Hoogsensitief of gewoon gevoelig?

Voor wie net iets sneller geraakt is dan anderen. Er zijn nogal wat mensen (schatting is zo'n 20% van alle mensen) bij wie geuren, geluiden en de stemmingen van anderen harder binnenkomen dan bij anderen. Hoe dat heet? Hooggevoelig! Of is het niets anders dan gewoon aanstellerij? Want dat is wel het etiket dat hooggevoelige mensen vaak opgeplakt krijgen. En waar ze natuurlijk ook weer gevoelig voor zijn...

Gevoeliger voor prikkels

Veel hoogsensitieve mensen zijn gevoeliger voor prikkels dan andere mensen. Ze zien, horen, ruiken en proeven meer. En als die prikkels dan soms harder binnenkomen kunnen ze danig van slag zijn. Hooggevoelig is de term die daarvoor wordt gebruikt. Maar ook een term die ter discussie staat. De gezondheidszorg erkent 'm bijvoorbeeld niet. En misschien is dat ook maar gelukkig, want etiketten voor allerlei hebben we mijns inziens al genoeg. Toch is hooggevoeligheid of ook wel hoogsensitiviteit genoemd volgens mij geen fabeltje. 

Spanning voelen

Een hoogsensitief persoon, ook wel HSP-er genoemd reageert en ervaart meer zintuiglijke prikkels in zijn of haar lijf, in het zenuwstelsel wel te verstaan. Die prikkels kunnen zowel van binnenuit ontstaan of van buitenaf komen. En die prikkels komen bovendien harder binnen. Het gevolg is dat hoogsensitieve mensen de werkelijkheid intenser beleven dan anderen. Ze zijn gevoeliger voor sferen en voor energie. Een hoogsensitief persoon 'voelt' het onmiddellijk als ze ergens binnenkomt en er een gespannen sfeer hangt. Anderen hebben dat vaak niet zo in de gaten, maar zij merken dat direct op. Moeiteloos en heel precies. Ook als er een misplaatste opmerking wordt gemaakt die anderen missen hebben zij vaak direct in de gaten dat de sfeer ineens heel anders voelt. 

Overprikkeld zenuwstelsel

Doordat die prikkels uit de buitenwereld minder gefilterd worden raakt het zenuwstelsel sneller overprikkeld. Het gevolg daarvan is dat je als HSP-er dan eerder moe bent dan anderen. Moeheid en stress maar ook fysieke klachten als buikpijn en hoofdpijn zijn vaak het gevolg. Vaak is het zo dat bij HSP-ers een of meerdere keren in een burn-out terecht komen voordat ze leren omgaan met deze eigenschappen. 

Het is zoals het is

Op zich zijn deze eigenschappen ook niet positief of negatief. Ze zijn gewoon wat ze zijn. Een sterkere gevoeligheid voor interne en externe prikkels. Met voordelen en nadelen. Net als elke andere kwaliteit. In de praktijk lijkt het soms alsof hoogsensitiviteit vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, maar dat is slechts schijn, zegt onderzoeker van HSP Elaine Aron. Volgens Aron komt hoogsensitiviteit net zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Alleen lopen mannen daar wat minder mee te koop. Ze vinden het gewoon lastiger toe te geven dat ze gevoelig zijn. Omdat ze daarmee niet voldoen aan het stereotype van de stoere man. 

Anders dan anderen

Kenmerkend voor hoogsensitieve mensen is dat ze zich vaak al in hun vroege jeugd anders voelen dan andere kinderen. Het zijn vaak sociale kinderen die snel voelen wat andere kinderen nodig hebben. De hersenen filteren minder prikkels uit de buitenwereld met vaak als gevolg dat er meer aandacht naar de buitenwereld gaat en de persoon zelf niet zo goed weet wat hij of zij zelf voelt. Zelf voelt in de zin van wat zijn eigen gevoel is. Er is soms een grote overlap tussen wat er in de omgeving en in zichzelf wordt gevoeld. Door die verwevenheid, maar ook door het zich anders voelen maar er wel bij willen horen zorgen mensen met HSP vaak beter voor een ander dan voor zichzelf.

Meer prikkels

Er komt ook langzamerhand meer aandacht voor het begrip hoogsensitiviteit. Steeds meer mensen bieden een of andere vorm van begeleiding aan als mensen overprikkeld raken. De kans dat je overprikkeld raakt neemt in de wereld waarin je nu leven ook handoverhand toe. Het aantal prikkels is in onze werkelijkheid vergeleken met 30 tot 40 jaar geleden enorm toegenomen. 

Onderzoek

Dat het geen dikke onzin is laat het onderzoek dat de Universiteit van Californië heeft gedaan zien. In dat onderzoek lieten de onderzoekers hun proefpersonen kijken naar mensen die fronsten en naar mensen die lachten terwijl er bij hen een hersenscan plaatsvond. Die hersenscans maakten duidelijk dat er bij de hoogsensitieve mensen meer bloed in de richting van de hersenen stroomde die met het verwerken van emoties en mededogen te maken hebben. De hoogsensitieve proefpersonen reageerden emotioneel ook heftiger dan de anderen. 

Twee maanden slecht slapen

Eerlijk gezegd ben ik wat dubbel over het begrip hoogsensitiviteit. Volgens de tests die er zijn ben ik zelf ook hoogsensitief. Maar dat wist ik zonder tests ook al wel. Ook ik was/ben een jankerd. Snel geraakt en snel overprikkeld. Zo gaat het goed met me en zo is dat evenwicht ineens verstoord. Een van de dingen die ik me bijvoorbeeld ook nog heel goed kan herinneren is dat ik als 14 jarige puber voor het eerst met mijn klas naar de bioscoop in Amsterdam ging. We gingen naar de film the Exorcist en eerlijk is eerlijk. Ik heb zeker twee maanden last van die film gehad. Kon er niet van slapen, wat daar in gebeurde. Het nieuws? Kijk ik liever niet naar. Ik lees liever de krant of het nieuws online zodat ik de beelden niet hoeft te zien. Want daar raak ik vaak alleen maar van het padje van. Doe ik daarom dus ook vrijwel niet meer. Relaties? Liepen vrijwel steeds stuk, omdat ik beter voor de ander kon zorgen dan voor mezelf. Ik wist precies wat ze voelden en nodig hadden... Maar wat ik zelf nodig had? Geen idee....

Hoe ga je ermee om?

Er zijn vele voorbeelden te bedenken, maar etiket of niet, het enige dat volgens mij telt is: Hoe ga je om met wat er in jouw werkelijkheid is. Daar ben ik lang niet zo goed in geweest. Maar daar was veel in bij te leren. En door dat te doen is hoogsensitiviteit voor mij nu een gave. In mijn gesprekken met klanten voel ik heel snel aan wat er speelt. Kan het ook gemakkelijk en direct benoemen. Maar ik raak er niet meer van mijn stuk van. Problemen van een ander is niet meer iets dat ik bij me draag. 

Goed voor jezelf zorgen

Het vaststellen en erkennen dat er sprake is van hoogsensitiviteit kan helpend zijn. Ik vraag er in mijn gesprekken met klanten regelmatig naar. De herkenning helpt betrokkenen wel vaak bij het accepteren anders dan anderen te zijn. En te weten daarin niet 'gek' of 'raar' te zijn. Het heeft een naam en geeft daarmee een stuk rust. Maar tegelijkertijd is het niet meer dan dat. Want wat blijft is dat je als je hooggevoelig bent je zult moeten leren om goed voor jezelf te zorgen. Jezelf op nummer 1 zetten in jouw werkelijkheid en stoppen met het leven van het leven van een ander.

Altijd doorgaande verbetering

Niemand heeft er uiteindelijk iets aan als je beter voor een ander zorgt dan voor jezelf. Dat lijkt misschien op de korte termijn wel zo, maar op de lange termijn heeft de ander er ook niets aan. En jij als hoogsensitief mens al helemaal niet. Daarom is het erkennen dat je kenmerken van hoogsensitiviteit hebt prima, maar vervolgens zul je ook aan de slag moeten met hoe jij omgaat met jouw gevoeligheid. En dat is een proces, waarin je langs de weg van Altijd Doorgaande Verbetering stap voor stap werkt aan het creëren van een werkelijkheid die voor jou werkt in plaats van tegen je. En dat is op zich geen moeilijk of moeizaam proces als je weet wat je daarin te doen hebt. Maar je zult het wel moeten doen. Want het is niet zo dat je op de bank kunt blijven zitten en verwachten dat het als vanzelf over gaat. Want dat gaat het niet. Afhankelijk van hoe je omgaat met je gevoeligheid zul je het als een last of als een gave ervaren. Aan jou de keus.

Ben ik hoogsensitief of niet?

Weten of jij hoogsensitief bent? In deze test gebaseerd op de criteria van de grondlegger Elaine Aron, kun je voor jezelf nagaan of je voldoet aan de criteria die daarvoor zijn opgesteld.

Beter voor jezelf leren zorgen?

Meld je vandaag nog aan voor de online training Zelfvertrouwen voor Vrouwen!

Zelfvertrouwen voor vrouwen

Gratis e-book Liever Assertiever downloaden?

Meer informatie over hoe je grenzen stelt en goed voor jezelf kunt zorgen zonder de ander daarbij uit het oog te verliezen? Vraag dan mijn gratis E-book Liever Assertiever aan of een van mijn andere gratis E-books.

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?