Communicatie: Vragen, vragen en nog eens vragen

Vragen stellen is een veelgebruikte techniek in de communicatie. Vragen is, mits verstandig gebruikt, een van de meest effectieve manieren om invloed uit te oefenen. Vragen bestaan er in allerlei soorten en maten. Ik wil hier graag wat soorten vragen met je doornemen.

Intentie van de vraag

Let op: Het komt regelmatig voor dat de ander geen antwoord geeft op je letterlijke vraag, maar meer op de intentie van de vraag. Daardoor kan het gebeuren dat je op een gesloten vraag een uitgebreid antwoord krijgt en op open vragen een kort antwoord.

Open vragen

Open vragen zet de ander aan tot nadenken en laat alle ruimte voor het antwoord. Open vragen zijn ongericht en laten de ander vrij in de manier waarop die de vraag wil beantwoorden. Open vragen beginnen meestal met één van de volgende woorden: Wat, waardoor, waarom of hoe. Open vragen kun je het best gebruiken als je wilt weten hoe een ander ergens over denkt of voelt. Ook in bijvoorbeeld netwerksituaties of als je ergens anders contact wilt leggen, zijn open vragen heel geschikt om een gesprek mee te beginnen.

• Hoe was jouw dag vandaag?
• Wat vind jij van ons nieuwe automatiseringssyteem?
• Hoe ken jij de organisator van dat evenement?

Waarom-vragen

Een waarom-vraag ligt gevoeliger, zeker in combinatie met een bepaalde toon, roept het bij de ondervraagde vaak het gevoel van ter verantwoording geroepen worden op. Beter is het dan om een hoe-vraag te stellen. Dus niet: Waarom heb je dat gedaan? Maar: Wat maakte dat je dat deed of: Hoe komt het dat je dat deed? De laatste vraagvormen vragen meer naar het proces en voelen minder bedreigend.

Gesloten vragen

Gesloten vragen zijn zoals uit de omschrijving al blijkt het tegenovergestelde van open vragen. Gesloten vragen laten weinig ruimte. Vaak is een simpel ja of nee het meest gepaste antwoord. Gesloten vragen leveren in de praktijk vaak een kort antwoord op. Gesloten vragen kun je het best gebruiken als je iets wilt uitsluiten of als je wilt weten of iets wel of niet zo is. Je kunt er je gesprek lekker kort mee houden. Gesloten vragen worden vaak gebruikt in bijvoorbeeld enquêtes vanwege de gemakkelijke verwerking van de antwoorden. Gesloten vragen beginnen meestal met een werkwoordsvorm.

• Weet jij waar die ordner staat?
• Heb jij enig idee waar we nu zijn?

Gerichte vragen

Gerichte vragen zijn vragen waarop in principe maar één antwoord het juiste antwoord is. Gerichte vragen vragen naar feiten. Ook de antwoorden op gerichte vragen zijn vaak kort en het gevaar bestaat dat er een vraag- en antwoordmechanisme ontstaat. Gerichte vragen beginnen meestal met de woorden: Wie, wat, waar en hoe. Gerichte vragen gebruik je om feitelijke informatie te achterhalen zonder dat je een discussie oproept. Gerichte vragen zijn ook prima te gebruiken voor enquêtes en onderzoek.

• Wat is het adres van onze papierleverancier?
• Hoe lang doe je er over om van Leeuwarden naar Maastricht te rijden?

Samenvattende vragen

Samenvattende vragen geven een samenvatting van het gezegde, maar dan in vragende vorm. Het is een vragen naar bevestiging of naar een verbetering van de samenvatting. Samenvattende vragen zijn gesloten vragen die over het algemeen met een conclusie beginnen. Samenvattende vragen checken of de informatie klopt, brengen structuur aan in het gesprek en geven richting aan het gesprek. Verder kan het ook een reflectief moment, een moment van stilte brengen in het gesprek. Bovendien zorgen samenvattende vragen ervoor dat de ander zich ‘gehoord’ voelt.

• Dus, heb ik het goed als ik zeg, dat je twijfelt of je morgen komt of niet?
• Dus, als ik het goed samenvat, klopt het dan dat je er geen probleem mee hebt om dat nieuwe project op je te nemen?

Suggestieve vragen

Suggestieve vragen zijn vragen waarin een verwachting, veronderstelling of (voor)oordeel zit. Door de manier van vragen wordt getracht de ander mee te laten gaan in de visie en de bedoeling van de vrager. Suggestieve vragen kunnen zowel open als gesloten zijn. Suggestieve vragen zijn geschikt om iemand mee uit te lokken. Vaak is het effect van suggestieve vragen vanwege het oordeel en de veronderstelling negatief. In bepaalde contexten zoals bijvoorbeeld in een sollicitatiegesprek lokt een suggestieve vraag een sociaal wenselijk antwoord uit. De informatie die als gevolg van die vraag ontvangen wordt, is vaak niet zo betrouwbaar en de vragen roepen vaak irritatie bij de ander op.

• Hoe zou jij het vinden als ik onverwachts bij jou op de stoep zou staan?
• Dat heb je toch zeker wel onderzocht, mag ik hopen?

Keuzevragen

Keuzevragen zijn vragen met twee of meer alternatieven die de ander een keuze ontlokken. Keuzevragen zijn geschikt om te gebruiken als je de ander een bepaalde kant op wilt krijgen, maar wel met het idee van een zekere keuze. Door keuzevragen te stellen dwing je iemand min of meer om te kiezen of om tot een bepaalde conclusie te komen. Keuzevragen zijn geschikt voor het verzamelen van feitelijke gegevens, maar ook voor het achterhalen van de mening of het gevoel van de ander.

• Wil je yoghurt of wil je vla?
• Ga je met de trein of met je eigen auto?

Dan zijn er nog retorische vragen.

Retorische vragen zijn vragen waar je het antwoord al in hebt verwerkt. Als je het goed beschouwt, zijn retorische vragen geen vragen, maar verkapte beweringen. Meestal zijn retorische vragen ook suggestief en hebben ze de neiging irritatie op te roepen. "Je wilt toch niet zeggen dat jij het weer kunt veranderen?" "Hoe kan iemand het hier nou niet mee eens zijn?"

Gebruik vragen

Vragen zijn een uitstekende manier om je gesprek te sturen als je rekening houdt met welke vraag voor een bepaalde situatie geschikt is. Toch is het soms nog best lastig om je in alle voorkomende situaties bewust te zijn van het effect van je vraag en je communicatie. Soms zit ik er bewust of onbewust zomaar naast.... En jij? Overkomt jou dat wel eens?

Toe aan een volgende stap in  je loopbaan?

Ook in je werk is zingeving belangrijk. Zonder zingeving verlies je snel je energie in wat je aan het doen bent. Ben je al te lang blijven hangen in werk dat je eigenlijk  niet meer leuk vindt? Kom je er niet tot je recht? Loop je vast? En blijf je hangen omdat je zulke leuke collega's hebt? Of omdat je denkt dat het financieel of om andere redenen niet anders kan? Of misschien ben je gewoon toe aan een nieuwe uitdaging maar weet je niet wat of het lukt je niet om het voor elkaar te krijgen. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom loopbaancoaching een goede optie voor je is. Meld je daarom vandaag nog aan!

Gratis E-book Van wens naar werkelijkheid

Wist je dat 95% van de mensen die een goed voornemen voor bv. het nieuwe jaar hebben dat voornemen niet waarmaakt? De reden daarvoor is dat de meeste mensen niet weten hoe het proces voor het behalen. Download het E-book van Wens naar Werkelijkheid om ervoor te zorgen dat jij jouw wensen wel laat uitkomen!

Leuk of waardevol artikel?

Als je dit artikel waardevol vindt, help dan mee dit te verspreiden door het te delen met andere vrouwen. Dit kan o.a. door middel van social media knoppen. Ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat. Wat is jouw eerste stap om beter voor jezelf te zorgen?