook volledig bij jezelf houdt, dan confronteer je wel, maar leidt dat niet tot een conflict. Je gooit niet met modder, oordeelt en beschuldigt niet maar houdt het bij wat jij voelt en wat jij nodig hebt. Op die manier kan er een confrontatie zijn die niet tot een conflict leidt. Want jouw gevoelens en behoeften zijn van jou. Maar dat uitspreken ervan kan voor de ander (en ook voor jezelf) soms wel als een confrontatie voelen omdat je iets doet wat anders is dan je gewend bent te doen. En in die zin 'voel' je hem soms wel. Je staat wel oog in oog met iets wat er eerder niet was. Dat kan een ongemakkelijk gevoel geven zonder dat er een conflict hoeft te ontstaan. Maar in het algemeen spraakgebruik worden conflict en confrontatie vaak aan elkaar gelijk gesteld. Een confrontatie kan tot een conflict leiden, maar hoeft het dus niet te zijn. 

Praktische tips:

Wel doen bij conflicten:

Ben je deel van het probleem of deel van de oplossing?

Wees je bewust van de  universele wet dat alles wat je aandacht geeft de neiging heeft groter te worden. Als je veel tijd, moeite en energie steekt in het conflict, dan zul je het alleen maar groter en vervelender voor jezelf maken. Door niet te focussen op het probleem/conflict, maar op de oplossing ervan zul je sneller en gemakkelijker je doel bereiken. Kijk wat wel mogelijk is en waar je samen het wel over eens bent en wat voor jullie beiden wel acceptabel is. Dat is een veel beter startpunt dan te focussen op de verschillen en waar jullie beiden anders over denken.

Neem een time out

Als je van te voren voor jezelf hebt nagegaan wat jou precies triggert, dan kun je daar vooraf voor jezelf een plan op maken. Als je voelt dat je in een emotie schiet, onderbreek dan het gesprek en neem een time-out. Verlaat de ruimte, kom tot jezelf en doe even een ademhalingsoefening of zoek de buitenlucht op en ga even een blokje om.

Gebruik verbindende communicatie

Gebruik de regels van verbindende communicatie en geef alleen ik boodschappen. Het helpt je niet over de ander te oordelen. Elk oordeel roept weer een tegenoordeel op en voor je het weet zit je elkaar weer met rotte vis te bekogelen. Blijf daar dus uit. Houd het bij de inhoud en/of de gevoelens, behoeften, standpunten, verlangens en belangen van de zaak.

Luister om te begrijpen

Luister goed naar wat de ander zegt en vraag net zolang door tot je zeker weet dat je de ander goed hebt begrepen. Vraag vooral ook door op wat de ander voelt bij de situatie en wat zijn of haar behoeften of belangen zijn. Als je begrijpt wat er onderliggend bij de ander speelt en als je begrijpt wat voor hem of haar de onderliggende triggers zijn, dan krijg je meer begrip voor elkaar en wordt het ook makkelijker om een keuze te maken welke strategie het meest effectief is om te gebruiken. Daarbij wordt het ook gemakkelijker om een gemeenschappelijke uitkomst te creëren. Meer lezen over verbindende communicatie? Download dan het gratis Ebook Verbindende Communicatie

Zoek hulp

Schakel een onafhankelijke derde in als het conflict dreigt te escaleren en/of je er samen niet uitkomt, maar wel samen verder met elkaar moet. Als er aan twee kanten sprake is van triggers, dan ligt escalatie op de loer. Omdat je dan beiden vaak niet meer goed in staat bent om afstand te nemen en je de neiging hebt om stellingen/posities in te nemen en niet meer bereid bent te schuiven. Verder is de kans op projectie en de neiging wat de ander zegt en doet persoonlijk te maken in dergelijke situaties levensgroot. Het zijn ook situaties waar je zonder een heel groot reflectievermogen en vergroot bewustzijn zelf en samen niet meer uitkomt. Je gaat dan in kringetjes ronddraaien en iedere keer dat een van beiden een zet doet, wordt wat er is versterkt. Een onafhankelijk derde kan daarin uitkomst bieden. Hij/zij maakt een vertaalslag van de een naar de ander waardoor er een brug geslagen kan worden. Want conflicten gaan zelden waar ze over gaan.

Wat is voor jou belangrijk en wat is voor de ander belangrijk?

Maak duidelijk wat jouw behoeften, verlangens of belangen zijn en waar de grens ligt van wat voor jou nog acceptabel is. Het is hierbij wel goed om je te realiseren dat als er sprake is van een conflict in de zakelijke sfeer dat het wijs kan zijn om niet helemaal je uiterste grens te geven, maar nog wat ruimte voor onderhandelingen te laten. Dat betekent dat je in dergelijke situaties niet meteen je uiterste optie prijs geeft, dat wat uiteindelijk voor jou nog net aanvaardbaar is. Bovendien is het belangrijk dat je de ander ook de ruimte laat om jouw richting op te bewegen. In zakelijke conflicten kan dat onderdeel van het 'spel' oftewel de onderhandelingen zijn.

Vat regelmatig samen

Geef tussentijds regelmatig een samenvatting van hoe de stand van zaken in jouw optiek op dat moment is. En check bij de ander of dit ook zijn of haar versie van de werkelijkheid op dat moment is. Veel conflicten ontstaan doordat er sprake is van ruis op de lijn. En er iets anders ontvangen wordt dan bedoeld werd te zenden. Samenvatten helpt dan voorkomen dat er op het laatst nog misverstanden ontstaan die alleen maar weer meer olie op het vuur zijn.

Geef emoties bestaansrecht

Geef ruimte aan de emoties als die er zijn bij de ander en bij jezelf. Als iemand boos of gefrustreerd is laat dat dan zijn en benoem het desnoods. Zeg hardop: Ik snap dat je kwaad bent. Het valideren van emoties geeft veel ruimte. Dat komt omdat zoals al eerder gezegd de onderliggende kwesties vaak nog veel belangrijker worden ervaren dan de situatie zelf. Als iemand bijvoorbeeld een trigger heeft op niet gehoord, gezien en erkend worden, en je valt hem of haar in de rede en je luistert niet, dan zul je die trigger activeren waardoor de kans dat de ander naar jou toe beweegt sterk afneemt. Wees je vooral ook bewust van dit soort onderliggende processen, want ze kunnen het verloop van het proces sterk bepalen. Als je ruimte geeft aan de emoties en ze valideert, wordt het voor de ander meestal makkelijker om naar je toe te bewegen.

Niet doen bij conflicten:

Weg met die oude koeien

Stap niet in de valkuil om oude koeien uit de sloot te halen of er steeds weer andere dingen of andere mensen bij te  halen. Dus niet: Toen we vorig jaar op vakantie waren deed je ook al…. Of: Dat doe je nou altijd als... Sowieso zijn de woorden altijd en nooit woorden die je misschien beter niet kunt gebruiken. Blijf bij waar het conflict hier en nu om draait.

Voor je gelijk gaan

Realiseer je dat gelijk je geen geluk brengt. Het helpt je  niet om perse je gelijk te willen krijgen. Sterker nog je creëert er alleen maar meer weerstand mee. Het is ook niet belangrijk of de situatie al of niet belangrijk voor je is. Het is gewoon niet handig om voor je gelijk te gaan. De kans dat je er je doel door bereikt neemt er sterk door af. Tenzij de relatie niks voor je betekent en het je niet kan schelen dat dat wat je een ander 'aandoet' als een boomerang weer terug op je pad komt.

Blijf weg uit de hullie en zullie

Zoek geen medestanders waardoor je wij en zij kampen krijgt. Je maakt de situatie er alleen maar ingewikkelder door en lastiger om op te lossen. Het gevolg ervan is dat het conflict groter wordt en dat leidt niet tot een constructieve oplossing ervan.

Oordeel niet

Oordeel niet en trek ook de integriteit en de redelijkheid van de ander niet in twijfel. We hebben allemaal zo onze eigen werkelijkheid en die van jou is niet meer waar dan die van een ander. Ook onze belangen en behoeften zijn anders en het draagt er niet aan bij daar over te oordelen. Waarschijnlijk kun je niet voorkomen dat je denken oordeelt, maar wat je wel kunt doen is je bewust zijn van je oordeel en je best doen dat niet te communiceren. Hoewel dat wellicht ook een uitdaging kan zijn, want ook al zegt je mond het niet, je lichaam mogelijk wel. En aangezien lichaamstaal de oudste taal is, is dat meestal de eerste taal die we ontvangen.

Je door je emoties laten leiden

Je door emoties laten leiden voegt brandstof toe aan een conflict of confrontatie. Als de ander bijvoorbeeld boos wordt is de kans groot dat je de neiging hebt om ook boos te worden. Of je stapt in de vluchten of bevriezen modus omdat dat zo in je blauwdruk ligt opgeslagen. Dat patroon van inhaken zorgt alleen maar voor verdere afstand en maakt het lastiger om tot elkaar te komen. Blijf rustig als je kunt en als je dat niet kunt, neem een time-out en laat de ander stoom afblazen. Neem het niet persoonlijk, zelfs niet als de ander zijn best doet om je het idee te geven dat het wel persoonlijk is. Emoties zijn altijd van de persoon zelf. Ook jouw boosheid is van jou en heeft niks met de ander te maken en andersom. Hoe bewuster je je daarvan bent, des te gemakkelijker is het om de emotie daar te laten waar hij hoort. En zoals al eerder opgemerkt: Verzet je niet tegen de emoties, want ze zijn er toch al. Dus geef ze ook maar bestaansrecht, maar laat je er niet door leiden. Emoties die er mogen zijn, gaan vanzelf weer weg. Als je ze onderdrukt voed je ze en blijven ze.

Lees ook eens: 11 tips en spelregels bij conflicten

Of: Tien tips voor het omgaan met conflicten in relaties

E-book verbindende communicatie

Verbindende communicatie is de sleutel naar harmonie in je relaties. Als je zou weten en begrijpen wat er allemaal mis kan gaan in de onderlinge communicatie, dan mag het wel haast een wonder heten dat er ook nog zoveel goed gaat. Misschien ben je een natuurtalent in het communiceren en gaat het bij jou als vanzelf. Als dat niet zo is en je wilt begrijpen waarom en wilt weten wat je kunt doen om het beter te maken tussen jou en je partner, collega, kinderen, enzovoorts, download dan dit E-book Verbindende communicatie of een van mijn andere gratis E-books.

Wil jij ook de beste versie van jezelf worden?

Mocht je nog een extra zetje in de rug kunnen gebruiken bij het bereiken van jouw doelen of bij het uitvoeren van je wensen, dan kun je je altijd aanmelden voor een van mijn online trainingen of voor coaching.

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?